ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ภาษามองโกเลีย"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ล Bot: Migrating 86 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9246 (translate me) ป้ายระบุ: ลบลิงก์ข้ามภาษา |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
บรรทัด 2:
{{กล่องข้อมูล ภาษา
|name=Mongolian
|nativename=
|states=[[ประเทศจีน|จีน]] [[ประเทศคีร์กีซสถาน|คีร์กีซสถาน]] [[ประเทศมองโกเลีย|มองโกเลีย]] และ[[ประเทศรัสเซีย|รัสเซีย]]
|region=[[ประเทศมองโกเลีย|มองโกเลีย]] [[สาธารณรัฐบูเรียตียา]] ([[ประเทศรัสเซีย|รัสเซีย]]) [[อิสซีก-คูล]] ([[ประเทศคีร์กีซสถาน|คีร์กีซสถาน]]) [[มณฑลเหลียวหนิง]] [[มณฑลจี๋หลิน]] และ[[มณฑลเฮย์หลงเจียง]] ([[ประเทศจีน|จีน]])
เส้น 11 ⟶ 8:
|familycolor=Altaic
|fam1=[[ตระกูลภาษาอัลไตอิก|อัลไตอิก]] (''เป็นที่โต้แย้ง'')
|fam2=[[กลุ่มภาษา
|fam3=[[กลุ่มภาษามองโกลตะวันออก |ตะวันออก]]
|fam4=[[กลุ่มภาษาโอยรัต-คอลคา |ออยรัต-คัลข่า]]
เส้น 21 ⟶ 18:
|lc3=mvf|ld3=Peripheral Mongolian}}
'''ภาษามองโกเลีย''' เป็น[[ภาษาทางการ]]ของ[[ประเทศมองโกเลีย]] และเป็น[[ภาษา]]หลักของชาว[[ประเทศมองโกเลีย|มองโกเลีย]]ส่วนใหญ่ ซึ่งคนพูดส่วนใหญ่จะพูดแบบ[[
== การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์ ==
ภาษามองโกเลียเป็นภาษาประจำชาติของมองโกเลีย มีผู้พูดราว 2.5 ล้านคน และยังเป็นภาษาราชการในเขตปกครองตนเองมองโกเลียในในประเทศจีนที่มีผู้พูดประมาณ 2.7 ล้านคนหรือมากกว่า แต่จำนวนผู้พูดภาษานี้ที่แน่นอนในจีนประเมินได้ยาก มีผู้พูดสำเนียงคาร์ชินและสำเนียงคอร์ชินในเหลียวหนิง จีหลิน และเฮยหลงเจียงในบริเวณที่ติดต่อกับมองโกเลียใน
== การจัดจำแนกและสำเนียง ==
ภาษามองโกเลียจัดเป็นภาษาใน[[กลุ่มภาษามองโกล]] ซึ่งสมาชิกในกลุ่มนี้รวมทั้ง[[ภาษามองโกลคามนิกัน]]และ[[ภาษาดากูร์]] ที่ใช้พูดทางตะวันออกของมองโกเลียและในซินเจียงอุยกูร์ [[ภาษาชิรายูกูร์]] [[ภาษาบอนัน]] [[ภาษาต้งเซี่ยง]] [[ภาษามองเกอร์]] และ[[ภาษากังเจีย]] ที่ใช้พูดในบริเวณชิงไห่และกานซู และอาจรวมถึง[[ภาษาโมโฆล]]ที่เป็นภาษาตายไปแล้วใน[[อัฟกานิสถาน]] เส้นแบ่งระหว่างการเป็นสำเนียงและเป็นภาษาเอกเทศภายในกลุ่มภาษามองโกลยังเป็นที่โต้เถียงกัน
