คำแสด

สปีชีส์ของพืช
(เปลี่ยนทางจาก Bixa orellana)
คำแสด
ดอกคำแสด
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Plantae
หมวด: Magnoliophyta
ชั้น: Magnoliopsida
อันดับ: Malvales
วงศ์: Bixaceae
สกุล: Bixa
สปีชีส์: B.  orellana
ชื่อทวินาม
Bixa orellana
L.
ผลคำแสด

คำแสด หรือ คำเงาะ หรือ คำใต้ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Bixa orellana) เป็นไม้ต้นขนาดเล็กสูงราว 3-5 เมตร เปลือกสีน้ำตาลอ่อนหรือน้ำตาลเข้ม เปลือกด้านในสีส้ม กิ่งอ่อนมีเกล็ดสีสนิมหนาแน่น ใบเดี่ยว เรียงเวียนรอบลำต้น ใบรูปไข่ ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่น ดอกออกเป็นช่อที่ปลายยอดของกิ่ง กลีบดอกสีชมพู สีขาวหรือสีเหลืองอมม่วง กลีบเลี้ยงสีเขียวขนาดเล็ก เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก อับเรณูสีม่วง ผลรูปไข่มีขนสีแดงคล้ายผลเงาะ แก่แล้วเป็นสีแดง เมื่อผลแก่ จะแตกออก ภายในมีเมล็ดจำนวนมากและเปลือกหุ้มสีแดง

ประโยชน์ แก้

คำแสดเป็นไม้พื้นเมืองในทวีปอเมริกา สารสีจากผลใช้ในอุตสาหกรรมอาหาร ใช้ปรุงแต่งสีเนยเทียม ไอศกรีม เนย ใช้ในอุตสาหกรรมเครื่องสำอาง ในปาปัวนิวกินีใช้เป็นสีทาตามร่างกาย ใช้ย้อมเส้นใยต่าง ๆ ได้สีแดงส้ม ถ้านำไปผ่านกรดทาร์ทาริกอ่อนจะได้สีเหลือง แต่สีมักตกเมื่อถูกแดด เปลือกของต้นใช้ทำเชือก สารสีหลักในเมล็ดคือบิซิน

สรรพคุณ แก้

  • เปลือกเมล็ดให้สีแสด ใช้แต่งสีอาหาร ย้อมผ้า
  • เปลือกรากแก้ไข้มาลาเรีย รักษาโรคหนองใน
  • ใบแก้ไข บิด ขับปัสสาวะ ดีซ่าน แก้งูกัด
  • ผลเป็นยาฝาดสมาน
  • เมล็ดเป็นยาหอม แก้ไข้ แก้หนองใน แก้ไขมาลาเรีย และแก้พิษจากมันสำปะหลัง และสบู่แดง เนื้อหุ้มเมล็ดช่วยขับพยาธิ เป็นยาระบาย แก้โรคผิวหนัง
  • ดอกบำรุงเลือด แก้โลหิตจาง แก้บิด คันตามผิวหนัง

อ้างอิง แก้

  • พีรศักดิ์ วรสุนทโรสถ และคณะ. ทรัพยากรพืชในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 3: พืชให้สีย้อมและแทนนิน. กทม. สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย. 2544. หน้า 57 - 59