ทรานซามิเนสสูง
ในวิชาแพทยศาสตร์ การมีทรานซามิเนสสูงซึ่งโดยทั่วไปได้แก่ อะลานีนทรานซามิเนส (ALT) และแอสปาร์เตดทรานซามิเนส (AST) อาจเป็นตัวบ่งชี้การบาดเจ็บของตับ[1] ค่าพิสัยปกติของ ALT และ AST อยู่ที่ 8-40 U/L โดยทรานซามิเนสสูงเล็กน้อยสังเกตว่าขีดจำกัดอาจสูงถึง 250 U/L การเพิ่มขึ้นที่ชักนำจากยาเช่นที่พบในการใช้สารต้านวัณโรคอย่างไอโซไนอะซิด (isoniazid) ตรงแบบจำกัดไม่เกิน 100 U/L สำหรับ ALT และ AST โรคตับแข็งหรือตับวายเร็วร้าย (fulminant liver failure) เหตุจากตับอักเสบตรงแบบมีค่า ALT และ AST >1000 U/L ทรานซามิเนสสูงที่คงอยู่ไม่เกินหกเดือนเรียกว่า "เฉียบพลัน" ส่วนที่นานกว่านั้นเรียก "เรื้อรัง"
พยาธิสรีรวิทยา แก้
ตับมีทรานซามิเนสเพื่อสังเคราะห์และย่อยสลายกรดอะมิโนและแปลงโมเลกุลเก็บพลังงาน ความเข้มข้นของทรานซามิเนสในซีรัม (ส่วนของเลือดที่ไม่มีเซลล์) ปกติมีค่าต่ำ อย่างไรก็ดี หากตับได้รับความเสียหาย เยื่อเซลล์ตับจะให้ซึมผ่านได้มากขึ้น และเอ็นไซม์บางส่วนจะรั่วเข้าสู่การไหลเวียนโลหิต
ทรานซามิเนสสองตัวที่ตรวจวัดโดยทั่วไปคือ อะลานีนทรานซามิเนส (ALT) และ แอสปาร์เตดทรานซามิเนส (AST) ระดับเอ็นไซม์ที่สูงขึ้นไวต่อการบาดเจ็บของตับ หมายความว่ามีโอกาสพบได้หากมีการบาดเจ็บของตับ สาเหตุที่อาจทำให้ระดับ ALT สูง ได้แก่ การอักเสบของตับ (ตับอักเสบเอ บีและซี ไข้จากไวรัสเฉียบพลัน การดื่มแอลกอฮอล และโรคตับอ่อน)
ปกติพบ ALT เฉพาะในตับ ส่วน AST พบในตับมากที่สุด แต่ยังพบปริมาณค่อนข้างมากในกล้ามเนื้อหัวใจและกล้ามเนื้อโครงร่าง[2] และค่าเอ็นไซม์อาจสูงได้ในภาวะอื่น เช่น ความผิดปกติของไทรอยด์ โรคของซีลิแอ็ก และความผิดปกติของกล้ามเนื้อ ตลอดจนสารพิษและยาหลายชนิด
การวัด ALT และ AST เคยใช้วินิจฉัยโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายเหตุขาดเลือด แม้ปัจจุบันเปลี่ยนไปใช้เอ็นไซม์ตัวใหม่และการทดสอบโปรตีนที่จำเพาะกับความเสียหายต่อหัวใจมากกว่าแล้ว
บทบาทในการวินิจฉัย แก้
โดยทั่วไป ความเสียหายไม่ว่ามากหรือน้อยต่อตับทำให้ระดับทรานซามิเนสสูงขึ้นปานกลาง แต่การวินิจฉัยจะต้องสังเคราะห์จากสารสนเทศหลายอย่าง รวมทั้งประวัติผู้ป่วย การตรวจร่างกาย และอาจรวมการถ่ายภาพและการตรวจทางห้องปฏิบัติการอย่างอื่น อย่างไรก็ดี ค่าทรานซามิเนสที่สูงมาก ๆ ส่อว่ามีความเสียหายต่อตับอย่างรุนแรง เช่น ตับอักเสบจากไวรัส ตับขาดเลือด หรือยาหรือสารพิษ กระบวนการของโรคส่วนใหญ่ทำให้ ALT สูงกว่า AST ส่วนระดับ AST ที่สูงกว่า ALT เกินสองหรือสามเท่าเข้าได้กับโรคตับจากแอลกอฮอล และค่าเอ็นไซม์ที่สูงเกิน 1,000 สัมพันธ์กับตับอักเสบเหตุขาดเลือด[3]
อ้างอิง แก้
- ↑ Giboney PT (March 2005). "Mildly Elevated Liver Transaminase Levels in the Asymptomatic Patient". Am Fam Physician. 71 (6): 1105–10. PMID 15791889. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2007-09-26. สืบค้นเมื่อ 2020-06-11.
- ↑ Oh, RC; Hustead, TR (1 November 2011). "Causes and evaluation of mildly elevated liver transaminase levels". American Family Physician. 84 (9): 1003–8. PMID 22046940.
- ↑ Raurich JM, Pérez O, Llompart-Pou JA, Ibáñez J, Ayestarán I, Pérez-Bárcena J (July 2009). "Incidence and outcome of ischemic hepatitis complicating septic shock". Hepatol. Res. 39 (7): 700–5. doi:10.1111/j.1872-034X.2009.00501.x. PMID 19473435.