แปดกองธง

แปดกองธง (จีน: 八旗, พินอิน: baqí) เป็นกองกำลังทหารในยุคราชวงศ์ชิงในประวัติศาสตร์จีน เป็นการจัดการบริหารและวางกองกำลังต่อสู้ของราชวงศ์ชิง โดยผู้ที่สถาปนากองทัพนี้ คือ จักรพรรดินู่เอ๋อร์ฮาชื่อ (ค.ศ. 1559-ค.ศ. 1629) ปฐมจักรพรรดิของราชวงศ์ โดยมี สัญลักษณ์ เป็น ธง ที่มีสีสันต่าง ๆ แตกต่างออกไป และเป็นกำลังสำคัญในการป้องกันเมืองหลวง คือ ปักกิ่ง

แปดกองธง
ประเทศ	ราชวงศ์ชิง
ขึ้นต่อ	โฮ่วจิน ราชวงศ์ชิง
รูปแบบ	กองทัพ
ปฏิบัติการสำคัญ	การรุกรานโชซ็อนของโฮ่วจิน การพิชิตหมิงของชิง ยุทธการที่หนิงยฺเหวียน ยุทธการที่ด่านซานไห่ การรุกรานโชซ็อนของชิง กบฏสามเจ้าศักดินา สิบการทัพใหญ่ สงครามฝิ่นครั้งที่หนึ่ง สงครามฝิ่นครั้งที่สอง กบฏเมืองแมนแดนสันติ กบฏนักมวย การปฏิวัติซินไฮ่

ซึ่งการจัดกำลังออกเป็น 8 ส่วนนี้ จะใช้ผู้คุมกำลังเป็นผู้ที่สัมพันธ์หรือเป็นญาติกันในตระกูลอ้ายซินเจว๋หลัว ซึ่งเป็นตระกูลของจักรพรรดิและพระญาติวงศ์ในราชวงศ์ชิง ซึ่งผู้ที่เคยเป็นผู้บังคับบัญชาแปดกองธงนี้บุคคลหนึ่ง ก็คือ อาปาไห่ หรือต่อมาก็คือ จักรพรรดิหวงไถจี๋ (ค.ศ. 1592-ค.ศ. 1643) ซึ่งเป็นราชบุตรลำดับที่ 8 และได้ครองราชย์ในเวลาต่อมา

โดยเริ่มจากหัวหน้าชนเผ่าแมนจูต่าง ๆ ที่นู๋เอ๋อร์ฮาชื่อเคยปราบมา ก่อนจะรวบรวมชาวแมนจูเป็นหนึ่งเดียวโค่นราชวงศ์หมิงได้สำเร็จ มีการเก็บภาษีและการระดมพลก็ระดมผ่านกองธงต่าง ๆ ไล่มาจากหัวหน้าหน่วยบริหารระดับล่างขึ้นมาข้างบน ซึ่งกระบวนการนี้ช่วยลดความแตกต่างของชนเผ่าและตระกูลนอกด่านทั้งหลายไปได้มาก นั่นทำให้นายทหารผู้บังคับหมวด นายทหารผู้บังคับกอง นายทหารคุมกองพัน และระดับแม่ทัพ จะต้องทำหน้าที่เป็นทั้งผู้บริหารและทหารไปพร้อม ๆ กัน แต่ทั้งหมดอยู่ภายใต้กฎหมายเดียวกันกับที่นู๋เอ๋อร์ฮาชื้อตราขึ้นมา และยังส่งผลต่อความสัมพันธ์ที่ดีกับชาวมองโกล รวมถึงชาวฮั่นที่อยู่ในแถบตะวันออกด้วย ซึ่งถือได้ว่าทั้ง 3 ชนเผ่ามีส่วนร่วมในการก่อตั้งกองทัพแปดกองธงขึ้นมา จนสามารถแบ่งได้ถึง 24 กองธง เฉลี่ยกองธงละ 7,500 คน แต่เดิมที นู๋เอ๋อร์ฮาชื่อ จัดตั้งกองธง 4 กองธงโดยให้โอรสของพระองค์แบ่งกันปกครองกองธง พร้อมพระราชทาน ป้ายหินปฐมผู้แทนจักรพรรดินู่เอ๋อร์ฮาชื่อ ซึ่งมี 4 ป้ายพระราชทานให้แก่โอรสทั้ง 4 ที่ปกครอง 4 กองธงแรก ป้ายหินผู้แทนพระองค์นี้มีความหมายในการเป็นผู้แทนของพระองค์เนื่องจากนู๋เอ๋อร์ฮาชื่อไม่สามารถดูแลกองธงได้ทั่วถึงอยู่ตลอดเวลาจึงให้โอรสของพระองค์ตัดสินพระทัยแทนได้ในเวลาคับขัน ซึ่งในปัจจุบันป้ายหินผู้แทนนู๋เอ๋อร์ฮาชื่ออยู่ในพิพิธภันฑ์ในวังต้องห้ามอยู่ 3 ป้ายและกำลังตามหาอีก 1 ป้ายแต่เดิมมี 2 ป้ายคือป้ายที่ 2 กับป้ายที่ 4 แต่ในปี 2005 เศรษฐีชาวฮ่องกงผู้ครอบครองป้ายที่ 3 นำมาประมูลซึ่งรัฐบาลจีนชนะในการประมูลไป 8,750 ล้านหยวน หรือประมาณ (35,000 ล้านบาท) ถือว่าเป็น 1 สิ่งของที่มีมูลค่ามากที่สุดในประวัติศาสตร์จีน ซึ่งป้ายหินที่ 1 ของผู้แทนนู๋เอ๋อร์ฮาชื่อรัฐบาลจีนกำลังตามหาอยู่ในปัจจุบันมีความสำคัญเป็นอย่างมากเพราะป้ายหินที่ 1 ผู้ครอบครององค์แรกคือ อาปาไห่ หรือ จักรพรรดิหวงไถจี๋

