|
[[File:Papyrus Ani curs hiero.jpg|''[[Papyrus of Ani|พาไพรัสแห่งอานี]]'' (Papyrus of Ani) แสดงอักขระไฮเออโรกลีฟส์อียิปต์แบบหวัด|right|thumb|250px]]
{{รอการตรวจสอบ}}
[[ไฟล์:Egyptian funerary stela.jpg|thumb|ไฮโรกลิฟที่จารึกบนหีบศพอียิปต์โบราณ]]
[[ไฟล์:Hieros.gif|thumb|ไฮโรกลิฟชนิดต่าง ๆ ถอดเป็นอักษรละตินปัจจุบัน]]
'''ไฮโรกลิฟ''' ({{lang-en|Hieroglyph}}) (อักษรอียิปต์โบราณ) เป็น[[อักษรภาพ]]อย่างหนึ่งของ[[อียิปต์โบราณ]] เพิ่งมีการอ่านและแปลความหมายได้อย่างชัดเจนเป็นระบบเมื่อมีการค้นพบ[[หินโรเซตตา]]ในปี [[พ.ศ. 2342]] ที่จารึกโดยตัวอักษร 3 แบบ คือ [[กรีกโบราณ]] [[ดีโมติก]] และไฮโรกลิฟ การเปรียบเทียบชื่อราชวงศ์ต่าง ๆ โดยใช้ตัวอักษร 3 แบบ ทำให้ผู้เชี่ยวชาญภาษาโบราณสามารถอ่านอักษรไฮโรกลิฟ ได้ใน 25 ปีต่อมา
== จุดกำเนิด ==
ชาวอียิปต์เชื่อว่าอักษรนี้ประดิษฐ์โดยเทพเจ้า[[โทธ]] และเรียกชื่ออักษรว่า mdwt ntr (คำพูดของพระเจ้า) คำว่าไฮโรกลิฟ มาจาก[[ภาษากรีก]] hieros (ศักดิ์สิทธิ์) + glypho (จารึก) คำนี้ใช้เป็นครั้งแรก โดยคลีเมนต์แห่งอเล็กซานเดรีย การเขียนในอียิปต์ที่เก่าที่สุด เริ่มเมื่อราว 2,867 ปีก่อนพุทธศักราช ส่วนอักษรไฮโรกลิฟที่ใหม่ที่สุด เป็นประกาศที่กำแพงวิหารในฟิแล (philae) อายุราว พ.ศ. 939 อักษรนี้ใช้กับจารึกอย่างเป็นทางการ ตามกำแพงวิหารและหลุมฝังศพ บางแห่งมีการระบายสีด้วย การเขียนทั่วไปในชีวิตประจำวันใช้[[อักษรเฮียราติก]] หลังจากจักรพรรดิ[[ทีออสซิอุสที่ 1]] สั่งปิดวิหารของพวก[[เพเกิน]] ทั่ว[[จักรวรรดิโรมัน]]ในช่วงพ.ศ. 1000 ความรู้เกี่ยวกับอักษรนี้ได้สูญหายไป จนกระทั่ง[[ชอง-ฟรองซัว ชองโปลียง]] ชาวฝรั่งเศสถอดความอักษรนี้ได้
'''ไฮเออโรกลีฟส์อียิปต์''' ({{lang-en|Egyptian hieroglyphs}}) เป็น[[ระบบการเขียน]]ที่ชาว[[อียิปต์โบราณ]]ใช้อย่างเป็นทางการ ประกอบด้วย[[อักษร]] (alphabet) และ[[logograph|สัญรูป]] (logograph) อักขระในระบบ[[ไฮเออโรกลีฟส์]]อียิปต์นี้ยังสัมพันธ์กับอักขระอียิปต์อีก 2 ชุด คือ อักขระ[[hieratic|ไฮเออแรติก]] (hieratic) และอักขระ[[demotic (Egyptian)|ดีมอติก]] (demotic)
== ลักษณะ ==
อักษรไฮโรกลิฟอาจจะเก่ากว่า[[อักษรซูเมอร์|อักษรรูปลิ่มของชาวซูเมอร์]] ทิศทางการเขียนเป็นได้หลายแบบ ทั้งแนวนอน ซ้ายไปขวาหรือขวาไปซ้าย แนวตั้งจากบนลงล่าง ซ้ายไปขวาหรือขวาไปซ้าย การบอกทิศทาง สังเกตจากการหันหน้าของรูปคนหรือสัตว์ ซึ่งจะหันหน้าเข้าหาจุดเริ่มต้นของเส้น อียิปต์ยุคต้นและยุคกลาง (ราว 1,457-1,057 ปีก่อนพุทธศักราช) ใช้สัญลักษณ์ 700 ตัว ในยุคกรีก-โรมัน ใช้สัญญลักษณ์มากกว่า 5,600 ตัว สัญลักษณ์แต่ละตัวบอกทั้งการออกเสียงและความหมาย เช่นสัญลักษณ์ของจระเข้ เป็นรูปจระเข้รวมกับสัญลักษณ์แทนเสียง “msh” เช่นเดียวกับคำว่าแมว “miw” จะใช้รูปแมว รวมกับสัญลักษณ์แทนอักษร m i และ w
ไฮเออโรกลีฟส์อียิปต์แบบหวัดนั้นมักใช้เขียน[[วรรณกรรมอียิปต์โบราณ|วรรณกรรมทางศาสนา]]ลงบนแผ่นไม้และแผ่น[[พาไพรัส]] ไฮเออโรกลีฟส์อียิปต์ยุคแรกย้อนหลังไปได้ไกลถึง 3,300 ปีก่อน ค.ศ. และใช้กันมาจนถึงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 4 ก็เลิกใช้ไป เพราะการปิดศาสนสถานนอกศาสนาคริสต์ ทำให้ไม่จำต้องใช้เขียนบันทึกอนุสรณ์อีก
อักษรที่มีลักษณะเช่นเดียวกับอักษรไฮโรกลิฟของอียิปต์จะเรียกอักษรไฮโรกลิฟฟิกด้วย เช่นอักษรไฮโรกลิฟฟิกของชาวลูเวียและชาวฮิตไตน์
มีคนพบเห็นคำจึงนำมาแปลและบอกว่า ผู้ที่สร้างภาษานี้คือ soliya madora nasuke
เมื่อไฮเออโรกลีฟส์อียิปต์หมดการใช้งาน ความรู้เกี่ยวกับระบบการเขียนนี้ก็ดับสูญไปด้วย การถอดความหมายของอักขระไฮเออโรกลีฟส์อียิปต์จึงกลายเป็นปริศนาเรื่อยมา จนไขออกในภายหลังเพราะได้[[ศิลาโรเซตตา]]เป็นเครื่องช่วยเหลือ
== แหล่งข้อมูลอื่น ==
{{คอมมอนส์-หมวดหมู่|Hieroglyphs|ไฮเออโรกลิฟกลีฟส์อียิปต์}}
* [http://www.omniglot.com/writing/egyptian.htm ไฮโรกลิฟ-omniglot.com] {{en icon}}
{{อักษรภาพ}}
| 