ผลต่างระหว่างรุ่นของ "จินตนิมิต"

'''แฟนตาซีจินตนิมิต''' ({{lang-en|Fantasy}}) เป็นงานวรรณศิลป์ประเภทหนึ่งที่มีเค้าโครงหรือเนื้อหาเกี่ยวข้องกับ[[เวทมนตร์]]และเรื่องเหนือจริง มักมีความเกี่ยวข้องกับเหตุการณ์ใน[[ยุคกลาง]]ของ[[ยุโรป]] หรือมีลักษณะที่แสดงถึงยุคเดียวกันนั้น เช่นสถาปัตยกรรม สิ่งก่อสร้าง เครื่องแต่งกาย หรือเทคโนโลยี โลกแห่งแฟนตาซีจินตนิมิตมักยอมรับสภาวะเหนือจริงและเวทมนตร์ต่างๆ เหมือนเป็นเรื่องปกติ ความแตกต่างระหว่างแฟนตาซีจินตนิมิต กับ[[นิยายวิทยาศาสตร์]]หรือ[[นิยายสยองขวัญ]] คือลักษณะของเทคโนโลยีและวิธีการนำเสนอเกี่ยวกับความตาย งานแฟนตาซีจินตนิมิตประกอบด้วยผลงานประพันธ์ของนักเขียน ศิลปิน นักดนตรี หรือนักสร้างภาพยนตร์มากมาย นับแต่อดีตกาลประหนึ่งปกรณัมหรือตำนานลี้ลับ สืบต่อมาจนถึงปัจจุบันที่เผยแพร่แก่ผู้คนจำนวนมาก

[[ไฟล์:Dobryna.jpg|thumb|left|200px|''Dobrynya ผู้ช่วย Zabana จากมังกร'' หนึ่งในเทพนิยายและเทพปกรณัมซึ่งเป็นต้นกำเนิดของวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิต]]

งานแฟนตาซีจินตนิมิตชิ้นแรกที่พบเห็นเป็นหลักฐานอาจได้แก่ ''[[มหากาพย์กิลกาเมช]]'' (the Epic of Gilgamesh) แต่งานแฟนตาซีจินตนิมิตเก่าแก่มีอยู่มากมายเช่น มหากาพย์[[โอดิสซีย์]] ตำนาน[[เบวูล์ฟ]] [[มหาภารตะ]] [[พันหนึ่งราตรี]] [[รามายณะ]] จนกระทั่งถึง [[ตำนานกษัตริย์อาเธอร์]] และมหากาพย์ต่างๆ มากมายในยุคกลาง ที่เกี่ยวข้องกับวีรบุรุษ วีรสตรี ปีศาจอันน่าสะพรึงกลัว และดินแดนลี้ลับ ซึ่งดึงดูดความสนใจของผู้ฟังเป็นอย่างยิ่ง กล่าวไปแล้ว ประวัติศาสตร์ของแฟนตาซีจินตนิมิตกับประวัติศาสตร์วรรณกรรมก็มีความเกี่ยวพันใกล้ชิดกันมาก

งานบางชิ้นมีความคาบเกี่ยวกันอย่างใกล้ชิด ไม่ชัดเจนว่าเป็นงานแฟนตาซีจินตนิมิต หรืองานประเภทอื่น ซึ่งขึ้นกับจุดมุ่งหมายของผู้ประพันธ์ถึงความเป็นไปได้ในเรื่องเหนือจริง เช่น เรื่อง ''A Midsummer Night's Dream'' หรือ ''Sir Gawain and the Green Knight'' ทำให้จุดเริ่มต้นแท้จริงของวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตไม่อาจระบุชี้ชัดลงไปได้<ref>Brian Attebery, ''The Fantasy Tradition in American Literature'', น. 14, ISBN 0-253-35665-2</ref>

สำหรับวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตยุคใหม่ อาจเริ่มจากผลงานของ[[จอร์จ แมคโดนัลด์]] นักประพันธ์ชาวสก๊อตผู้เขียนเรื่อง ''The Princess and the Goblin'' และ ''Phantastes'' ซึ่งเรื่องหลังนี้นับว่าเป็นงานแฟนตาซีจินตนิมิตสำหรับผู้ใหญ่เรื่องแรกของโลก แมคโดนัลด์เป็นแรงบันดาลใจสำคัญยิ่งต่อ [[เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน]] และ [[ซี. เอส. ลิวอิส]] นักประพันธ์งานแฟนตาซีจินตนิมิตอีกผู้หนึ่งในยุคเดียวกันนี้คือ [[วิลเลียม มอร์ริส]] กวีชาวอังกฤษผู้มีชื่อเสียงที่ได้แต่งนวนิยายไว้มากมาย รวมถึงเรื่อง ''The Well at the World's End''