กองธงทั้งแปด

ไทย	แมนจู	มองโกเลีย	จีน/พินยิน	ตำแหน่ง	ธง
ธงเหลืองขลิบ	kubuhe suwayan i gūsa	Хөвөөт Шар Хошуу	鑲黃旗/xiāng huáng qí	ปีกซ้ายบน
ธงเหลือง	gulu suwayan i gūsa	Шулуун Шар Хошуу	正黃旗/zhèng huáng qí	ปีกขวาบน
ธงขาว	gulu šanggiyan i gūsa	Шулуун Цагаан Хошуу	正白旗/zhèng bái qí	ปีกขวาบน
ธงแดง	gulu fulgiyan i gūsa	Шулуун Улаан Хошуу	正紅旗/zhèng hóng qí	ปีกขวาล่าง
ธงขาวขลิบ	kubuhe šanggiyan i gūsa	Хөвөөт Цагаан Хошуу	鑲白旗/xiāng bái qí	ปีกซ้ายล่าง
ธงแดงขลิบ	kubuhe fulgiyan i gūsa	Хөвөөт Улаан Хошуу	鑲紅旗/xiāng hóng qí	ปีกซ้ายล่าง
ธงคราม	gulu lamun i gūsa	Шулуун Хөх Хошуу	正藍旗/zhèng lán qí	ปีกขวาล่าง
ธงครามขลิบ	kubuhe lamun i gūsa	Хөвөөт Хөх Хошуу	鑲藍旗/xiāng lán qí	ปีกซ้ายล่าง

แสนยานุภาพ

กองทัพแปดกองธงนี้ ได้รับการยอมรับว่าเป็นหลักค้ำบัลลังก์ให้ราชวงศ์ชิงอย่างแท้จริง ได้รับการยกย่องจากชาติตะวันตกว่าเป็นระบบการจัดตั้งกองทัพที่เข้มแข็งที่สุดในเอเชียตะวันออก ผงานของกองทัพแปดกองธงนี้มีอย่างมากมาย เช่น สงครามจีน-พม่า (ค.ศ. 1765-ค.ศ. 1769), สงครามจีน-ญี่ปุ่นครั้งที่ 1 (ค.ศ. 1894-ค.ศ. 1895) เป็นต้น และถูกอ้างอืงถึงในวรรณกรรมเรื่องต่าง ๆ มากมาย โดยเฉพาะนิยายกำลังภายใน เช่น อุ้ยเสี่ยวป้อ เป็นต้น