แม่น้ำสรัสวดี

สำหรับแม่น้ำชื่อเดียวกันแห่งอื่น ดู แม่น้ำสรัสวตี (แก้ความกำกวม)

แม่น้ำสรัสวดี หรือ สรัสวตีนที เป็นหนึ่งในแม่น้ำที่ปรากฏในฤคเวท และในเอกสารยุคพระเวท และหลังพระเวท เป็นแม่น้ำสำคัญสายหนึ่งที่มีบทบาทอย่างมากในศาสนาพระเวท

แรกเริ่มแล้วพระแม่สรัสวตีทรงเป็นรูปบุคลาธิสถานของแม่น้ำนี้ แต่ต่อมาก็ได้วิวัฒนาการขึ้นมาเป็นเทวีที่มีเอกลักษณ์ของพระองค์แยกจากแม่น้ำ ชาวฮินดูบางส่วนเชื่อว่าแม่น้ำสรัสวตีปรากฏอยู่ในรูปเมทาฟิสิกส์ และบรรจบกับแม่น้ำอีกสองสาย คือ แม่น้ำคงคา และ แม่น้ำยมุนา ตรงจุดที่เรียกว่าไตรเวนิสังคัม

นับตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 นักวิชาการเชื่อกันว่าแม่น้ำสรัสวตีในพระเวทคือระบบแม่น้ำฆัคคร-หักระ ซึ่งไหลผ่านทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย และปากีสถานตะวันออก ระหว่างแม่น้ำยมุนาและแม่น้ำสุตเลช หลักฐานจากภาพถ่ายดาวเทียมระบุว่าในอดีตมีแม่น้ำสายใหญ่ที่เคยไฟลผ่านตรงแม่น้ำฆัคครในปัจจุบัน

ดูเพืิม

• พราหมวรต
• ทริศาทวตี
• สัปตสินธุ
• พระสุรัสวดี
• สินธุ
• สรัสวตพราหมิณ
• ไตรเวนิสังคัม
• สรัสวตีปุษการาม

