ผลต่างระหว่างรุ่นของ "เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์แข ในรัชกาลที่ 5"

| parents = หม่อมนก พึ่งบุญ ณ อยุธยา

'''เจ้าจอมมารดา หม่อมราชวงศ์แข พึ่งบุญ''' ในรัชกาลที่ 5 ท่านเป็นเจ้าจอมมารดาคนแรกใน[[พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]] เกิดเมื่อประมาณปี [[พ.ศ. 2390]]

หม่อมราชวงศ์แข พึ่งบุญ เป็นธิดาของ[[หม่อมนก พึ่งบุญ]] ณ อยุธยา ซึ่งเดิมเป็น "หม่อมเจ้าชายนก พึ่งบุญ" พระโอรสใน[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไกรสร กรมหลวงรักษ์รณเรศ]] (ซึ่งต้องพระราชอาญาถูกประหารชีวิต และถอดพระยศเป็น "หม่อมไกรสร" ในสมัย[[พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว]])พระโอรส-และพระธิดาจึงพลอยถูกถอดยศจากเจ้าลงมาเป็นสามัญชน และเรียกหากันว่า "หม่อม" นำหน้านามต่อมา ส่วนพระนัดดาชั้น[[หม่อมราชวงศ์]] รวมไปถึงพระปนัดดาชั้น[[หม่อมหลวง]]นั้นไม่นับเป็นเจ้านายในราชวงศ์ แต่เป็นเพียงเชื้อพระวงศ์ จึงยังคงใช้คำนำหน้านามได้อย่างเดิม

หม่อมราชวงศ์แข พึ่งบุญ แต่แรกนั้นรับราชการเป็นพระพี่เลี้ยงในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะมีพระชนมายุเพียง 14-15 พรรษา และดำรงพระอิสริยยศเป็น '''"สมเด็จเจ้าฟ้าชายจุฬาลงกรณ์ กรมขุนพินิตประชานาถ "''' และได้ประสูติพระราชธิดาพระองค์แรกในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คือ
* '''[[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าหญิงผ่อง|หม่อมเจ้าหญิงผ่องประไพ]]''' หรือ พระองค์เจ้าหญิงผ่อง ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือนอ้าย แรม ๘8 ค่ำ ปีเถาะ ตรงกับวันที่ [[19 ธันวาคม]] [[พ.ศ. 2410]] ณ วังกรมหมื่นมาตยาพิทักษ์ ซึ่งแรกประสูติเมื่อพระธิดานั้นบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จขึ้นครองราชย์แล้ว จึงมีพระยศเป็น หม่อมเจ้า"'''พระเจ้าลูกเธอ พระองค์เจ้าหญิงผ่อง'''"

เนื่องจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีเจ้าจอมพระองค์แรกตั้งแต่ยังทรงพระเยาว์ ทั้งยังเป็นพระพี่เลี้ยงผู้มีอายุมากกว่าพระองค์ จึงเป็นเหตุให้[[พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว]]ทรงกริ้ว พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงบันทึกในพระราชหัตถเลขาที่ทรงมีถึง [[สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ]] ความว่า

เจ้าจอมมารดาหม่อมราชวงศ์แขฯแข ในรัชกาลที่ 5 พำนักใน[[พระบรมมหาราชวัง]]ตราบจนกระทั่งถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันที่ [[13 พฤษภาคม]] [[พ.ศ. 2464]]

|2= หม่อมนก พึ่งบุญ ณ อยุธยา

|4= [[พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าไกรสร กรมหลวงรักษ์รณเรศ|หม่อมไกรสร พึ่งบุญ ณ อยุธยา]]

|9= [[เจ้าจอมมารดาน้อยแก้ว ในรัชกาลที่ 1|เจ้าจอมมารดาน้อยแก้ว]]