ถึงกระนั้น วรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตก็ยังไม่เป็นที่รู้จักในหมู่ผู้อ่านกว้างขวางนัก [[เอ็ดเวิร์ด พลังเคทท์]] หรือที่รู้จักกันในชื่อ ลอร์ดดันเซนี (Lord Dunsany) เป็นผู้ริเริ่มงานเขียนแนวนวนิยายและเรื่องสั้น ซึ่งเป็นจุดเริ่มของความนิยมที่เข้าถึงผู้อ่านมากขึ้น นักเขียนงานแฟนตาซีจินตนิมิตแนวนี้ในยุคนั้นได้แก่ [[เอช. ไรเดอร์ แฮ็กการ์ด]] [[รุดยาร์ด คิปลิง]] และ [[เอ็ดการ์ ไรซ์ เบอร์โรส์]] รวมถึง [[อับราฮัม เมอร์ริทท์]] ต่างพากันสร้างผลงานแฟนตาซีจินตนิมิตในแขนงที่เรียกกันว่า "Lost World" ซึ่งเป็นวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตแขนงที่เป็นที่นิยมมากที่สุดในช่วงต้นของคริสต์ศตวรรษที่ 20 ผลงานวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตสำหรับเด็กระดับคลาสสิคได้เผยแพร่ในยุคนั้นหลายเรื่อง เช่น [[ปีเตอร์ แพน]] และ [[พ่อมดมหัศจรรย์แห่งออซ]] เป็นต้น สิ่งที่เกิดขึ้นคือ งานแฟนตาซีจินตนิมิตแขนง "Juvenile" (แฟนตาซีจินตนิมิตสำหรับเด็ก) จะเป็นที่นิยมและยอมรับมากกว่าวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตสำหรับผู้ใหญ่ ด้วยเหตุนี้เหล่านักเขียนจึงพากันสร้างผลงานออกมาเป็นวรรณกรรมสำหรับเด็กเสียเป็นส่วนใหญ่ ทำให้เกิดผลกระทบต่องานแฟนตาซีจินตนิมิตทั้งหมดที่สร้างขึ้นในยุคนั้น ไม่เว้นแม้แต่ [[เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์]] ล้วนถูกจัดกลุ่มไปว่าเป็น [[วรรณกรรมเยาวชน]] กันทั้งนั้น

ปี ค.ศ. 1923 ได้มีนิตยสารที่มุ่งเน้นเนื้อหาเกี่ยวกับ [[นิยายแฟนตาซีจินตนิมิต|นวนิยายแฟนตาซีจินตนิมิต]] โดยเฉพาะ ชื่อว่า ''Weird Tales'' หลังจากนั้นก็เกิดมีนิตยสารแนวนี้ขึ้นอีกมาก ฉบับที่มีชื่อเสียงคือ ''The Magazine of Fantasy and Science Fiction'' การเผยแพร่งานผ่านนิตยสารทำให้วรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตเผยแพร่สู่ผู้อ่านจำนวนมากขึ้น และเป็นที่นิยมอย่างสูงทั้งใน[[สหรัฐอเมริกา]]และ[[อังกฤษ]] นิตยสารบางฉบับเริ่มจับแนวทางของ[[นิยายวิทยาศาสตร์]]ด้วย ทำให้วรรณกรรมสองสาขานี้มีความเกี่ยวพันซึ่งกันและกันมากกว่าสาขาอื่นๆ

เมื่อถึง ปี ค.ศ. 1950 วรรณกรรมแฟนตาซีแนวจินตนิมิตแนว "ดาบและเวทมนตร์" ก็สามารถเข้าถึงผู้อ่านเป็นวงกว้าง ดังเห็นในความสำเร็จของ ''Conan the Barbarian'' ของ [[โรเบิร์ต อี. โฮวาร์ด]] หรือ ''Fafhrd and the Gray Mouser'' ของ [[ฟริตซ์ ไลเบอร์]] และแล้วก็เกิดวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตแขนงใหม่ คือ "[[แฟนตาซีจินตนิมิตระดับสูง]]" (High Fantasy) เรื่องที่มีชื่อเสียงมากที่สุดคือผลงานของ [[เจ. อาร์. อาร์. โทลคีน]] เรื่อง ''[[เดอะฮอบบิท]]'' และ ''[[เดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์]]'' ซึ่งส่งผลให้มีวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตเกิดขึ้นสู่บรรณพิภพเป็นจำนวนมาก ผลงานอื่นๆ เช่น ''[[นาร์เนีย|ตำนานแห่งนาร์เนีย]]'' ของ [[ซี. เอส. ลิวอิส]] และ ''[[พ่อมดแห่งเอิร์ธซี]]'' ของ [[เออร์ซูลา เค. เลอกวิน]] ทำให้ความนิยมในวรรณกรรมสาขานี้แข็งแกร่งมั่นคงยิ่งขึ้น

ความนิยมในวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตยังคงสืบเนื่องต่อมาจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 21 ซึ่งเกิดปรากฏการณ์หนังสือขายดีที่สุด จากเรื่อง ''[[แฮร์รี่ พ็อตเตอร์]]'' ผลงานของ [[เจ. เค. โรว์ลิ่ง]] ขณะเดียวกัน ภาพยนตร์ที่ดัดแปลงจากวรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตก็เกิดขึ้นมากและประสบผลสำเร็จหลายเรื่อง เรื่องที่โดดเด่นที่สุดได้แก่ [[ภาพยนตร์ไตรภาคเดอะลอร์ดออฟเดอะริงส์]] ของผู้กำกับภาพยนตร์ [[ปีเตอร์ แจ็คสัน]]

