โครมาโทกราฟี

โครมาโทกราฟี (อังกฤษ: chromatography) เป็นวิธีการทางห้องปฏิบัติการในการแยกสารผสมและตรวจสอบความบริสุทธิ์ของสาร หลักการโดยทั่วไปคือตัวอย่างสารจะผสมกับตัวทำละลายบนตัวดูดซับ เมื่อสารแต่ละชนิดเคลื่อนที่ด้วยความเร็วต่างกันตามความสามารถในการละลายและความสามารถในการดูดซับของตัวดูดซับ สารจะแยกออกจากกันและปรากฏเป็นสีต่าง ๆ บนตัวดูดซับ โดยวิธีนี้จัดเป็นวิธีการแยกสารเนื้อเดียว

TLC ใช้แยกคลอโรฟิลล์ชนิดต่าง ๆ ออกจากกัน

การจำแนกสาร

ความสามารถในการดูดซับ

• ดูดซับดี --> Rfน้อย

• ดูดซับน้อย --> Rfมาก

ความสามารถในการละลายในตัวทำละลาย

• ละลายดี --> Rfมาก

• ละลายไม่ดี --> Rfน้อย

อัตราการเคลื่อนที่ของสาร

อัตราการเคลื่อนที่ของสาร หรือ R_f (Rate of Flow) มีสูตรคำนวณดังนี้

R_f = ระยะทางที่สารเคลื่อนที่ ÷ ระยะทางที่ตัวทำลายเคลื่อนที่

ประเภทของโครมาโทกราฟี

• โครมาโทกราฟีแบบกระดาษ (Paper chromatography) มักใช้กระดาษกรองเป็นส่วนอยู่กับที่ (stationary phase)

• โครมาโทกราฟีแบบชั้นบาง (Thin layer chromatography) ใช้แผ่นแก้ว พลาสติกหรือโลหะทำหน้าที่เป็นส่วนค้ำจุนของส่วนอยู่กับที่ โดยส่วนอยู่กับที่มีลักษณะเป็นชั้นบาง ๆ

• โครมาโทกราฟีแบบคอลัมน์ (Column chromatography) ส่วนอยู่กับที่จะถูกบรรจุไว้ในท่อแก้ว พลาสติกหรือโลหะ

นอกจากนี้อาจจำแนกประเภทตามชนิดของแรงที่ทำให้เกิดปฏิกิริยาระหว่างโมเลกุลของสารกับส่วนอยู่กับที่ได้ดังนี้

• โครมาโทกราฟีแบบแบ่งส่วน (Partition chromatography)

• โครมาโทกราฟีแบบดูดซับ (Adsorption chromatography)

• โครมาโทกราฟีแบบแลกเปลี่ยนไอออน (Ion-exchange chromatography)

• โครมาโทกราฟีแบบแยกตามขนาดโมเลกุล (Molecular sieve chromatography)

• โครมาโทกราฟีแบบแยกตามความจำเพาะ (Affinity chromatography)