ผลต่างระหว่างรุ่นของ "โมนาไซด์"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
ล เก็บกวาดทันใจด้วยสจห. |
||
บรรทัด 7:
| imagesize =
| caption =
| formula = (Ce,La) PO<sub>4</sub>
| molweight =
| strunz = 08.AD.50
บรรทัด 18:
| mohs = 5.0 - 5.5
| luster = วาวแบบยางสน, แบบแก้วจนถึงแบบเพชร
| refractive =
| opticalprop = Biaxial (+)
| 2V = 10–26°
| birefringence =
| pleochroism =
| streak = สีขาว
บรรทัด 35:
}}
'''โมนาไซต์''' ({{lang-en|Monazite}}) <ref>[http://203.185.68.133/thai-atom/OFFICE/data05_14_12.html แร่โมนาไซต์ (Monazite)]</ref> เป็น[[แร่กัมมันตรังสี]] (Radioactive mineral) ชนิดหนึ่ง ที่จัดอยู่ในกลุ่ม[[แร่ธาตุหายาก]] (Rare-earths) โดยเป็นแร่ในกลุ่มฟอสเฟสธาตุ[[ทอเรียม]]และ[[ยูเรเนียม]] เป็นองค์ประกอบสำคัญ ) <ref>[http://www.dmr.go.th/ewt_news.php?nid=581&filename=min5 โมนาไซต์ (Monazite)]</ref>
== คุณสมบัติทางฟิสิกส์ ==
เกิดอยู่ในระบบผลึก Monoclinic โดยผลึกที่พบมักมีขนาดเล็ก ส่วนใหญ่เป็นมวลเมล็ดไม่แสดงรูปผลึกหรือแสดงรูปผลึกไม่ชัดเจน มีสีเหลืองน้ำตาลเหลือง น้ำตาลแดง ส่วนใหญ่มักอมเขียวหรือบางครั้งเกือบขาว ความวาวของผิวแร่คล้ายขี้ผึ้งจนถึงคล้ายแก้ว โปร่งแสง ความถ่วงจำเพาะ 4.6-5.4 โดยเพิ่มขึ้น ตามปริมาณธาตุทอเรียม ภายใต้แสงอัลตร้าไวโอเลต คลื่นสั้นจะให้สีเขียวสามารถตรวจวัดกัมมันตรังสีได้ด้วยเครื่อง Geiger Counter หรือเครื่อง Survey Meter มีคุณสมบัติติดแม่เหล็กอย่างอ่อนและไม่เป็นตัวนำไฟฟ้า<ref>[http://203.185.68.133/thai-atom/OFFICE/data05_14_12.html แร่โมนาไซต์ (Monazite)]</ref>
== คุณสมบัติทางเคมี ==
{{ปรับภาษา}}
สูตร (Ce, La, Y, Th) Po<sub>4</sub> ธาตุ Th ประกอบอยู่ ในรูป ThO<sub>2</sub> ตั้งแต่ 2-20%, อัตราส่วน ของ Ce ต่อ La ประมาณ 1ต่อ1, Th มักแทนที่ Ce,La ได้เสมอ ตั้งแต่ปริมาณเล็กน้อยไปจนถึง 10-20% ของ ThO<sub>2</sub>, ส่วนธาตุ Y แทนที่ Ce,La ได้เล็กน้อย, ซิลิก้า (SiO<sub>4</sub>) มักปนอยู่ด้วย และรวมอยู่ในรูป Thorite (ThSiO<sub>4</sub>) จากผลวิเคราะห์ของ Rare-earth Oxides + Thoria (REO+ Thoria) มีตั้งแต่ 55% ขึ้นไป<ref>[http://www.dmr.go.th/ewt_news.php?nid=581&filename=min5 Monazite]</ref>
== การกำเนิด ==
โดยทั่วไปแร่โมนาไซต์พบเกิดเป็นแร่รองในหินแกรนิต ไนส์ แอไพลต์ และเพกมาไทต์ มักพบในลักษณะเป็นเม็ดขนาดเม็ดทราย แสดงรอยถูกครูดเพราะการผุสลายของหินที่กล่าวข้างต้น แล้วถูกพัดพามาสะสมตัวอยู่ร่วมกับแร่หนักชนิดอื่นๆ เช่น แมกนีไทต์ ดีบุก โคลัมไบต์-แทนทาไลต์ อิลเมไนต์ รูไทล์ การ์เนต ซีโนโทม์ อิลเมนไนต์และเซอร์คอน
== แหล่งที่พบ ==
ส่วนใหญ่พบในแหล่งแร่ดีบุกเกือบทุกแหล่ง ทั้งแหล่งลานแร่บนบก พบตามหาดทรายและตามท้องน้ำลำธารทั่วไปที่ใกล้ภูเขาหินแกรนิต หรือหินไนส์ อย่างไรก็ตาม ความสมบูรณ์ของแร่โมนาไซต์ เมื่อเทียบกับแร่ดีบุกแล้วต่ำมาก จากตัวอย่างหลุมสำรวจอาจเจอแร่โมนาไซต์ ตั้งแต่เพียงร่องรอย (Trace) หรือในปริมาณ ที่ต่ำกว่า 0.001% ในขณะที่แร่ดีบุก มีความสมบูรณ์พอที่จะทำเหมืองได้ตั้งแต่ 0.012% ขึ้นไป
== ผลผลิต ==
โมนาไซต์เป็นแร่พลอยได้จากการทำเหมืองแร่ดีบุก เช่นเดียวกับแร่หนัก หรือแร่หายากชนิดอื่น ๆ ในอดีตเคยมีการผลิตแร่โมนาไซต์โดยการแต่งแร่ดีบุก
== ประโยชน์ ==
โมนาไซต์เป็นแร่สำคัญที่ให้ทอเรียมออกไซด์ รวมถึงธาตุหายากชนิดเบา ได้แก่ ซีเรียม และแลนทานัม ทอเรียม เป็นธาตุกัมมันตรังสี คือ 232Th โลหะทอเรียมและทอเรียมออกไซด์มีจุดหลอมตัวที่สูงมาก จึงนำมาใช้ทำวัสดุที่ทนความร้อนสูง เช่น ใส้หลอดไฟฟ้า ใส้หลอดตะเกียงเจ้าพายุ ทำขั้วถ่านกำเนิดแสงจากการนำประจุไฟฟ้ามาชนกัน (arc light) ธาตุหายากที่เกิดร่วมยังสามารถนำมาใช้ในอุตสาหกรรมปิโตรเลียม เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาการแตกตัวของปิโตรเลียมเหลว นอกจากนี้ยังใช้ทำสารประกอบสำหรับขัดแก้ว และสารเติมแต่งในอุตสาหกรรมแก้ว ทำแม่เหล็กถาวร อุปกรณ์กีฬา ทำสารเร่งปฏิกิริยาการเรืองแสงของอุปกรณ์ต่างๆ เช่นหลอดภาพโทรทัศน์ หลอดไฟฟ้า และรังสีเอกซ์ ทำสารกึ่งตัวนำ
== กลุ่มแร่ธาตุหายากและแร่กัมมันตรังสี ==
แร่ Xenotime (YPO4)
แร่ Uraninite (UO2)
บรรทัด 64:
แร่ Bastnaesite (CeFCO3)
== อ้างอิง ==
{{รายการอ้างอิง}}
| |||