วัดม่วงโตน

ประวัติวัดม่วงโตน

                     วัดม่วงโตนสร้างเมื่อ ปีพ.ศ.  ๒๓๖๙   ไม่ปรากฏหลักฐานว่าใครเป็นผู้สร้าง   มีเจ้าอาวาสปกครองสืบต่อๆกันมาหลายสมัย          เท่าที่ทราบมีจำนวน   ๔  รูป   ได้แก่
                                    รูปที่    ๑    พระอธิการตุ่น  ญาณวีโร  
                                    รูปที่    ๒   พระอธิการอิ่น  จนฺทวํโส    ถึงปี พ.ศ. ๒๔๗๖  
                                    รูปที่    ๓    เจ้าอธิการโถ  สุมงฺคโล  พ.ศ.  ๒๔๗๖    -   ๒๕๑๒  
                                    รูปที่    ๔    พระครูวรปัญโญภาส   (สองเมือง  ปญฺญาวโร)     พ.ศ.  ๒๕๑๔ ถึงปัจจุบัน 

                     วัดม่วงโตน  เดิมเป็นวัดที่มีขนาดเล็ก ตั้งอยู่ในดงป่าไม้ฉำฉา เพราะขณะนั้นชาวบ้านส่วนใหญ่ในบ้านม่วงโตนยังมีการนับถือผีกันอยู่   ต่อมาได้เริ่มมีการพัฒนาในสมัยของท่านครูบาโถ   สุมงฺคโล     เป็นเจ้าอาวาสในปี พ.ศ.๒๔๗๖  จึงได้มีการเริ่มบูรณะและสร้างถาวรวัตถุต่างๆเพิ่มขึ้น เช่น  ศาลาบาตร   กำแพงวัด   หอพระไตรปิฏก    ฯลฯ   ท่านได้พัฒนาเละปกครองวัดให้เจริญรุ่งเรืองโดยถือเป็นบุคคลสำคัญอีกคนหนึ่งขอบ้านม่วงโตน  จนถึงปี พ.ศ. ๒๕๑๓  ท่านจึงมรณภาพ  และท่านพระครูวรปัญโญภาส  ได้สืบทอดและได้สร้างศาลาการเปรียญ อุโบสถ และศาลาราย ซุ้มประตู และขยายเขตวัดออกไปอีก และกุฏิ     ต่อจากท่านครูบาโถ   สุมงฺคโล  ได้สร้างไว้เพื่อให้สวยงามคู่บวรพระพุทธศาสนาดังที่เห็นในปัจจุบัน   วัดม่วงโตนได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมาเมื่อวันที่   ๒๖  มีนาคม  พ.ศ.  ๒๕๑๓  เขตวิสุงคามสีมา กว้าง  ๔๐  เมตร  ยาว  ๘๐  เมตร
                     วัดม่วงโตน      ตั้งอยู่เลขที่   ๑๐ หมู่ที่  ๑  บ้านม่วงโตน  ถนนสายม่วงโตน – ท่าลี่   หมู่ที่  ๑  ตำบลเหล่ายาว  อำเภอบ้านโฮ่ง  จังหวัดลำพูน    สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย  ที่ดินที่ตั้งวัดมีเนื้อที่  ๓  ไร่  ๖๗  ตารางวา     อาณาเขต ทิศเหนือประมาณ  ๒  เส้น  ๑๐  วา  จดถนนสาธารณะ  ทิศใต้ประมาณ  ๑  เส้น  ๕  วา   จดลำเหมืองสาธารณะ  ทิศตะวันออกประมาณ  ๑  เส้น  ๑๐  วา   จดลำเหมืองสาธารณะ   ทิศตะวันตกประมาณ  ๑  เส้น  ๑๕  วา  จดลำเหมืองสาธารณะ  และมีที่ธรณีสงฆ์จำนวน  ๑  แปลง  เนื้อที่  ๒  ไร่  ๑  งาน  ๙๐  ตารางวา   ถาวรวัตถุภายในวัดประกอบด้วย    วิหาร ภายในมีภาพจิตรกรรมฝาผนังเวสสันดรชาดก  อุโบสถ  ศาลาการเปรียญ  หอไตร  หอกลอง  เจดีย์  และกุฏิสงฆ์  ปูชนียวัตถุมีพระประธานในวิหารมีพระพุทธรูปก่ออิฐถือปูนซึ่งได้รับยกย่องว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในอำเภอบ้านโฮ่ง   นอกจากนี้เดิมนั้นในวัดม่วงโตนยังเคยมีศูนย์เด็กก่อนเกณฑ์ในวัดเปิดสอนมาตั้งแต่  พ.ศ.  ๒๕๒๘  เป็นต้นมา  ภายหลังได้ย้ายออกมาอยู่ที่ยุ้งฉางข้าวของหมู่บ้าน  ในปัจจุบัน