== ประเภทของงานแฟนตาซีจินตนิมิต ==

วรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิตยุคใหม่แตกหน่อออกไปเป็นแขนงย่อยอีกมากมายที่ไม่อาจกำหนดขอบเขตได้แน่ชัด บางส่วนคาบเกี่ยวกับ[[ตำนาน]] หรือ[[นิทานพื้นบ้าน]] โดยที่ตำนานหรือนิทานพื้นบ้านก็เป็นแนวเรื่องลักษณะเดียวกับแฟนตาซีจินตนิมิตเช่นกัน แต่แขนงของงานแฟนตาซีจินตนิมิตที่โดดเด่น ก็มีเช่น [[แฟนตาซีจินตนิมิตวิทยาศาสตร์]] ซึ่งมีเนื้อหาคาบเกี่ยวกับนวนิยายวิทยาศาสตร์ [[ดาร์คแฟนตาซีดาร์คจินตนิมิต]] ที่ก้ำกึ่งกับความเป็นนวนิยายสยองขวัญ นอกจากนี้ยังมี แฟนตาซีจินตนิมิตโรแมนติก แฟนตาซีจินตนิมิตเทพนิยาย แฟนตาซีฮีโร่จินตนิมิตฮีโร่ แฟนตาซีจินตนิมิตสำหรับเด็ก เป็นต้น ส่วนประเภทของงานแฟนตาซีจินตนิมิตที่นิยมกันแพร่หลายมากที่สุด คือ[[แฟนตาซีจินตนิมิตแนวดาบและเวทมนตร์]] กับ[[แฟนตาซีจินตนิมิตระดับสูง]] ที่เกี่ยวข้องกับโลกอื่น

ผู้ทำงานสาขาวิชาชีพต่างๆ เช่น [[สำนักพิมพ์]] [[บรรณาธิการ]] [[นักเขียน]] [[ศิลปิน]] และนักวิชาการที่เกี่ยวข้องกับงานแฟนตาซีจินตนิมิต มารวมตัวกันทุกปีในงานประชุมแฟนตาซีโลกจินตนิมิตโลก (World Fantasy Convention) ซึ่งจะมีการมอบรางวัล World Fantasy Awards ในงานด้วย งานประชุมนี้จัดขึ้นครั้งแรกในปี ค.ศ. 1975 และจัดต่อเนื่องมาเป็นประจำทุกปีนับแต่นั้น โดยย้ายสถานที่ประชุมไปยังประเทศต่างๆ

นอกจากนี้ยังมีงานประชุมด้านนวนิยายวิทยาศาสตร์อีกมากมาย เช่น "Florida's FX Show" หรือ "MegaCon" ก็เป็นที่สนใจของเหล่านักอ่านนวนิยายแฟนตาซีจินตนิมิตและนวนิยายสยองขวัญ รวมถึงงานชุมนุมด้าน[[อะนิเมะ]] เช่น "JACON" หรือ "Anime Expo" ก็มักมีการแสดงด้านแฟนตาซีจินตนิมิต แฟนตาซีจินตนิมิตวิทยาศาสตร์ หรือดาร์คแฟนตาซีดาร์คจินตนิมิตอยู่ด้วยเสมอ ตัวอย่างเช่น [[เซลเลอร์มูน]] (แฟนตาซีจินตนิมิตวิทยาศาสตร์) [[xxxHolic]] (ดาร์คแฟนตาซีดาร์คจินตนิมิต) หรือ [[Spirited Away]] (แฟนตาซีจินตนิมิต) งานประชุมเหล่านี้ยังก่อให้เกิดประเพณีใหม่ขึ้นอีกหลายอย่าง เช่น [[คอสเพลย์]] (การที่ผู้คนพากันแต่งกายและแต่งหน้าตามอย่างตัวละคร บางครั้งมีการรวมกลุ่มจัดการแสดงโชว์ด้วย) [[แฟนฟิกชั่น]] [[AMV]] และ [[โดจินชิ]] เป็นต้น

* [[นวนิยายแฟนตาซีจินตนิมิต]]

* [http://www.sffworld.com/ SFFWorld] เว็บชุมชนด้านนิยายวิทยาศาสตร์และแฟนตาซีจินตนิมิต

* [http://www.awardannals.com/wiki/Honor_roll:Fantasy_books รวมนวนิยายแฟนตาซีจินตนิมิตอันยิ่งใหญ่] จากเว็บไซต์ Book Award Annals (ทำเนียบหนังสือที่ได้รับรางวัล)

{{เรียงลำดับ|ฟแฟนตาซีฟจินตนิมิต}}

[[หมวดหมู่:วรรณกรรมแฟนตาซีจินตนิมิต]]