รักษาพันธัน
| holiday_name = รักษาพันธนะ | type = ฮินดู | longtype = ศาสนา, วัฒนธรรม | image = Rakhi 1.JPG | caption = พิธีผูกสายราขี (รักษิกา) Minecraft | official_name = รักษาพันธัน | website = | nickname = ราขี, Saluno, Silono, รากรี | observedby = ชาวฮินดู | date = ปูรณิมา (วันพระจันทร์เต็มดวง) ของเดือนศราวนะ | date2023 = 30 สิงหาคม (พ.)[1] | celebrations = | relatedto = ภาอีดูจ, ภาอีตีกา, สามจเกวะ }}
รักษาพันธัน หรือ รักษาพันธนะ (อักษรโรมัน: Raksha Bandhan)[2] เป็นเทศกาลหรือพิธีกรรมที่มีธรรมเนียมมาจากศาสนาฮินดู เฉลิมฉลองเป็นหลักในเอเชียใต้ ในเทศกาลบรรดาพี่สาวน้องสาวจากทุกช่วงวัยจะนำเอาเครื่องรางที่เรียกว่า ราขี (rakhi หรือ รักษิกา) มาผูกข้อมือของบรรดาพี่ชายน้องชายของตน[3] เป็นสัญลักษณ์แทนการปกปักรักษา ส่วนฝั่งชายก็จะนำของขวัญตอบแทนแก่ฝั่งหญิง พิธีนี้จึงเป็นสัญลักษณ์โดยธรรมเนียมถึงการไว้วางใจในพี่ชายน้องชายในการดูแลภาระรับผิดชอบในการปกป้องดูแลตน[4]
รักษาพันธันตรงกับวันสุดท้ายของเดือนจันทรคติฮินดู ศราวนะ โดยปกติจะตรงกับเดือนสิงหาคม กระทั่งกลางศตวรรษที่ 20 คำว่า "รักษาพันธัน" นิยมใช้เรียกพิธีกรรมที่คล้ายกันที่จัดขึ้นในวันเดียวกันนี้ แต่มีความสำคัญมากกว่าในเอกสารของฮินดู พิธีกรรมดังกล่าวคือการที่นักบวชฮินดูในพื้นที่ทำการผูกด้ายศักดิ์สิทธิ์หรือเครื่องรางบนข้อมือหรือเปลี่ยนด้ายศักดิสิทธิ์ของผู้อุปการะ แลกกับเงินตอบแทน กระนั้นในบางพื้นที่ก็ยังคงใช้คำว่า "รักษาพันธัน" เรียกพิธีกรรมเช่นนี้อยู่[5][6] ในขณะเดียวกัน พิธีกรรมที่เป็นการผูกด้ายระหว่างพี่น้องมีที่มาจากวัฒนธรรมพื้นถิ่น และมีชื่อเรียกที่แตกต่างกันไปตามท้องที่ เช่น สลูโน (saluno),[7][8] สิโลโน (silono)[9] และ ระกรี (rakri)[5]
สำหรับสตรีที่แต่งงานแล้ว พิธีรักษาพันธันมีความสำคัญเป็นพิเศษ ด้วยมีรากฐานมาจากธรรมเนียมจากการสมรสกับคนนอกหมู่บ้านหรือเขตแดน สตรีที่แต่งงานและย้ายออกจากหมู่บ้านเกิดของตนจะมีธรรมเนียมว่าพ่อแม่ห้ามเดินทางไปเยี่ยมเธอในบ้านใหม่ที่เธอย้ายไปอยู่กับสามี[10] ในพื้นที่ห่างไกลของอินเดียเหนือที่ซึ่งการแต่งงานนอกบ้านเกิดมีอยู่อย่างแพร่หลายนี้ สตรีแต่งงานแล้วจำนวนมากจะเดินทางกลับบ้านพ่อแม่ของตนทุก ๆ ปีเพื่อทำพิธีรักษาพันธัน[11][12] พี่ชายน้องชายของพวกเธอ ซึ่งปกติแล้วอาศัยอยู่กับพ่อแม่หรือใกล้เคียง บางครั้งจะเดินทางไปยังบ้านของสามีพวกเธอเพื่อพาตัวเธอกลับบ้านเกิด สตรีที่แต่งงานแล้วหลายคนที่ยังอายุน้อยมักเดินทางกลับบ้านเกิดก่อนวันรักษาพันธันถึงสองสามสัปดาห์ และอยู่ที่นั่นจนถึงวันพิธี[13]
อ้างอิง
แก้- ↑ "When is Raksha Bandhan in 2023: Date, Time, and Significance". India Today (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2023-07-16.
