วิกิพีเดีย

ผลต่างระหว่างรุ่นของ "ประชาธิปไตย"

เรียกดูประวัติแบบโต้ตอบ
← การแก้ไขก่อนหน้าการแก้ไขถัดไป →
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
เห็นภาพข้อความวิกิ
JBot (คุย | ส่วนร่วม)
การแก้ไข 57,064 ครั้ง
ล ย้อนการแก้ไขที่อาจเป็นการทดลอง หรือก่อกวนด้วยบอต ไม่ควรย้อน? แจ้งที่นี่
ป้ายระบุ: ย้อนด้วยมือ
ไม่มีความย่อการแก้ไข
ป้ายระบุ: ถูกย้อนกลับแล้ว แก้ไขจากอุปกรณ์เคลื่อนที่ แก้ไขจากเว็บสำหรับอุปกรณ์เคลื่อนที่
บรรทัด 1:
{{บทความคัดสรร}}
{{ระบอบการปกครอง}}
[[ไฟล์:Democracy claims.svg|440px|thumb|นับแต่[[สงครามโลกครั้งที่สอง]]ยุติ ทั่วโลกตื่นตัวกับระบอบประชาธิปไตย แผนที่ดังกล่าวแสดงให้เห็นรัฐที่มองว่าตนปกครองระบอบประชาธิปไตย แผนที่เมื่อ ค.ศ. 2012<br />
{{legend|green|รัฐที่มองว่าตนปกครองระบอบประชาธิปไตย}}
{{legend|red|รัฐที่มิได้มองว่าตนปกครองระบอบประชาธิปไตย ได้แก่ [[นครรัฐวาติกัน]] [[ซาอุดีอาระเบีย]] [[สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์]] [[กาตาร์]] [[โอมาน]] และ[[บรูไน]]}}]]
'''ประชาธิปไตย''' ({{lang-en|democracy}}) เป็น[[ระบอบการปกครอง]]แบบหนึ่งซึ่ง[[พลเมือง]]เป็นเจ้าของ[[อำนาจอธิปไตย]]และเลือกผู้ปกครองซึ่งทำหน้าที่ออกกฎหมาย โดยพลเมืองอาจใช้อำนาจของตนด้วยตนเองหรือผ่านผู้แทนที่เลือกไปใช้อำนาจแทนก็ได้ การตัดสินว่าผู้ใดเป็นพลเมืองบ้างและการแบ่งปันอำนาจในหมู่พลเมืองเป็นอย่างไรนั้นมีการเปลี่ยนแปลงตามเวลาและแต่ละประเทศเปลี่ยนแปลงในอัตราไม่เท่ากัน นอกจาก[[การเลือกตั้ง]]แล้ว ความคิดที่เป็นรากฐานของประชาธิปไตย ได้แก่ [[เสรีภาพในการชุมนุม]]และ[[เสรีภาพในการพูด|การพูด]] การไม่แบ่งแยกและ[[ความเสมอภาค]] สิทธิพลเมือง ความยินยอม สิทธิในการมีชีวิตและ[[สิทธิฝ่ายข้างน้อย]] นอกจากนี้ ประชาธิปไตยยังทำให้ทุกฝ่ายตระหนักถึงผลประโยชน์ของตนและแบ่งอำนาจจากกลุ่มคนมาเป็นชุดกฎเกณฑ์แทน<ref>{{cite book|last1=Przeworski|first1=Adam|title=Democracy and the Market|url=https://archive.org/details/democracymarket00prze|url-access=registration|date=1991|publisher=Cambridge University Press|pages=[https://archive.org/details/democracymarket00prze/page/10 10–14]}}</ref>
 
ประชาธิปไตยแบ่งออกได้เป็นสองประเภทหลัก ประเภทแรกเริ่มปรากฏขึ้นใน[[กรีซโบราณ|นครรัฐกรีกโบราณ]]บางแห่งช่วงศตวรรษที่ 5 [[ก่อนคริสตกาล]] โดยเฉพาะอย่างยิ่งใน[[เอเธนส์ยุคคลาสสิก|นครรัฐเอเธนส์]] เรียก [[ประชาธิปไตยทางตรง]] ซึ่งพลเมืองทุกคนมีสิทธิพิจารณากลั่นกรองและวินิจฉัยกฎหมาย ประเภทที่สองเป็น[[ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน]] โดยสาธารณะออกเสียงใน[[การเลือกตั้ง]]และเลือกผู้แทนตนไปทำหน้าที่ใน[[รัฐสภา]] เช่น [[ระบบรัฐสภา]]และ[[ระบบประธานาธิบดี]]<ref>{{Cite book|last=Boyd|first=James Penny|url=https://books.google.com/books?id=Sj0vAAAAYAAJ&pg=PA13|title=Building and Ruling the Republic|date=1884|publisher=Bradley, Garretson & Company|pages=12–13|language=en}}</ref> สำหรับ[[ประชาธิปไตยเสรีนิยม]]ซึ่งเป็นประชาธิปไตยที่พบกันแพร่หลายนั้น การใช้อำนาจของฝ่ายข้างมากจะอยู่ภายใต้กรอบประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน แต่[[รัฐธรรมนูญ]]มี[[การตรวจสอบและถ่วงดุล]]อำนาจของฝ่ายข้างมาก กับทั้งคุ้มครองสิทธิของฝ่ายข้างน้อย ซึ่งพลเมืองทุกคนย่อมมีสิทธิบางประการ เช่น เสรีภาพในการชุมนุมและการพูด<ref>{{cite encyclopedia |last1=Watkins |first1=Frederick |title=Democracy |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |date=1970 |publisher=William Benton |isbn=978-0-85229-135-1 |pages=215–23 |edition=Expo '70 hardcover |language=en |volume=7}}</ref> การวินิจฉัยสั่งการส่วนใหญ่ใช้[[การถือเสียงข้างมากเป็นเกณฑ์]] แต่บางอย่างใช้[[คะแนนเสียงข้างมากพิเศษ]]หรืออาจถึงขั้นเสียงเอกฉันท์ เพื่อให้ประเด็นที่ละเอียดอ่อนมีความชอบธรรมมากขึ้น ถึงแม้ปัจจุบันประเทศส่วนใหญ่ในโลกใช้ประชาธิปไตยทางอ้อม แต่กระบวนการบางอย่างยังเป็นประชาธิปไตยทางตรง เช่น [[การลงประชามติ]] การเลือกคณะลูกขุนในศาล การเข้าชื่อเสนอกฎหมายหรือถอดถอนผู้ได้รับเลือกตั้ง เป็นต้น
 
