ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พระครูสวางคมุนี (จัน)"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
หน้าใหม่: {{กล่องข้อมูล พระสงฆ์ไทย | ชื่อ = จัน | ชื่อภาพ = ไฟล์:Wat Khung Taphao 006.JPG|100px|เ... |
ลไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 17:
}}
'''พระครูสวางคมุนี (จัน) ''' (นามเดิม: '''จัน''') อดีตเจ้าอาวาส[[วัดคุ้งตะเภา]] [[อำเภอเมืองอุตรดิตถ์|อำเภอเมือง]] [[จังหวัดอุตรดิตถ์]] '' (ก่อน พ.ศ. 2431 - ก่อน พ.ศ. 2442) '' เป็นพระมหาเถระรูปสำคัญของ[[เมืองสวางคบุรี|เมืองฝาง]] ในช่วงรอยต่อการปฏิรูปการปกครองส่วนภูมิภาคในสมัย[[รัชกาลที่ 5]] ก่อนที่เมืองบางโพและเขตเมืองฝางจะได้รับการยกฐานะเป็น[[เมืองอุตรดิตถ์]] ในต้น[[รัชกาลที่ 6]] ท่านได้รับพระราชทานตั้ง[[สมณศักดิ์]]ให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง
== ประวัติ ==
บรรทัด 23:
พระครูสวางคมุนี (จัน) เป็นพระเถระที่ได้รับความเคารพนับถือในเขต[[เมืองสวางคบุรี]] หรือเมืองฝาง ท่านเป็นเจ้าอาวาส[[วัดคุ้งตะเภา]] และดำรงตำแหน่งเจ้าอธิการ (เทียบได้กับเจ้าคณะแขวงในปัจจุบัน) ก่อนได้รับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์เป็นเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางในปี พ.ศ. 2431 หลังพระอาจารย์วอน [[วัดธรรมาธิปไตย|วัดต้นมะขาม]] ซึ่งพระอาจารย์วอนได้ดำรงตำแหน่งพระครูสวางคมุนีและย้ายไปจำพรรษา[[วัดท่าถนน (อุตรดิตถ์)|วัดวังตะม่อ]] ในปี พ.ศ. 2427<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2427/041/362.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๑ ตอน ๔๑, ๒๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๒๗, หน้า ๓๖๓</ref> ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางในปี พ.ศ. 2529<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2429/043/360_1.PDF สำเนาสัญญาบัตรพระสงฆ์], เล่ม ๓ ตอน ๔๓, ๒๘ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๔๒๙, หน้า ๓๖๑</ref> สันนิษฐานว่าพระอาจารย์วอนได้มรณภาพไปก่อนที่เจ้าอธิการจัน วัดคุ้งตะเภา จะได้รับพระราชทานตั้งให้เป็นเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางแทนตำแหน่งที่ว่างลง พร้อมกับได้รับพระราชทานสมณศักดิ์ให้เป็นที่พระครูสวางคมุนี ในปี พ.ศ. 2431
โดยเจ้าอธิการจัน ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากรัชกาลที่ 5 ที่ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เข้ารับสถาปนาตั้งตำแหน่งพระสงฆ์เจ้าคณะเมือง พร้อมกับเจ้าคณะเมืองต่าง ๆ รวม 31 รูป ในวันจันทรคติตรงกับ แรม 15 ค่ำ เดือนแปด (บุรพาสาธ) ปีชวดสัมฤทธิศก จุลศักราช 1250 สุริยคติตรงกับ วันอาทิตย์ที่ 8 กรกฎาคม พ.ศ. 2431 โดยรัชกาลที่ 5 ได้เสด็จออกพร้อมกับ [[สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ สยามมกุฎราชกุมาร]] ณ [[พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท]] เพื่อทรงประกอบพระราชกรณียกิจสำคัญในการทรงสถาปนาตั้งตำแหน่งพระสงฆ์สำคัญเพื่อปกครองสังฆมณฑล โดยได้พระราชทานผ้าไตรและสัญญาบัตร ให้เจ้าอธิการจัน วัดคุ้งตะเภา เป็นพระครูสวางคมุนี เจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง พร้อมทั้งพระราชทานตาลปัตรพุดตาลทองแผ่ลวด พัดรองโหมด ย่ามสักลาด บาตรถุงสักลาด กาน้ำถ้วยกระโถนถ้วยร่มรองเท้า สำหรับเป็นเครื่องประกอบสมณศักดิ์อีกด้วย<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2431/017/137_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๕ ตอน ๑๗, ๒๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๓๑, หน้า ๑๓๘</ref>
