วิกิพีเดีย

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "กลุ่มภาษาอิหร่าน"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
TXiKiBoT (คุย | ส่วนร่วม)
บอต
การแก้ไข 110,233 ครั้ง
ล โรบอต เพิ่ม: hy:Իրանական լեզուներ
OctraBot (คุย | ส่วนร่วม)
บอต
การแก้ไข 123,860 ครั้ง
ล cleanup
บรรทัด 1:
[[ไฟล์:Moderniranianlanguagesmap.jpg|thumb|325px|การแพร่กระจายทางภูมิศาสตร์ของผุ้พูดภาษากลุ่มภาษาอิหร่าน: ภาษาเปอร์เซีย (เขียว) ภาษาพาซตู (ม่วง) และภาษาเคิร์ด(ฟ้า), ภาษาลูริส (magenta), ภาษาบาโลชิ (เหลือง)และกลุ่มอื่นๆที่เล็กกว่า]]
 
'''ภาษากลุ่มภาษาอิหร่าน'''เป็นสาขาย่อยของ[[ภาษากลุ่มภาษาอินโด-อิหร่าน]]ที่อยู่ใน[[ตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน]] [[ภาษาอเวสตะ]]ถือเป็นภาษาที่เก่าที่สุดของกลุ่มนี้ที่มีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษร ภาษากลุ่มภาษานี้มีผู้พูดเป็นภาษาแม่ราว 150 - 200 ล้านคน ภาษาที่มีผู้พูดมากที่สุดคือ[[ภาษาเปอร์เซีย]] (ประมาณ 70 ล้านคน) [[ภาษาพาซตู]] (ประมาณ 40 ล้านคน) [[ภาษาเคิร์ด]] (35 ล้านคน) และ[[ภาษาบาโลชิ]] (ประมาณ 7 ล้านคน)
 
== ชื่อ ==
ชื่อของภาษากลุ่มภาษาอิหร่านมาจากการที่ผู้พูดภาษากลุ่มภาษานี้เคยอยู่ในที่ราบอิหร่านมาตั้งแต่อดีตกาล
 
== ตารางเปรียบเทียบ ==
บรรทัด 863:
== ประวัติ ==
=== ภาษายุคเริ่มแรก ===
ภาษากลุ่มภาษาอินโด-อิหร่านมีจุดเริ่มต้นในเอเชียกลาง แต่ทฤษฎียังมีช่องว่างอีกมาก ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านนี้เป็นลูกหลานของภาษาอินโด-อิหร่านดั้งเดิม ซึ่งภาษานี้แตกออกเป็น
* [[ภาษากลุ่มภาษาอินโด-อารยัน]] รววมทั้ง[[ภาษาสันสกฤต]] [[ภาษากลุ่มภาษาดาร์ดิก]]ใน[[อินเดีย]]ตะวันตกเฉียงเหนือและ[[ภาษากลุ่มนูริสถานกลุ่มภาษานูริสถาน]]ใน[[อัฟกานิสถาน]]ตะวันออกเฉียงเหนือ
* ภาษากลุ่มภาษาอิหร่าน รวมทั้ง[[ภาษาอเวสตะ]]และ[[ภาษาเปอร์เซียโบราณ]]
ภาษาอิหร่านดั้งเดิมมีอายุย้อนหลังไปถึงหลังจากการแยกตัวของภาษาอินโด-อิหร่านดั้งเดิมหรือราว 1,457 ปีก่อนพุทธศักราช ซึ่งเป็นช่วงที่ภาษาอิหร่านแยกตัวออกมาและพัฒนาตามชนเผ่าอิหร่านกลุ่มต่างๆที่อพยพไปมาระหว่างยุโรป เอเชียใต้ ที่ราบอิหร่านและเอเชียกลาง ในทางภาษาศาสตร์ ภาษาอิหร่านโบราณแบ่งได้เป็น 2 กลุ่มคือ
* กลุ่มตะวันออก ได้แก่ภาษาซอกเดีย ภาษาคาวาเรสเมีย ภาษาซากา และภาษาอเวสตะ
บรรทัด 873:
ภาษาอเวสตะเป็นภาษาที่ใช้เขียนคัมภีร์ใน[[ศาสนาโซโรอัสเตอร์]] [[ภาษาเปอร์เซียโบราณ]]มีระบบการเขียนเป็น[[อักษรรูปลิ่ม]]
 
=== ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านยุคกลาง ===
ยุคกลางในอิหร่านเริ่มต้นตั้งแต่ พ.ศ. 143 - 1443 ภาษาในยุคนี้แบ่งเป็นกลุ่มตะวันตกและกลุ่มตะวันออกเช่นกัน เริ่มใช้ตัวเขียนที่มาจาก[[อักษรอราเมอิก]] [[ภาษาเปอร์เซียกลาง]]เป็นภาษาราชการของ[[จักรวรรดิซัสซาเนียน]] เริ่มใช้ตั้งแต่ พ.ศ. 843 - 1543 [[ภาษาเปอร์เซียกลาง]]และ[[ภาษาพาร์เทีย]]เป็นภาษาในยุคมานิเชียนด้วย ซึ่งมีข้อความหลงเหลือในภาษานอกกลุ่มนี้เป็นจำนวนมากตั้งแต่[[ภาษาละติน]]ถึง[[ภาษาจีน]]
 
=== ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านยุคใหม่ ===
หลังจากที่[[จักรวรรดิเปอร์เซีย]]หันไปนับถือ[[ศาสนาอิสลาม]] สำเนียงเก่าเช่นภาษาเปอร์เซียกลางถูกแทนที่ด้วยสำเนียงใหม่ เช่นสำเนียงดารีที่เป็นภาษาราชการ คำว่าดารีมาจาก darbar หมายถึงศาลหลวง ใช้เขียนบทกวีและวรรณคดีอย่างแพร่หลาย ราชวงศ์ซัฟฟาริดเป็นราชวงศ์ที่มีบทบาทในการพัฒนาภาษาใหม่ตั้งแต่ พ.ศ. 1418 สำเนียงดารีเชื่อกันว่ามีอิทธิพลต่อสำเนียงทางตะวันออกของอิหร่านมาก ในขณะที่สำเนียงปะห์ลาวีที่เป็นสำเนียงมาตรฐานเดิมมีพื้นฐานมาจากสำเนียงทางตะวันตก สำเนียงใหม่ๆเหล่านี้เป็นต้นกำเนิดของสำเนียงมาตรฐานของ[[ภาษาเปอร์เซีย]]ในปัจจุบัน
 
บรรทัด 883:
การเข้ามาของศาสนาอิสลามทำให้นำ[[อักษรอาหรับ]]มาใช้เขียนภาษาเปอร์เซีย [[ภาษาพาซตู]]และ[[ภาษาบาโลชิ]] โดยเพิ่มอักษรพิเศษบางตัว ในขณะที่ค่อยๆเลิกใช้[[อักษรเปอร์เซียกลาง]]ไป [[ภาษาทาจิก]]เป็นภาษาแรกที่เริ่มเขียนด้วย[[อักษรละติน]]เมื่อ พ.ศ. 2463 เมื่ออยู่ภายใต้การปกครองของ[[สหภาพโซเวียต]]ก่อนจะเปลี่ยนมาเขียนด้วย[[อักษรซีริลลิก]]ในอีก 10 ปีต่อมา
 
บริเวณที่มีผู้พูดภาษากลุ่มภาษาอิหร่านล้อมรอบไปด้วยผุ้พูดภาษาอื่นๆหลายกลุ่ม ทางตะวันตกเป็น[[ภาษาอาหรับ]] ส่วน[[ภาษากลุ่มภาษาเตอร์กิก]]แพร่หลายใน[[เอเชียกลาง]]แทนที่ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านที่เคยใช้ในบริเวณนั้น เช่น [[ภาษาซอกเดีย]] และ[[ภาษาแบกเทรีย]] โดยภาษาซอกเดียบางสำเนียงยังเหลืออยู่ใน[[หุบเขาซาราฟสถาน]] และภาษาซากาในซินเจียงทางตอนใต้ รวมทั้ง[[ภาษาออสเซติก]]ที่ยังเหลืออยู่ในเทือกเขาคอเคซัส มีผู้พูดภาษากลุ่มภาษาอิหร่านเล็กน้อยใน[[เทือกเขาปาร์มี]] ผู้พูดภาษาเปอร์เซียใน[[อาเซอร์ไบจาน]]ถูกแทนที่ด้วยภาษากลุ่มภาษาเตอร์กิกแล้วเช่นกัน
 
== การจัดจำแนก ==
[[ไฟล์:IndoEuropeanTree.svg|thumb|400px|แผนผังการจัดจำแนกในตระกูลภาษาอินโด-ยุโรเปียน]]
ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านแบ่งเป็น 2 กลุ่มคือ[[ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านตะวันออก]]และ[[ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านตะวันตก]] มีทั้งหมดราว 84 ภาษา ภาษาที่มีผู้ใช้มากในปัจจุบันคือภาษาเคิร์ด ภาษาเปอร์เซีย และภาษาบาโลชิในกลุ่มตะวันตก และภาษาพาซตูในกลุ่มตะวันออก ในปัจจุบันมีการประดิษบ์ภาษากลุ่มภาษาอิหร่านขึ้นมาคือ[[ภาษาบาราเรย]]เป็นภาษาในนิยายและใกล้เคียงกับสำเนียงลูรี แต่ก็มีลักษณะของสำเนียงเกอร์มันซาฮานรวมอยู่ด้วย
 
== ดูเพิ่ม ==
บรรทัด 906:
* [http://www.persianlanguage.ir/ Persian Language] (Persian)
 
[[หมวดหมู่:ภาษากลุ่มภาษาอินโด-อิเรเนียน]]
 
[[an:Luengas iranias]]
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/กลุ่มภาษาอิหร่าน"