อ้างอิง

บรรณานุกรม

• Anthony, David W. (2007), The Horse The Wheel And Language. How Bronze-Age Riders From the Eurasian Steppes Shaped The Modern World, Princeton University Press
• Beckwith, Christopher I. (16 March 2009), Empires of the Silk Road: A History of Central Eurasia from the Bronze Age to the Present, Princeton University Press, ISBN 978-1400829941, สืบค้นเมื่อ 30 December 2014
• Bryant, Edwin (2001), The Quest for the Origins of Vedic Culture, Oxford University Press, ISBN 978-0-19-513777-4
• Chatterjee, Anirban; Ray, Jyotiranjan S.; Shukla, Anil D.; Pande, Kanchan (2019-11-20). "On the existence of a perennial river in the Harappan heartland". Scientific Reports (ภาษาอังกฤษ). 9 (1): 17221. Bibcode:2019NatSR...917221C. doi:10.1038/s41598-019-53489-4. ISSN 2045-2322. PMC 6868222. PMID 31748611.
• Danino, Michel (2010), The Lost River - On the trail of the Sarasvati, Penguin Books India
• Darian, Steven G. (2001), "5.Ganga and Sarasvati: The Transformation of Myth", The Ganges in Myth and History, Motilal Banarsidass Publ., ISBN 978-81-208-1757-9
• Eck, Diana L. (2012), India: A Sacred Geography, Clarkson Potter/Ten Speed/Harmony, ISBN 978-0-385-53191-7
• Clift; และคณะ (2012), "U-Pb zircon dating evidence for a Pleistocene Sarasvati River and capture of the Yamuna River", Geology, 40 (3): 211–214, Bibcode:2012Geo....40..211C, doi:10.1130/g32840.1, S2CID 130765891
• Flood, Gavin D. (1996), An Introduction to Hinduism, Cambridge University Press
• Giosan; และคณะ (2012), "Fluvial landscapes of the Harappan civilization", PNAS, 109 (26): E1688–E1694, Bibcode:2012PNAS..109E1688G, doi:10.1073/pnas.1112743109, PMC 3387054, PMID 22645375
• Gupta, S.P. (ed.). 1995. The lost Saraswati and the Indus Civilization. Kusumanjali Prakashan, Jodhpur.
• Hock, Hans (1999) Through a Glass Darkly: Modern "Racial" Interpretations vs. Textual and General Prehistoric Evidence on Arya and Dasa/Dasyu in Vedic Indo-Aryan Society." in Aryan and Non-Aryan in South Asia, ed. Bronkhorst & Deshpande, Ann Arbor.
• Keith and Macdonell. 1912. Vedic Index of Names and Subjects.
• Kinsley, David (1998), Hindu Goddesses: Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition, Motilal Banarsidass Publ., ISBN 978-81-208-0394-7
• Kochhar, Rajesh, 'On the identity and chronology of the Ṛgvedic river Sarasvatī' in Archaeology and Language III; Artefacts, languages and texts, Routledge (1999), ISBN 0-415-10054-2.
• Kochhar, Rajesh (2012), "On the identity and chronology of the Ṛgvedic river Sarasvatī", Archaeology and Language III; Artefacts, languages and texts, Routledge
• Lal, B.B. 2002. The Saraswati Flows on: the Continuity of Indian Culture. New Delhi: Aryan Books International
• Ludvík, Catherine (2007), Sarasvatī, Riverine Goddess of Knowledge: From the Manuscript-carrying Vīṇā-player to the Weapon-wielding Defender of the Dharma, BRILL, ISBN 978-90-04-15814-6
• Michaels, Axel (2004), Hinduism. Past and present, Princeton, New Jersey: Princeton University Press
• Mukherjee, Ashoke (2001), "RIGVEDIC SARASVATI: MYTH AND REALITY" (PDF), Breakthrough, Breakthrough Science Society, 9 (1)
• Oldham, R.D. 1893. The Sarsawati and the Lost River of the Indian Desert. Journal of the Royal Asiatic Society. 1893. 49-76.
• Puri, VKM, and Verma, BC, Glaciological and Geological Source of Vedic Sarasvati in the Himalayas, New Delhi, Itihas Darpan, Vol. IV, No.2, 1998 Glaciological and geological source of Vedic Sarasvati in the Himalayas
• Prasad, R.U.S. (2017). River and Goddess Worship in India: Changing Perceptions and Manifestations of Sarasvati. Routledge. doi:10.4324/9781315209401. ISBN 9781315209401.
• Radhakrishna, B.P. and Merh, S.S. (editors): Vedic Saraswati: Evolutionary History of a Lost River of Northwestern India (1999) Geological Society of India (Memoir 42), Bangalore. Review (on page 3) Review
• Shaffer, Jim G. (1995), "Cultural tradition and Palaeoethnicity in South Asian Archaeology", ใน George Erdosy (บ.ก.), Indo-Aryans of Ancient South Asia, ISBN 978-3-11-014447-5
• Singh, Ajit (2017), "Counter-intuitive influence of Himalayan river morphodynamics on Indus Civilisation urban settlements", Nature Communications, 8 (1): 1617, Bibcode:2017NatCo...8.1617S, doi:10.1038/s41467-017-01643-9, PMC 5705636, PMID 29184098
• Sinha, Rajiv; Singh, Ajit; Tandon, Sampat (25 July 2020), "Fluvial archives of north and northwestern India as recorders of climatic signatures in the late Quaternary: review and assessment", Current Science, 119 (2)
• S. G. Talageri, The RigVeda - A Historical Analysis chapter 4
• Valdiya, K. S. (2002), Saraswati: The River That Disappeared, Universities Press (India), Hyderabad, ISBN 978-81-7371-403-0
• Valdiya, K.S. (2013), "The River Saraswati was a Himalayan-born river" (PDF), Current Science, 104 (1): 42
• Wilke, Annette (2011), Sound and Communication: An Aesthetic Cultural History of Sanskrit Hinduism, Walter de Gruyter, ISBN 978-3-11-018159-3
• Witzel, Michael (1984), Sur le chemin du ciel (PDF)
• Witzel, Michael (2001), "Autochthonous Aryans? The Evidence from Old Indian and Iranian Texts" (PDF), Electronic Journal of Vedic Studies, 7 (3): 1–93
• Witzel, Michael (2005), "Indocentrism", ใน Bryant, Edwin; Patton, Laurie L. (บ.ก.), TheE Indo-Aryan Controversy. Evidence and inference in Indian history, Routledge
• Witzel, Michael (2012), The Origins of the World's Mythologies, Oxford University Press

อ่านเพิ่ม

• Chakrabarti, D. K., & Saini, S. (2009). The problem of the Sarasvati River and notes on the archaeological geography of Haryana and Indian Panjab. New Delhi: Aryan Books International.
• An archaeological tour along the Ghaggar-Hakra River by Aurel Stein

แหล่งข้อมูลอื่น

วิกิคำคมมีคำคมเกี่ยวกับ แม่น้ำสรัสวดี

• Is River Ghaggar, Saraswati? by Tripathi, Bock, Rajamani, Eir
• Saraswati – the ancient river lost in the desert by A. V. Sankaran
• Sarasvati research and Education Trust
• Map "પ્રદેશ નદીનો તટપ્રદેશ (બેઝીન) સરસ્વતી (Regional River Basin: Saraswati Basin)". Narmada, Water Resources, Water Supply and Kalpsar Department.