ผลต่างระหว่างรุ่นของ "จักรพรรดิฮั่นอาย"

เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
OctraBot (คุย | ส่วนร่วม)
แทนที่คำผ่านการค้นหา: 'ทรงมีพระ'→'มีพระ'
Tiemianwusi (คุย | ส่วนร่วม)
ไม่มีความย่อการแก้ไข
บรรทัด 1:
'''ฮั่นไอ''' ({{zh|c=汉哀帝|p=Hàn Āi Dì}}; ปีที่ 27–1 ก่อนคริสตกาล) ชื่อตัวว่า '''หลิว ซิน''' (劉欣) เป็นพระเจ้าแผ่นดินจีนใน[[ราชวงศ์ฮั่น]]
{{ชื่ออื่น|||จักรพรรดิไอตี้}}
{{กล่องข้อมูล เชื้อพระวงศ์
|พระนาม=จักรพรรดิฮั่นไอตี้<br />หลิวซิน
|พระนามเต็ม=[[Family name]]: [[Liu]] (劉 liú)<br />[[Given name]]: Xin (欣, xīn)
|พระนามาภิไธย='''Short:''' Ai (哀, āi)<br />"lamentable"<br />'''Full:''' Xiaoai (孝哀, xiào āi)<br />"filial and lamentable"
|พระราชสมภพ=27 BC
|สวรรคต=1 BC (aged 26)
|พระอิสริยยศ=จักรพรรดิแห่งราชวงศ์ฮั่นตะวันตก
|ครองราชย์=7 BC-1 BC
|รัชกาลก่อนหน้า=[[จักรพรรดิฮั่นเฉิงตี้]]
|รัชกาลถัดไป=[[จักรพรรดิฮั่นผิงตี้]]
|พระราชบิดา=Liu Kang, Prince Gong of Din Thao
|พระราชมารดา=Consort Ding
|พระมเหสี=[[Empress Fu (Ai)|Empress Fu]]
|spouse-type=Empress
|พระชายา=[[Dong Xian]]
|spouses-type=คนรัก
|era dates=Jìanpíng 建平 (6 BC-3 BC)<br />Yúanshòu 元壽 (2 BC-1 BC)
}}
'''สมเด็จพระจักรพรรดิไอแห่งราชวงศ์ฮั่น''' หรือ '''ฮั่นไอตี้''' (27 ปีก่อน ค.ศ. - 1 ปีก่อน ค.ศ.) มีพระนามเดิมว่า '''องค์ชายหลิวซิน''' เป็นพระโอรสขององค์ชายหลิวคังและเป็นพระราชนัดดาใน
[[จักรพรรดิฮั่นเฉิงตี้]] ประสูติเมื่อ 27 ปีก่อน ค.ศ. (พ.ศ. 516) เมื่อพระปิตุลา (ลุง) สวรรคตลงเมื่อ 9 ปีก่อน ค.ศ. (พ.ศ. 534) องค์ชายหลิวซินพระราชนัดดาจึงขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิฮั่นไอตี้ เมื่อพระชนม์เพียง 18 พรรษา แต่ก็ต้องตกอยู่ภายใต้อำนาจของ[[หวังหมั่ง]]
 
หลิว ซิน เป็นหลานของพระเจ้า[[Emperor Cheng of Han|ฮั่นเฉิง]] พระเจ้าฮั่นเฉิงไร้โอรสธิดา จึงตั้งหลิว ซิน เป็นรัชทายาท ครั้นพระเจ้าฮั่นเฉิงสิ้นพระชนม์ในปีที่ 7 ก่อนคริสตกาล หลิว ซิน ซึ่งขณะนั้นอายุยี่สิบปี ก็สืบบัลลังก์ต่อ ไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินเชื่อว่า หลิว ซิน จะเป็นผู้ปกครองที่ดี แต่หลิว ซิน นั้นไร้ความสามารถ นาง[[Consort Fu|ฟู่]] (傅昭儀) เมียน้อยพระเจ้า[[Emperor Yuan of Han|ฮั่นเยฺวี๋ยน]] และย่าของหลิว ซิน จึงครอบงำการงานแผ่นดินทั้งมวล นางฟู่เกลียดชังนาง[[Consort Feng Yuan|เฝิง เยฺวี่ยน]] (馮媛) เมียน้อยอีกคนของพระเจ้าฮั่นเยฺวี๋ยนซึ่งพระเจ้าฮั่นเยฺวี๋ยนโปรดมาก นางฟู่จึงบีบให้นางเฝิง เยฺวี่ยน ฆ่าตัวตาย ทั้งยังให้หลานตั้งญาติสนิทมิตรสหายของนางเข้าสู่ตำแหน่งหน้าที่ราชการเป็นอันมาก ทำให้ประชาชนหมดความเลื่อมใสในรัฐบาล ครั้นนางฟู่ตายในปีที่ 2 ก่อนคริสตกาล หลิว ซิน ก็ตายตามไปในอีกหนึ่งปีให้หลัง
จักรพรรดิฮั่นไอตี้สวรรคตลงเมื่อ 1 ปีก่อน ค.ศ. (พ.ศ. 543) ขณะพระชนม์เพียง 27 พรรษา ครองราชย์ได้เพียง 9 ปี [[จักรพรรดิฮั่นผิงตี้]]จึงขึ้นครองราชย์แทน
 
เป็นที่รับทราบกันว่า หลิว ซิน [[รักร่วมเพศ]]<ref>Hinsch, Bret. (1990). ''Passions of the Cut Sleeve''. University of California Press. p.44</ref> นักประวัติศาสตร์เห็นว่า [[Dong Xian|ต่ง เสียน]] (董賢) ข้าราชการ เป็นคู่นอนคนสำคัญของหลิว ซิน มีกิตติศัพท์ว่า หลิว ซิน โปรดต่ง เสียน มาก วันหนึ่งเมื่อจะตื่นนอน เห็นต่ง เสียน ยังนอนหลับทับแขนเสื้อของตนอยู่เคียงข้าง หลิว ซิน ไม่อยากปลุกชายคนรักให้ตื่นไปด้วย จึงฉีกแขนเสื้อตนออกแล้วค่อย ๆ ลุกจากเตียง นอกจากนี้ หลิว ซิน ยังอวยยศให้ต่ง เสียน มากมาย จนเมื่อเวลาที่หลิว ซิน ตายนั้น ปรากฏว่า ต่ง เสียน เป็นถึงสมุหกลาโหม ครั้นหลิว ซิน ตายแล้ว นาง[[Wang Zhengjun|หวัง เจิ้งจวิน]] (王政君) เมียพระเจ้าฮั่นเฉิง และแม่เลี้ยงของหลิว ซิน จึงยึดอำนาจ แล้วบีบให้ต่ง เสียน ซึ่งควบคุมการทหารทั้งหมด ฆ่าตัวตาย<ref name="Hinsch-p46">Hinsch, Bret. (1990). ''Passions of the Cut Sleeve''. University of California Press. p.46</ref>
 
== อ้างอิง ==
{{reflist}}
 
{{เริ่มกล่อง}}
เส้น 28 ⟶ 13:
| ตำแหน่ง = [[จักรพรรดิจีน]]
| ราชวงศ์ = ราชวงศ์ฮั่นตะวันตก
| ปี = ปีที่ 7–1 ก่อนคริสตกาล
| ปี = [[พ.ศ. 534]] - [[พ.ศ. 542]]
| ถัดไป = [[จักรพรรดิฮั่นผิงตี้]]
}}{{จบกล่อง}}