Thanawatwiboon

แก้วมังกร

แก้วมังกร เป็นผลไม้ที่นำพันธุ์มาจาก ประเทศเวียดนาม คนเวียดนามเรียกว่า ธานห์ลอง กัมพูชาเรียกว่า สกราเนียะ มีชื่อสามัญว่า Dragon fruit ชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Hylocereus undatus (Haw) Britt. & Rose. ถิ่นกำเนินของแก้วมังกรอยู่ในทวีปอเมริกากลาง แถบหมู่เกาะเวสต์อินดีส โคลอมเบีย กัวเตมาลา และเวเนซูเอล่า สันนิษฐานว่าแก้วมังกรเข้ามาในเอเชียโดยบาทหลวงชาวฝรั่งเศสที่นำพืชพันธุ์ นี้มาจากอเมริการกลางมาปลูกในเวียดนามเป็นระยะเวาลาไม่น้อยกว่าหนึ่งศตวรรษ ที่เวียดนามปลูกันมากจนชาวเวียดนามถือว่าเป็นผลไม้ท้องถิ่น มีการปลูกเป็นไม้ผลหลังบ้านและปลูกเป็นสวนขนาดเล็ก ขนาดใหญ่ ตามสภาพดินที่มีอยู บริเวณที่ปลูกกันมากคือ แถบชายฝั่งทะเลตะวันออกจากเมืองนาตรังทางเหนือลงไปทางใต้ถึงนครโฮจิมินห์ ส่วนในเมืองไทยนั้น มีผู้นำแก้วมังกรเข้ามาปลูกเป็นเวลานานมากกว่ากึ่งศตวรราแล้ว แต่ไม่เป็นที่รู้จักเมื่อราว พ.ศ. 2534 เพิ่งมีการนำต้นพันธุ์ดีจากประเทศเวียดนามเข้ามาปลูกเพื่อเป็นผลไม้เศรษฐกิจ ปัจจุบันปลูกได้ทุกภาคทั่วประเทศ แต่แหล่งที่มีการปลูกมากอยู่ที่จังหวัดจันทบุรี ชลบุรี กาญจนบุรี สระบุรีและสมุทรสงคราม

ลักษณะโดยทั่วไป

แก้วมังกร หรือลูกมังกร (Dragon Fruit) เป็นพืชตระกูลเดียวกับกระบองเพชร ในตระกูล Hylocereus spp. ลำต้นสีเขียวดั่งมังกรจึ่งเรียกต้นของมันว่า ต้นมังกรเขียว(Green Dragon) เมื่อออกผลมาดูคล้าย "ลูกแก้ว" มีลักษณะลำต้นอวบน้ำเป็นแฉกสามแฉก มี หนามกระจุกอยู่ที่ข้างตาเป็นช่วง ๆ มีลักษณะคล้ายต้นโบตั๋น เมื่อดอกบานเต็มที่จะเหี่ยวและร่วงหล่นโดยส่วนโคนดอกจะเป็นรูปกลมรีหรือรูปไข่ ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3-4 นิ้วและยาวประมาณ 4 - 6 นิ้ว มีน้ำหนักระหว่าง 200 - 500 กรัม เปลือกมีสีสันสดใส สีแดงอมชมพู โดยมีบางส่วนของกลีบดอกเล็ก ๆ ติดอยู่ที่ผลสีเขียว ทำให้ดูสวยงามสะดุดตา เมื่อผ่าผลออกมาจะพบว่าเนื้อในมีสีขาวขุ่น ภายในมีเมล็ดเล็ก ๆ สีดำคล้าย เมล็ดงาดำหรือแมงลักฝังตัวกระจายอยู่ทั่วไป เป็นจำนวนมาก

การปลูกแก้วมังกร

แก้วมังกรสามารถปลูกได้ในทุกสภาพดิน เช่น ดินปนทราย,ดินเหนียว,ดินลูกรัง เป็นต้น สำหรับดินเหนียวและดินลูกรังจำเป็นจะต้องมีการปรับหน้าดินด้วยการใส่ปุ๋ยคอก และแกลบดำ เพื่อปรับปรุงโครงสร้างดินให้เหมาะสมต่อการปลูกแก้วมังกรด้วย อีกประการหนึ่งต้นแก้วมังกรเป็นต้นไม้ ที่ชอบอาศัยอยู่ในดินโปร่ง ร่วนซุย ไม่แน่น แก้วมังกรเป็นไม้เลื้อยลำต้นอ่อนจำเป็นต้องมีหลักให้ลำต้นเกาะยึดซึ่งหลักจะเป็นไม้เนื้อแข็งหรือเสาซีเมนต์ก็ได้ ถ้า ใช้ท่อซีเมนต์เป็นเสาซึ่งรูปทรงกลมภายในกลวงแต่เทปูนไว้ก้นท่อเพื่อไว้ใส่ น้ำหล่อเลี้ยงให้เสามีความชุ่มชื้นอยู่เสมอฝังท่อซีเมนต์ลงในดินประมาณ 40 –50 ซม. ต้องสูงจากพื้นดินประมาณ 1.5 –2 เมตรด้านบนของเสาทำเป็นร้านให้กิ่งเกาะแผ่ขยายออกไประยะปลูก 3 x 3 เมตร เตรียมหลุมขนาด 30x30x30 ซม. รอบ ๆ หลัก หลักละ 4 หลุม สำหรับปลูกหลุมละ 1 ต้นรองก้นหลุมด้วยปุ๋ยหมักเก่า 1 ปุ้งกี๋ เมื่อนำกิ่งพันธุ์ลงหลุมแล้วมัดกิ่งพันธุ์ให้แนบหลักและกันแดดให้ 1 –2 สัปดาห์

