ผลต่างระหว่างรุ่นของ "หม่อมเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์แดง อิศรเสนา)"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
Mda (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
ร้อยเอก '''หม่อมเทวาธิราช (หม่อมราชวงศ์แดง อิศรเสนา)''' จ.ช., ร.จ.ม. เกิดในสมัย[[รัชกาลที่ 3]] ตรงกับวันอังคารที่ ๒๔24 กันยายน พ.ศ. ๒๓๙๕2395 เป็นบุตรใหญ่ในหม่อมเจ้าจันตรี อิศรเสนา เกิดแต่หม่อมสวน อิศรเสนา ณ อยุธยา มีน้องต่างมารดา คือ ร้อยเอก หม่อมราชวงศ์มุ้ย อิศรเสนา, หลวงราชดรุณรักษ์ (หม่อมราชวงศ์สอาด อิศรเสนา) บิดาของ [[พระยาภะรตราชา (หม่อมหลวงทศทิศ อิศรเสนา)]], พระวรภัณฑ์ภักดี (หม่อมราชวงศ์เหมือน อิศรเสนา) และ หม่อมราชวงศ์ไหม อิศรเสนา
 
หม่อมเทวาธิราชเป็นไทยผู้แรกที่เรียนรู้วิชาช่างโทรเลข โดยได้รับถ่ายทอดวิชาจากนาย[[เฮนรี อาลาบาศเตอร์]] (ต้นสกุล เศวตศิลา) เดิมรับราชการอยู่กรมทหารมหาดเล็ก ต่อมาท่านเป็นนายงานสร้างโทรเลขสายแรกของกรุงสยาม (สายปากน้ำ) และเมื่อดำเนินการสร้างโทรเลขสายปากน้ำลุล่วงแล้วจึงได้รับพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ ให้เป็นนายงานสร้างโทรเลขสายอื่นๆทั่วพระราชอาณาเขตในเวลานั้นด้วย
 
กระทั่งปีวอก พ.ศ. ๒๔๒๗2427 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็นหม่อมเทวาธิราช ราชนิกูล ครั้นการสร้างโทรเลขในสมัยนั้นสำเร็จได้ใช้การทุกสายแล้ว จึงลาพักงานราชการหันไปประกอบการค้าขายทางหัวเมืองเหนือ เที่ยวระหกระเหินอยู่หลายปีจึงกลับเข้ารับราชการทหารอยู่ใน[[กรมยุทธนาธิการ]] ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นนายร้อยเอกเมื่อวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2448<ref> [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2448/021/485.PDF พระราชทานสัญญาบัตรทหารบก] </ref>รับราชการในกรมสรรพยุทธ แล้วย้ายมากรมจเรทหารช่าง และกรมเกียกกายกองทัพบกเป็นที่สุด มาจนปีชวด พ.ศ. ๒๔๕๕2455 หม่อมเทวาธิราชชรา อายุได้ ๖๓63 ปี จึงออกจากตำแหน่งประจำราชการ ได้รับพระราชทานเบี้ยบำนาญต่อมา
 
หม่อมเทวาธิราชมีนิวาสถานอยู่บริเวณ[[ถนนรามบุตรี]]ในปัจจุบัน (บริเวณโรงเรียนอัมพรไพศาลเดิม) มีภรรยาและบุตรเท่าที่ทราบดังนี้
 
๑.* นางเลื่อม เทวาธิราช บุตรี หมื่นกษัตริย์ศรีศักดิเดช (สวน ถาวโรทยาน) และ นางเอี่ยม กษัตริย์ศรีศักดิเดช
** หม่อมหลวงพร้อม อิศรเสนา
** หม่อมหลวงหญิง เยื้อ อิศรเสนา
** เสวกโท พระยาพิพิธไอสูรย์ (หม่อมหลวงยินดี อิศรเสนา) อดีตเจ้ากรมพัสดุ สมรสกับ คุณหญิงเนื่อง พิพิธไอสูรย์ (สุจริตกุล) บุตรีในเจ้าพระยาสิริรัตนมนตรี และ กับท่านผู้หญิงจีบ สิริรัตนมนตรี
** หม่อมหลวงดัด อิศรเสนา
 
๒.* นางใย อิศรเสนา ณ อยุธยา บุตรี ท้าวอินทกัลยา (เพื่อน พวงนาก)และ กับนายดิศ ท้าวอินทกัลยา (เพื่อน) เป็นบุตรีท้าวมังสี (แสง ณ เวียงจันทน์) และ กับนายนาค พวงนาก
** หม่อมหลวงหญิง ลำดวน อิศรเสนา หรือ หม่อมหลวงหญิงใหญ่ ดิศกุล ใน [[สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ]]
** หม่อมหลวงหญิง ประดับ อิศรเสนา
** หม่อมหลวงหญิง หยุย โรจนเวทย์ (อิศรเสนา)
 
๓.* นางบุญสม อิศรเสนา ณ อยุธยา บุตรี [[เจ้าพระยาคทาธรธรนินทร์ธรธรณินทร์ (เยีย อภัยวงศ์)]] และ กับท่านผู้หญิงทิม คทาธรธรนินทร์
** หม่อมหลวงหญิง เจียม ทัพสวัสดิ์ (อิศรเสนา)
 
หม่อมเทวาธิราชออกจากราชการแล้วเป็นปกติอยู่ไม่กี่ปีก็เกิดโรคปัสสาวะพิการ เป็นเหตุให้ทุพพลภาพอยู่ช้านาน หม่อมเทวาธิราชถึงแก่กรรมด้วยสาเหตุไข้หวัดใหญ่ที่บ้านข้างวัดชนะสงคราม เมื่อวันที่ 9 พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๑2461 คำนวณอายุได้ ๖๙69 ปี<ref>[http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2461/D/2022_2.PDF ข่าวตาย] </ref>พระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุวัดสระเกศ เมื่อวันที่ ๒๐20 กันยายน พ.ศ. ๒๔๖๒2462 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าพระราชทานเงิน 1,๐๐๐000 สตางค์ ผ้าขาว 2 พับ และมีการพิมพ์หนังสือ ตำนานวังน่า ขึ้นเป็นครั้งแรกเพื่อแจกในงานพระราชทานเพลิงศพอีกด้วย
 
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
 
 
{{เกิดปี|2395}}
{{ตายปี|2461}}
[[หมวดหมู่:ข้าราชการพลเรือนชาวไทย]]
[[หมวดหมู่:ราชสกุลอิศรเสนา]]