ประชาธิปไตยถือกำเนิดขึ้นอย่างเป็นทางการในกรีซโบราณ<ref name="BKDunn1992">John Dunn, ''Democracy: the unfinished journey 508 BC – 1993 AD'', Oxford University Press, 1994, ISBN 0198279345</ref><ref name="BKRaaflaud2007">Kurt A. Raaflaub, Josiah Ober, Robert W. Wallace, ''Origin of Democracy in Ancient Greece'', University of California Press, 2007, ISBN 0520245628, [http://books.google.com/books?id=6qaSHHMaGVkC Google Books link]</ref> แต่วิธีปฏิบัติแบบประชาธิปไตยปรากฏในสังคมอยู่ก่อนแล้ว รวมทั้ง[[เมโสโปเตเมีย]] [[ฟินีเซีย]] และ[[อินเดีย]]<ref name=Isakhan&Stockwell2011>{{cite book|last=Isakhan, B. and Stockwell, S (co-eds)|title=The Secret History of Democracy|year=2011|publisher=Palgrave Macmillan|location=London|isbn=978-0-230-24421-4|pages=19–59}}</ref> วัฒนธรรมอื่นหลังกรีซได้มีส่วนสำคัญต่อวิวัฒนาการของประชาธิปไตย เช่น [[โรมโบราณ]]<ref name="BKDunn1992"/> ยุโรป<ref name="BKDunn1992"/> และอเมริกาเหนือและใต้<ref name="isbn0-449-90496-2">{{cite book |author=Weatherford, J. McIver |title=Indian givers: how the Indians of the America transformed the world |publisher=Fawcett Columbine |location=New York |year=1988 |pages=117–150 |isbn=0-449-90496-2 |oclc= |doi=}}</ref> ประชาธิปไตยแบบโบราณซึ่งพลเมืองชายมากน้อยต่างกันมีสิทธิทางการเมืองนั้นค่อย ๆ หมดไปในช่วงปลายสมัยโบราณ มโนทัศน์ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทนเกิดขึ้นส่วนใหญ่จากแนวคิดและสถาบันซึ่งได้มีการพัฒนาระหว่าง[[ยุคกลาง]]ของทวีปยุโรปและ[[ยุคภูมิธรรม]]ใน[[การปฏิวัติอเมริกา]]และ[[การปฏิวัติฝรั่งเศส]]<ref>"[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/157129/democracy Democracy]". Encyclopædia Britannica.</ref> จนมาถึงช่วงหลัง[[สงครามเย็น]] ประชาธิปไตยถูกเรียกว่า "ระบอบการปกครองสุดท้าย" และแพร่หลายอย่างมากไปทั่วโลก<ref>"The Global Trend" chart on [http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=130&year=2007 Freedom in the World 2007: Freedom Stagnation Amid Pushback Against Democracy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070714025323/http://www.freedomhouse.org/template.cfm?page=130&year=2007 |date=2007-07-14 }} published by [[Freedom House]]</ref>
 
ประชาธิปไตยแตกต่างจากระบอบการปกครองที่อำนาจอธิปไตยอยู่กับบุคคลคนเดียว เช่น [[สมบูรณาญาสิทธิราชย์]] หรือที่อำนาจอธิปไตยอยู่กับคณะบุคคลจำนวนน้อย เช่น [[คณาธิปไตย]] กระนั้น ระบอบที่ตรงข้ามกับประชาธิปไตยเหล่านี้ยังสืบทอดมาแต่ปรัชญากรีก และปัจจุบันยิ่งดูเคลือบคลุมมากขึ้น เพราะรัฐบาลร่วมสมัยต่างมีส่วนที่เป็นประชาธิปไตย คณาธิปไตยและราชาธิปไตยผสมกัน
 
{{TOC limit|3}}
 
== ศัพทมูลวิทยา ==
คำว่า ''democracy'' ใน[[ภาษาอังกฤษ]]มี[[ศัพทมูลวิทยา|รากศัพท์]]มาจาก[[ภาษากรีกโบราณ]]ว่า "ดีมอคระเทีย" ({{lang-gr|{{Audio|Ell-Dimokratia.ogg|δημοκρατία}}, dēmokratía}}) ซึ่งหมายถึง "การปกครองโดยประชาชน" (popular government)<ref>[http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0057%3Aentry%3D%2324422 Demokratia, Henry George Liddell, Robert Scott, "A Greek-English Lexicon", at Perseus]</ref> อันเป็น[[คำประสม]]ระหว่างคำว่า "ดีมอส" ({{lang-gr|δῆμος, demos}}) หมายถึง ''ประชาชน'' และ "คราทอส" ({{lang-gr|κράτος, kratos}}) หมายถึง ''การปกครอง'' หรือ ''พละกำลัง''
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/wiki/ประชาธิปไตย"