ผลต่างระหว่างรุ่นของ "การติดต่อสื่อสารสะท้อนพื้นผิวดวงจันทร์"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
แจ้งต้องการหมวดหมู่ +เก็บกวาดทันใจด้วยสคริปต์จัดให้ |
|||
บรรทัด 1:
{{ต้องการหมวดหมู่}}
'''การติดต่อสื่อสารสะท้อนพื้นผิวดวงจันทร์''' หรือ '''Earth-Moon-Earth''' หรือ '''Moon bounce''' มักเรียกกันสั้นๆ ว่า '''EME''' หมายถึงการติดต่อสื่อสารโดยการส่งสัญญาณวิทยุจากโลกไปสะท้อนพื้นผิวของดวงจันทร์กลับมายังโลก ซึ่งพื้นผิวของดวงจันทร์จะสะท้อน คลื่นวิทยุคล้ายกับการติดต่อสื่อสารย่าน HF ที่ใช้ชั้นบรรยากาศสะท้อนคลื่นวิทยุเพื่อช่วยในการติดต่อสื่อสารให้สามารถเกิดขึ้นได้ แต่การใช้ดวงจันทร์สะท้อนคลื่นวิทยุนั้นมีความยากกว่ามาก เนื่องจาก[[ดวงจันทร์]]อยู่ห่างจาก[[โลก]]มาก ทั้งยังมีการลดทอนสัญญาณที่ผ่านชั้นบรรยากาศ และปัจจัยอื่นๆ อีกหลายอย่าง ดังนั้นการติดต่อ EME นับได้ว่าเป็นความท้าทายอย่างมากของ[[วิทยุสมัครเล่น
== เกี่ยวกับดวงจันทร์ ==
* เป็นดาวบริวารของโลก ซึ่งอยู่ห่างจากโลกประมาณ 384,400 กิโลเมตร
* มีรัศมีความกว้างประมาณ 3,476 กิโลเมตร
เส้น 6 ⟶ 7:
* โคจรรอบโลกใช้เวลาประมาณ 27 วัน
* การครบรอบของจันทร์เต็มดวงจะใช้เวลาประมาณ 29 วันหรือราว 1 เดือน
== เกี่ยวกับสภาพอากาศ ==
* ถ้าหันสายอากาศทิศทางที่มี Beam width 15 องศา/-3 dB ไปที่ดวงจันทร์ และส่งสัญญาณขึ้นไป ประมาณ 0.1% ของสัญญาณจะกระทบผิวดวงจันทร์ และอีก 99.9% จะหลุดหายไปในอวกาศ (ไม่ถูกดวงจันทร์)
* ดวงจันทร์จะสะท้อนสัญญาณกลับประมาณ 7% ของสัญญาณที่กระทบผิวดวงจันทร์
เส้น 17 ⟶ 18:
ข้อมูลเกี่ยวกับ[[ดวงจันทร์]]ต่างๆ เหล่านี้ นับว่าสำคัญมากสำหรับการติดต่อสื่อสาร EME ให้ประสบความสำเร็จ นอกเหนือจากอุปกรณ์ที่จะต้องมีความพร้อมอย่างมากแล้ว
== อุปกรณ์ที่จำเป็น ==
อุปกรณ์แต่ละชนิดที่นำมาใช้จะต้องมีการคัดเลือกและดูแลเป็นอย่างดี เพื่อเพิ่มโอกาสการประสบความสำเร็จของการติดต่อ EME
=== สายอากาศและสายนำสัญญาณ ===
สายอากาศที่ใช้ต้องเป็นสายอากาศชนิดทิศทางที่มีอัตราขยายสูง และถ้าเป็นสายอากาศที่ได้ออกแบบมาให้ใช้สำหรับ EME โดยเฉพาะจะยิ่งมีประสิทธิภาพมาก โดยเฉลี่ยของสถานี EME จะใช้สายอากาศที่มีอัตราขยายไม่ต่ำกว่า 18 dBd ซึ่งต้องใช้การ Array กันของสายอากาศทิศทางหลายๆ ต้น เช่น Yagi 17 elements จำนวน 4 ต้น แต่ในบางครั้งก็สามารถใช้สายอากาศทิศทางเพียงต้นเดียวก็สามารถติดต่อได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับคู่สถานีที่ติดต่อด้วย
เส้น 27 ⟶ 28:
=== เครื่องรับ ===
การติดต่อ EME นั้นจะเล่นกันใน Mode [[รหัสมอร์ส
=== เครื่องส่ง กำลังส่งและเครื่องขยายกำลังส่ง ===
เครื่องส่งที่ใช้จะต้องสามารถใช้งาน Mode CW/SSB ได้ และจากข้อมูลเกี่ยวกับดวงจันทร์จะพบว่ามีการสูญเสียระหว่างทางมาก ดังนั้นเครื่องส่งที่ใช้จำเป็นที่จะต้องมีกำลังส่งที่สูงมาก กำลังส่งที่ใช้อยู่ระหว่าง 200 – 1500 วัตต์ ยิ่งใช้กำลังส่งมากสัญญาณจะมีโอกาสสะท้อนกลับมามากเช่นกัน ซึ่งการใช้กำลังสูงมากเช่นนี้ต้องใช้อุปกรณ์เพิ่มกำลังส่งหรือ Power Amplifier มาช่วย สำหรับการติดต่อให้ได้ผลนั้นต้องใช้กำลังส่งไม่ต่ำกว่า 500 วัตต์
