แม่น้ำพระปรง หรือ แควพระปรง เป็นลำน้ำสายหนึ่งในจังหวัดสระแก้วและจังหวัดปราจีนบุรี ต้นน้ำเกิดจากทุ่งละเลิงไผ่บริเวณทิวเขาพนมดงรักในเขตอำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว ไหลลงทางทิศใต้และทิศตะวันตก ผ่านเขตอำเภอวัฒนานครและอำเภอเมืองสระแก้ว[1] จากนั้นไหลเป็นเส้นแบ่งเขตระหว่างอำเภอเมืองสระแก้ว จังหวัดสระแก้ว กับอำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี แล้วไหลต่อไปทางทิศตะวันตกจนไปรวมกับแม่น้ำหนุมานที่ตัวเมืองกบินทร์บุรี กลายเป็นแม่น้ำบางปะกงหรือแม่น้ำปราจีนบุรี[2] มีความยาวประมาณ 180 กิโลเมตร[3] มีชื่อเรียกเป็นตอน ๆ ตั้งแต่ต้นน้ำคือ "ห้วยพระปรงน้อย" "ห้วยพระปรงใหญ่" "ห้วยพระปรง" "คลองพระปรง" และ "แม่น้ำพระปรง" แต่ชาวกบินทร์บุรียังเรียกแม่น้ำสายนี้ว่า "แควใหญ่" คู่กับ "แควน้อย" หรือแม่น้ำหนุมาน

แม่น้ำพระปรง
แควพระปรง, ห้วยพระปรงน้อย, ห้วยพระปรงใหญ่, ห้วยพระปรง, คลองพระปรง, แควใหญ่
ที่ตั้ง
ประเทศ ไทย
จังหวัดสระแก้ว, ปราจีนบุรี
ลักษณะทางกายภาพ
ต้นน้ำทุ่งละเลิงไผ่
 • ตำแหน่งอำเภอวัฒนานคร จังหวัดสระแก้ว
ปากน้ำจุดบรรจบกับแม่น้ำหนุมาน
 • ตำแหน่ง
ตำบลกบินทร์ อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี
 • พิกัด
13°59′09.2″N 101°42′30.9″E / 13.985889°N 101.708583°E / 13.985889; 101.708583พิกัดภูมิศาสตร์: 13°59′09.2″N 101°42′30.9″E / 13.985889°N 101.708583°E / 13.985889; 101.708583
ความยาว180 กิโลเมตร (110 ไมล์)
ลุ่มน้ำ
ระบบแม่น้ำลุ่มน้ำบางปะกง
ลำน้ำสาขา 
 • ซ้ายห้วยชัน, ห้วยยาง, คลองหนองปัก, ห้วยโสก, คลองหวายเหนียว, คลองยาง, คลองนางชิง, คลองหินเทิน, คลองหนองปัญหา, คลองพระสทึง, ห้วยไคร้, คลองนางลิง, คลองเจ้าแรง, คลองนางเลง
 • ขวาคลองมะเฟือง, ห้วยเตย, คลองเกลือ, คลองมณโฑ, ห้วยอีตอง, คลองท่ากระบาก, คลองกุดชีวา, คลองรำพึง, คลองพันโป้, คลองพันไผ่, คลองพันเหง้า, คลองยาง, ห้วยสนาม, คลองวังวิท

ลำน้ำสาขาของแม่น้ำพระปรงได้แก่ คลองท่ากระบาก คลองพระสทึง และห้วยไคร้เป็นต้น[4] คลองพระสทึงเป็นลําน้ำใหญ่ที่มีต้นน้ำมาจากแถบเขาฉกรรจ์และเขาสามสิบในเขตจังหวัดสระแก้ว ไหลมาบรรจบกับแม่น้ำพระปรงที่แนวแบ่งเขตระหว่างตำบลศาลาลำดวน อำเภอเมืองสระแก้ว กับตำบลวังตะเคียน อำเภอกบินทร์บุรี

บริเวณที่แม่น้ำพระปรงไหลมาบรรจบกับแม่น้ำหนุมานมีชุมชนที่ได้กลายเป็นศูนย์รวมการคมนาคมในราว พ.ศ. 2449 ตรงกับรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว[5]

อ้างอิง แก้

  1. "ลุ่มน้ำปราจีนบุรี สร้างความมั่นคงตามยุทธศาสตร์น้ำ". เดลินิวส์.
  2. วลัยลักษณ์ ทรงศิริ. "ภูมิวัฒนธรรมของการตั้งถิ่นฐานสมัยโบราณกับเมืองหน้าด่านตะวันออก".
  3. สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. อักขรานุกรมภูมิศาสตร์ไทย เล่ม ๓ (อักษร น-ม) ฉบับราชบัณฑิตยสภา. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา, 2560.
  4. "ลุ่มน้ำปราจีนบุรี" (PDF). p. 1.
  5. วลัยลักษณ์ ทรงศิริ. ""กบินทร์บุรี "เมืองด่านภาคตะวันออก". มูลนิธิเล็ก-ประไพ วิริยะพันธุ์. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-11-01. สืบค้นเมื่อ 2022-11-01.