โกฐสอเทศ

โกฐสอเทศ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
ไม่ได้จัดลำดับ:	Angiosperms
ไม่ได้จัดลำดับ:	Monocots
อันดับ:	Asparagales
วงศ์:	Iridaceae
วงศ์ย่อย:	Iridoideae
เผ่า:	Irideae
สกุล:	Iris
สกุลย่อย:	Iris
ส่วน:	Iris
สปีชีส์:	I.  germanica
ชื่อทวินาม
Iris germanica L.
ชื่อพ้อง
'Iris × alba' (Savi) 'Iris × amoena' * 'Iris × atroviolacea' (Lange) 'Iris × australis' (Tod.) 'Iris × belouinii' (Bois & Cornuault) 'Iris × biliottii' (Foster) 'Iris × buiana' (Prodán) 'Iris × buiana var. virescens' (Prodán ) 'Iris × croatica' (Prodán) 'Iris × croatica' (Horvat & M.D.Horvat) [Illegitimate] 'Iris × cypriana' (Foster & Baker) 'Iris × deflexa' (Knowles & Westc.) 'Iris × florentina' L. 'Iris × florentina var. pallida' (Nyman) 'Iris × florentinoides' (Prodán ex Nyar.) 'Iris × germanica var. alba' (Dykes) 'Iris × germanica var. amas' (Dykes) 'Iris × germanica var. askabadensis' (Dykes) 'Iris × germanica var. australis' (Tod.) (Dykes) 'Iris × germanica var. florentina' (L.) (Dykes ) 'Iris × germanica var. fontarabie' (Dykes) 'Iris × germanica var. gypsea' (Rodigas ) 'Iris × germanica var. kharput' Dykes 'Iris × germanica var. lurida' (Aiton) Nyman 'Iris × germanica var. nepalensis' (Wall. ex Lindl.) Herb. 'Iris × germanica var. sivas' (G.Nicholson) 'Iris × humei' (G.Don) 'Iris × laciniata' (Berg) 'Iris × latifolia' Gilib. [Invalid] 'Iris × lurida' (Aiton) 'Iris × macrantha' (Simonet) 'Iris × mesopotamica' (Dykes) 'Iris × murorum' (Gaterau) 'Iris × neglecta' (Hornem.) 'Iris × nepalensis' (Wall. ex Lindl.) 'Iris × nostras' Garsault (Invalid) 'Iris × nyaradyana' (Prodán) 'Iris × officinalis' (Salisb.) 'Iris × pallida' (Ten.) [Illegitimate] 'Iris pallida subsp. australis' (Tod.) K.Richt. 'Iris × piatrae' (Prodán) 'Iris × redouteana' (Spach) 'Iris × repanda' (Berg) 'Iris × rothschildii' (Degen) 'Iris × sambucina' L. 'Iris × spectabilis' (Salisb.) 'Iris × squalens' L. 'Iris × squalens var. biflora' (Prodán & Buia) 'Iris × squalens var. rosea' (Prodán & Buia) 'Iris × superba' (Berg) 'Iris × tardiflora' (Berg) 'Iris × trojana' (A.Kern. ex Stapf) 'Iris × varbossania' (K.Malý) 'Iris variegata var. lurida' ((Aiton) Nyman) 'Iris × venusta' (J.Booth ex Berg) 'Iris × violacea' (Savi) 'Iris × vulgaris' (Pohl)

โกฐสอเทศ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Iris germanica) เป็นเครื่องยาที่ได้จากเหง้าที่ปอกเปลือกแล้วของต้นพืชชนิดหนึ่งในวงศ์ Iridaceae มีถิ่นกำเนิดบริเวณทะเลเมดิเตอร์เรเนียน เป็นพืชขนาดเล็ก เหง้าขนาดใหญ่ ใบระยะแรกเป็นรูปดาบกว้าง เมื่ออายุมากขึ้น ปลายใบจะพับห้อยลง ดอกช่อ มีดอกย่อย 2-3 ดอก อยู่ในกาบ กลีบเลี้ยงสีม่วงเข้ม มีแต้มสีเหลือง กลีบดอกสีม่วงอ่อน ผลเป็นแบบแคบซูล มีหลายสายพันธุ์ สายพันธุ์ Florentina มีดอกสีขาว ขนาดใหญ่ และมีกลิ่นหอมมาก

เหง้าของพืชชนิดนี้อายุ 2-3 ปีใช้ทำยา โดยขุดขึ้นมาตากแดดให้แห้ง ใช้ทำยา พบมากในอิตาลีและโมร็อกโก ใช้เป็นส่วนประกอบในยาแก้ไอ ขับเสมหะ ในยุโรป ใช้หัวแห้งฝานเป็นแผ่น ร้อยเชือก ผูกคอเด็กเมื่อจะให้เด็กหย่านม ปัจจุบันใช้น้อยลง

อ้างอิง

• ชยันต์ พิเชียรสุนทร และ วิเชียร จีรวงศ์. คู่มือเภสัชกรรมแผนไทยเล่ม 5 คณาเภสัช. พิมพ์ครั้งที่ 2. กทม. อัมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง. 2548.หน้า 86 - 87