- ↑ McGregor, Ronald Stuart (1993), The Oxford Hindi-English Dictionary, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-563846-2 Quote: m Hindi rakśābandhan held on the full moon of the month of Savan, when sisters tie a talisman (rakhi q.v.) on the arm of their brothers and receive small gifts of money from them.
- ↑ Lochtefeld, James G. (2002). The Illustrated Encyclopedia of Hinduism: N-Z (ภาษาอังกฤษ). Rosen. p. 549. ISBN 978-0-8239-3180-4.
- ↑ Agarwal, Bina (1994), A Field of One's Own: Gender and Land Rights in South Asia, Cambridge University Press, p. 264, ISBN 978-0-521-42926-9
- ↑ 5.0 5.1 Berreman, Gerald Duane (1963), Hindus of the Himalayas, University of California Press, pp. 390–, GGKEY:S0ZWW3DRS4S Quote: Rakri: On this date Brahmins go from house to house tying string bracelets (rakrī) on the wrists of household members. In return the Brahmins receive from an anna to a rupee from each household. ... This is supposed to be auspicious for the recipient. ... It has no connotation of brother-sister devotion as it does in some plains areas. It is readily identified with Raksha Bandhan.
- ↑ Gnanambal, K. (1969), Festivals of India, Anthropological Survey of India, Government of India, p. 10 Quote: In North India, the festival is popularly called Raksha Bandhan ... On this day, sisters tie an amulet round the right wrists of brothers wishing them long life and prosperity. Family priests (Brahmans) make it an occasion to visit their clientiele to get presents.
- ↑ Marriott, McKim (1955), "Little Communities in an Indigenous Civilization", ใน McKim Marriott (บ.ก.), Village India: Studies in the Little Community, University of Chicago Press, pp. 198–202, ISBN 9780226506432
- ↑ Wadley, Susan S. (27 July 1994), Struggling with Destiny in Karimpur, 1925-1984, University of California Press, pp. 84, 202, ISBN 978-0-520-91433-9 Quote: (p 84) Potters: ... But because the festival of Saluno takes place during the monsoon when they can't make pots, they make pots in three batches ...
- ↑ Lewis, Oscar (1965), Village Life in Northern India: Studies in a Delhi Village, University of Illinois Press, p. 208, ISBN 9780598001207
- ↑ Coleman, Leo (2017), A Moral Technology: Electrification as Political Ritual in New Delhi, Cornell University Press, p. 127, ISBN 978-1-5017-0791-9 Quote: Rakhi and its local performances in Kishan Garhi were part of a festival in which connections between out-marrying sisters and village-resident brothers were affirmed. In the "traditional" form of this rite, according to Marriott, sisters exchanged with their brothers to ensure their ability to have recourse—at a crisis, or during childbearing—to their natal village and their relatives there even after leaving for their husband's home. For their part, brothers engaging in these exchanges affirmed the otherwise hard-to-discern moral solidarity of the natal family, even after their sister's marriage.
- ↑ Goody, Jack (1990), The Oriental, the Ancient and the Primitive: Systems of Marriage and the Family in the Pre-Industrial Societies of Eurasia, Cambridge University Press, p. 222, ISBN 978-0-521-36761-5 Quote: "... the heavy emphasis placed on the continuing nature of brother-sister relations despite the fact that in the North marriage requires them to live in different villages. That relation is celebrated and epitomised in the annual ceremony of Rakśābandhan in northern and western India. ... The ceremony itself involves the visit of women to their brothers (that is, to the homes of their own fathers, their natal homes)
- ↑ Hess, Linda (2015), Bodies of Song: Kabir Oral Traditions and Performative Worlds in North India, Oxford University Press, p. 61, ISBN 978-0-19-937416-8 Quote: "In August comes Raksha Bandhan, the festival celebrating the bonds between brothers and sisters. Married sisters return, if they can, to their natal villages to be with their brothers.
- ↑ Wadley, Susan Snow (2005), Essays on North Indian Folk Traditions, Orient Blackswan, p. 66, ISBN 978-81-8028-016-0 Quote: In Savan, greenness abounds as the newly planted crops take root in the wet soil. It is a month of joy and gaiety, with swings hanging from tall trees. Girls and women swing high into the sky, singing their joy. The gaiety is all the more marked because women, especially the young ones, are expected to return to their natal homes for an annual visit during Savan.