การดูแลรักษา

ในช่วงติดผล มักจะพบศัตรูพวกมดง่าม กัดกินตาดอก กำจัดโดยใช้เหยื่อพิษ (กากมะพร้าวผสมยาฆ่าแมลง) ส่วนในช่วงผลสุกจะมีศัตรูพวก นก หนู ทำลายบ้าง แต่ไม่มาก หลังจากเก็บเกี่ยว จะต้องตัดแต่งกิ่งทิ้งบ้าง โดยเฉพาะกิ่งแก่ที่เคยให้ผลแล้ว จะติดผลน้อย ควรตัดทิ้ง เมื่อตัดแล้วจะแตกหลายยอด จะให้ผลผลิตได้มากกว่า จะตัดแต่งใหญ่ในช่วงหลังการเก็บเกี่ยว คือ ประมาณปลายเดือนตุลาคม หลังจากตัดแต่ง บำรุงด้วยปุ๋ยอินทรีย์ และปุ๋ยเคมีสูตรเสมอ จะทำให้กิ่งสมบูรณ์ เมื่อถึงฤดูถัดไปก็จะให้ผลผลิตเร็วและออกผลมาก

พันธุ์ที่นิยมปลูก

แก้วมังกรพันธุเนื้อขาวเปลือกแดง

แก้วมังกรพันธุเนื้อขาวเปลือกแดง ผลทรงกลมรีผิวเปลือกสีชมพูสด มีกลีบสีเขียวตามผิวเปลือก เนื้อสีขาวมีเมล็ดสีดำแทรกอยู่ในเนื้อ รสชาติหวานนิด ๆ อมเปรี้ยวหน่อย ๆ บางผลก็หวานจัด แล้วแต่ลูก

แก้วมังกรพันธุ์เนื้อขาวเปลือกเหลือง

แก้วมังกรพันธุ์เนื้อขาวเปลือกเหลือง ผลเป็นรูปไข่ ขนาดเล็กกว่าทุกพันธุ์ เปลือกหนาสีเหลือง เนื้อสีขาว เมล็ดสีดำมีขนาดใหญ่และปริมาณน้อยกว่าพันธุ์อื่น ๆ รสชาติหวาน 

แก้วมังกรพันธุ์เนื้อแดงเปลือกแดง

แก้วมังกรพันธุ์เนื้อแดงเปลือกแดง เป็นพันธุ์ที่ผสมขึ้นมาใหม่จากไต้หวัน ผลเป็นทรงกลม เปลือกสีแดงจัด ผลขนาดเล็กกว่าพันธุ์เนื้อขาวเปลือกแดง เนื้อสีแดงจัด มีเมล็ดสีดำขนาดเล็กกระจายอยู่ทั่ว รสชาติหวานกว่าพันธุ์เนื้อขาวเปลือกแดง

ประโยชน์และคุณค่าทางอาหาร

แก้วมังกร มีสารอาหารหลายชนิด เช่น โปรแทสเซียม ฟอสฟอรัส แมกนีเซียม วิตามินซี และมีส่วนประกอบที่เป็นไฟเบอร์ช่วยบำรุงการทำงานของระบบขับถ่ายและ ในสายเส้นใย ส่วนเนื้อจะมีสาร Complex Polysaccharides เป็นตัวที่ช่วยลดการดูดซึมของไขมันประเภทไตรกลีเซอร์ไรด์ ช่วยลดโคเลสเตอรอลในเลือด แก้วมังกร มีกากใยสูง แคลอรี่ต่ำ อุดมไปด้วยวิตามินซี คลอโรฟิลล์ เมล็ดของแก้วมังกรอุดมไปด้วยไขมันไม่อิ่มตัว สามารถต่อต้านปฏิกิริยาอ๊อกซิเดชั่น ทานแล้วนอกจากดับร้อน แก้กระหาย ยังบำรุงสุขภาพผิวพรรณสดชื่น ในสุภาพสตรีจะช่วยกระตุ้นต่อมน้ำนม ใช้เป็นผลไม้เสริมสุขภาพและความงามได้เป็นอย่างดี เป็นผลไม้ที่เหมาะกับผู้ที่ต้องควบคุมน้ำหนัก นอกจากนี้เมล็ดของแก้วมังกรซึ่งเป็นสารคลอโรฟิลล์ อุดมไปด้วยไขมันไม่อิ่มตัว สามารถต่อต้านปฏิกิริยาออกซิเดชั่น ทานแล้วช่วยบำรุงสุขภาพ ทำให้ผิวพรรณสดชื่น ดูมีน้ำมีนวลเปล่งปลั่ง