พระครูสวางคมุนี (จัน) เจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภานั้น เป็นพระเถระรูปสุดท้ายที่ได้รับพระราชทานราชทินนามโบราณสำหรับพระสังฆราชาเมืองฝาง ที่ปรากฎมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เพราะหลังจากนั้นได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตการปกครองคณะสงฆ์ในเมืองฝางใหม่ โดยแยกตั้งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐขึ้นเป็นครั้งแรก โดยเจ้าอธิการแสง [[วัดธรรมาธิปไตย|วัดท่าทราย]] ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูอุทิศติยวงษ์คีรีเขตร (แสง) ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐ เมือง[[ทุ่งยั้ง]] เมืองลำพูน (ตำบลแม่พูล อ.ลับแล ในปัจจบุัน) เมือง[[ลับแล]] ในปี พ.ศ. 2532<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/013/107_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๖ ตอน ๑๓, ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๓๒, หน้า ๑๐๙</ref> ซึ่งเขตปกครองของเจ้าคณะเมืองอุตรดิตถ์ฯ ใหม่ อยู่ในฝั่งขวาแม่น้ำน่านทั้งหมด▼
▲พระครูสวางคมุนี (จัน) เจ้าอาวาสวัดคุ้งตะเภานั้น นับเป็นพระเถระรูปสุดท้ายที่ได้รับพระราชทานราชทินนามโบราณสำหรับพระสังฆราชาเมืองฝาง ที่ปรากฎมีมาตั้งแต่สมัยอยุธยา เพราะหลังจากนั้นได้มีการเปลี่ยนแปลงเขตการปกครองคณะสงฆ์ในเมืองฝางใหม่ โดยแยกตั้งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐขึ้นเป็นครั้งแรก โดยเจ้าอธิการแสง [[วัดธรรมาธิปไตย|วัดท่าทราย]] ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูอุทิศติยวงษ์คีรีเขตร (แสง) ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะเมืองอุตรดิฐ เมือง[[ทุ่งยั้ง]] เมืองลำพูน (ตำบลแม่พูล อ.ลับแล ในปัจจบุัน) เมือง[[ลับแล]] ในปี พ.ศ. 2532<ref>ราชกิจจานุเบกษา, [http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2432/013/107_1.PDF ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์], เล่ม ๖ ตอน ๑๓, ๓๐ มิถุนายน พ.ศ. ๒๔๓๒, หน้า ๑๐๙</ref> ซึ่งเขตปกครองของเจ้าคณะเมืองอุตรดิตถ์ฯ ใหม่ อยู่ในฝั่งขวาแม่น้ำน่านทั้งหมด
เมื่อพระครูสวางคมุนี (จัน) วัดคุ้งตะเภา มรณภาพลง และมีการตราพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. 121 ในปี พ.ศ. 2445 ก็ไม่ปรากฎการพระราชทานสมณศักดิ์ตั้งพระสงฆ์รูปใดให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝางอีก พระครูสวางคมุนี (จัน) วัดคุ้งตะเภา จึงเป็นพระเถระผู้ได้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะใหญ่เมืองฝาง ซึ่งเคยเป็นนามตำแหน่งสังฆราชาเจ้าคณะเมืองที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นรูปสุดท้าย<ref>พระมหาเทวประภาส วชิรญาณเมธี. (2560). '''สารพันบันทึกเล่า พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นวัดคุ้งตะเภา : ประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ และภูมิปัญญาท้องถิ่น'''. กรุงเทพฯ : กรมส่งเสริมวัฒนธรรม กระทรวงวัฒนธรรม.</ref> ปัจจุบันยังหลงเหลือฐานเจดีย์บรรจุอัฐิของท่านใน[[วัดคุ้งตะเภา]]
| |||