สำเนียงคอลคาถือเป็นสำเนียงมาตรฐานของภาษามองโกเลีย แต่การกำหนดสำเนียงย่อยยังมีความเห็นต่างกัน Sanžeev (1953) เสนอว่าภาษามองโกเลียมี 3 สำเนียงคือ คอลคา ชาคาร์ และออร์ดอส ส่วนบูร์ยัตและโอยรัตเป็นภาษาเอกเทศ Luvsanvandan (1959) เสนอต่างไปว่าภาษามองโกเลียประกอบไปด้วยกลุ่มสำเนียงกลาง (คอลคา ชาคาร์ ออร์ดอส) กลุ่มสำเนียงตะวันออก (คาร์ชิน คอร์ชิน) กลุ่มสำเนียงตะวันตก (โอยรัต คาลมึกซ์) และกลุ่มสำเนียงเหนือ (ภาษาบูร์ยัตทั้งสองสำเนียง) นักวิชาการตะวันตกบางกลุ่มแยกภาษาออร์ดอสออกมาเป็นภาษาเอกเทศ ในมองโกเลียใน แบ่งภาษามองโกเลียเป็น 3 สำเนียงคือ สำเนียงมองโกเลียใต้ สำเนียงโอยรัต และสำเนียงบาร์ฆู-บูร์ยัต
== คำยืม ==
ในสมัยโบราณ ภาษามองโกเลียมีคำยืมจาก[[ภาษาเตอร์กิกโบราณ]] [[ภาษาสันสกฤต]]ผ่านทาง[[ภาษาอุยกูร์]] [[ภาษาเปอร์เซีย]] [[ภาษาอาหรับ]] [[ภาษาทิเบต]] [[ภาษาตังกูสิต]] และ[[ภาษาจีน]] คำยืมในยุคปัจจุบันมาจาก[[ภาษารัสเซีย]] [[ภาษาอังกฤษ]] และ[[ภาษาจีน]]โดยเฉพาะในมองโกเลียใน
== ระบบการเขียน ==
การเขียนภาษามองโกเลียมีความหลากหลาย [[อักษรมองโกเลีย]]ที่พัฒนามาจาก[[อักษรอุยกูร์]]พัฒนาขึ้นราวพุทธสตวรรษที่ 18 ต่อมา ระหว่าง พ.ศ. 2473 – 2475 มีการเขียนภาษามองโกเลียด้วยอักษรละตินเป็นระยะเวลาสั้นๆ หลังจากนั้น ได้เปลี่ยนมาใช้อักษรซีริลลิก ในช่วง พ.ศ. 2531 – 2534 มีความพยายามฟื้นฟูอักษรมองโกเลียมาใช้อีกแต่ล้มเหลว ในมองโกเลียใน สาธารณรัฐประชาชนจีน ภาษามองโกเลียเป็นภาษาราชการร่วมกับภาษาจีนกลาง ใช้อักษรมองโกเลีย เคยใช้อักษรซีริลลิกก่อนจะเกิดความขัดแย้งระหว่างจีนกับสหภาพโซเวียต
== ประวัติ ==
[[ไฟล์:Phagspa imperial edict dragon year.jpg|thumbnail|300px|left|เอกสารเขียนด้วยอักษรพักส์-ปา]]
[[ไฟล์:Soyombo example zanabazar.png|framed|right|ตัวอย่างอักษรโซยอมโบแต่ละพยางค์]]
[[ภาษามองโกเลียโบราณ]]เป็นชื่อที่ใช้เรียกภาษาที่เป็นบรรพบุรุษของภาษามองโกเลีย เอกสารภาษามองโกเลียพบครั้งแรกในจารึกยิซุงเก ซึ่งเขียนด้วยอักษรมองโกเลีย อายุราว พ.ศ. 1767 – 1768 ในช่วงพุทธศตวรรษที่ 18 – 20 ภาษามองโกเลียเขียนด้วยอักษร 4 ชนิดคือ อักษรมองโกเลียที่พัฒนามาจากอักษรอุยกูร์ [[อักษรพักส์-ปา]] อักษรจีนและ[[อักษรอาหรับ]] นักวิชาการบางคนเรียกภาษามองโกเลียที่เขียนด้วยอักษรสามชนิดหลังว่าภาษามองโกเลียยุคกลาง [[ภาษามองโกเลียคลาสสิก]]เกิดขึ้นเมื่อราวพุทธศตวรรษที่ 12 – 24 ซึ่งเป็นภาษาเขียนที่มีมาตรฐานในการสะกดคำและการเรียงประโยค และมีความแตกต่างจากภาษามองโกเลียสมัยใหม่ ใน พ.ศ. 2229 [[อักษรโซยอมโบ]]ซึ่งใช้สำหรับเอกสารทางพุทธศาสนาได้ถูกประดิษฐ์ขึ้น
{{วิกิภาษาอื่น|mn}}
|