สิ่งปลูกสร้างที่สำคัญภายในเขตวัดม่วงโตน ดังนี้

หอไตรวัดม่วงโตน

             หอไตร  สร้างเมื่อปี พ.ศ.๒๔๗๘ ในสมัยที่ท่านครูบาโถ     สุมงฺคโล   เป็นเจ้าอาวาส    โดยมีพ่อหนานพรหม  บุญมายอง   พร้อมด้วยคณะศรัทธาวัดม่วงโตนเป็นผู้สร้างเป็นสถานที่เก็บพระไตรปิฏกและคำภีร์ใบลานสำคัญ เป็นอาคาร ๒ ชั้นด้านล่างก่ออิฐถือปูน ด้านบนเป็นอาคารไม้ฉลุลายสวยงามมีระเบียงล้อมรอบ ศิลปะล้านนา

พระประธานในวิหารหลวงวัดม่วงโตน

   พระประธานในวิหารหลวง สร้างพร้อมกับวิหารหลวงหลังแรก  โดยมีพ่อน้อยยอด ( ช่างยอด)  คนทางเหนือเรียกช่างว่า  สล่า   จากบ้านทาขุมเงิน  อำเภอแม่ทา เป็นผู้สร้าง  โดยเป็นการก่ออิฐถือปูน  แล้วทาสีปิดทองทับ พระพุทธรูปองค์นี้   ได้รับยกย่องว่าเป็นพระพุทธรูปที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในอำเภอบ้านโฮ่ง

พระธาตุวัดม่วงโตน

               พระธาตุ สร้างในสมัยท่านครูบาโถ   สุมงฺคโล  เป็นเจ้าอาวาส ภายในบรรจุ พระธาตุ  พระธรรมใบลาน  แก้วแหวนเงินทอง  และวัตถุมงคลของมีค่าต่างๆ  มีลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆังคว่ำแบบฐานสี่เหลี่ยมองค์เจดีย์เป็นสี่เหลี่ยมย่อมุมมีพระพุทธรูปปางห้ามญาติประดิษฐานทั้งสี่ด้าน   มีสิงห์อยู่ทั้งสี่มุม  องค์เจดีย์ด้านบนมีพระพุทธรูปทองสำริดปางสมาธิประดิษฐ์อยู่ทั้งสี่ด้าน   มีฐานบัวรองรับปรียอด  ฉัตรทองเจ็ดชั้น

ที่บรรจุอัฐิ ครูบาโถ สุมงฺคโล

           ที่บรรจุอัฐิ ครูบาโถ   สุมงฺคโล   สร้างเมื่อปี พ.ศ.๒๕๑๔  ภายในบรรจุอัฐิของท่านครูบาโถ  สุมงฺคโล    เพื่อให้พุทธศาสนิกชนได้กราบไหว้บูชา  โดยคณะศรัทธาบ้านม่วงโตนจะจัดงานประเพณีสรงน้ำขึ้นในระหว่างวันที่  ๗ - ๙  พฤษภาคม ของทุกปี

               เสื้อบ้าน เป็นสถานที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ อีกที่หนึ่งของชาวบ้านให้ความเคารพนับถือซึ่งเปรียบเสมือนเสาหลักเมืองในเมืองใหญ่   เป็นวัฒนธรรมที่ต้องมีการกราบไว้ทุกปี