== วิธีการติดต่อ (Operating Procedure) ==
=== ความถี่และ Band Plan ===
การติดต่อ EME มักใช้ความถี่ย่าน VHF/UHF และสูงขึ้นไป ตั้งแต่ 50MHz, 144MHz, 430MHz ไปจนถึง 10GHz และสูงขึ้นไป ไม่สามารถใช้งานย่านต่ำหรือ HF ได้เนื่องจากคลื่นวิทยุจะไม่สามารถทะลุชั้นบรรยากาศออกไปได้นั่นเอง สำหรับประเทศไทยตาม Band Plan สามารถใช้งานได้ในความถี่ 144 MHz ระหว่าง 144.000 – 144.075 MHz
=== ปรากฏการณ์ Dropper ===
เนื่องจากโลกและดวงจันทร์มีการเคลื่อนที่ จึงมีการเปลี่ยนแปลงของความถี่ที่เราเรียกว่า Dropper Shift เข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น ความถี่ที่ใช้ติดต่อคือ 144.040 MHz ในช่วงดวงจันทร์ขึ้น เราจะรับสัญญาณที่สะท้อนกลับมามีค่ามากขึ้นไปอยู่ที่ประมาณ 144.043 MHz และในช่วงที่ดวงจันทร์ตก จะรับสัญญาณที่สะท้อนกลับที่ 144.037 MHz โดยประมาณ
=== คำนวณวัน-เวลา ===
เพื่อให้รู้เวลาขึ้น-ลง ของดวงจันทร์ และเวลานัดหมาย เพราะคู่สถานีจะต้องมองเป็นดวงจันทร์ในเวลาเดียวกัน จำเป็นต้องใช้โปรแกรมช่วยในการคำนวณ เพื่อหาเวลา และมุมยก ที่แน่นอนของดวงจันทร์ในขณะติดต่อ โปรแกรมที่ใช้มีลักษณะดังรูป
=== การส่ง-การรับและช่วงเวลา ===
การติดต่อ EME มักนิยมเล่นกันในช่วงสุดสัปดาห์หรือเสาร์-อาทิตย์ และจะดีที่สุดในช่วงดวงจันทร์เพิ่งขึ้นและใกล้ตก ซึ่งดวงจันทร์จะอยู่สูงจากขอบโลกไม่ควรเกิน 12 องศา เพราะจะได้ Ground Gain ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการติดต่อ คู่สถานีจะต้องมองเห็นดวงจันทร์พร้อมกันด้วย และจะจับคู่สถานีระหว่างทวีป อเมริกา ยุโรป และเอเชีย ซึ่งโดยส่วนมากถ้าเป็นสถานีที่ไม่ใหญ่มาก มีกำลังส่งไม่สูง มักมีการนัดหมายกันล่วงหน้าก่อน โดยใช้วิธีการผลัดกันรับ-ส่ง ฝ่ายละ 2 นาที โดยให้สถานีที่อยู่ทางตะวันออกเป็นผู้เริ่มส่งก่อน จากเวลาที่นัดหมายกัน การแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่างการติดต่อจะใช้ระบบ TMO แต่ในบางครั้งก็ใช้ระบบ RST
เส้น 52 ⟶ 53:
ปัจจุบัน T และ M ไม่นิยมใช้กันแล้ว จะเหลือแต่ O เท่านั้น ซึ่งการติดต่อที่สมบูรณ์นั้นคู่สถานีจะต้องสามารถรับ สัญญาณเรียกขาน รายงานสัญญาณ O รายงานการรับ RO และสัญญาณ R ตัวอย่างการติดต่อของสถานี HS2JFW และ W5UN โดยนัดหมายกันเวลา 0000Z ใช้เวลา 1 ชั่วโมง สถานี HS2JFW เป็นสถานีอยู่ทางตะวันออกจะต้องเป็นผู้เริ่มส่งก่อนเมื่อเวลานัดหมายมาถึง เป็นเวลา 2 นาที โดยดูได้จากตารางตัวอย่างการติดต่อที่สมบูรณ์
=== Random QSO ===
สถานีที่มีสายอากาศอัตราขยายมาก และกำลังส่งสูงพอที่จะติดต่อโดยไม่ต้องมีการนัดหมายล่วงหน้าสามารถใช้วิธีการติดต่อโดยไม่ต้องนัดหมายได้ ถ้าสัญญาณสามารถรับได้ดี
| |||