เริงจิตรแจรง อาภากร

คุณหญิงเริงจิตรแจรง อาภากร (พระนามเดิม หม่อมเจ้าเริงจิตร์แจรง อาภากร; 7 มิถุนายน พ.ศ. 2448 — 19 สิงหาคม พ.ศ. 2536) เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ประสูติแต่หม่อมกิม อาภากร ณ อยุธยา

คุณหญิง เริงจิตรแจรง อาภากร ต.จ.
หม่อมเจ้าเริงจิตรแจรง อาภากร ด้านหลังคือ พรรณเพ็ญแข กฤดากร
เกิด	หม่อมเจ้าเริงจิตรแจรง 7 มิถุนายน พ.ศ. 2448 วังนางเลิ้ง
เสียชีวิต	19 สิงหาคม พ.ศ. 2536 (88 ปี) โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์
คู่สมรส	หม่อมเจ้าไขแสงรพี รพีพัฒน์ (หย่า) พระจักรานุกรกิจ (วงศ์ สุจริตกุล) (หย่า)
บุตร	หม่อมราชวงศ์เติมแสงไข กรรณสูต
บิดามารดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ (บิดา) หม่อมกิม อาภากร ณ อยุธยา (มารดา)

ประวัติ

ชีวิตช่วงต้น

หม่อมเจ้าเริงจิตรแจรง อาภากร เป็นพระธิดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ประสูติแต่หม่อมกิม อาภากร ณ อยุธยา เมื่อวันที่ 7 มิถุนายน พ.ศ. 2448 ที่วังนางเลิ้ง มีเจ้าพี่เจ้าน้องร่วมหม่อมมารดาสององค์คือ จารุพัตรา ศุภชลาศัย กับหม่อมเจ้าสุคนธ์จรุง และมีเจ้าพี่เจ้าน้องต่างมารดาอีกแปดองค์ เมื่อเริงจิตรแจรงชันษาประมาณ 5-6 ขวบ ทรงเรียนหนังสือที่โรงเรียนนายเรือ ต่อมาเจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5 ผู้เป็นย่าได้จ้างครูมาสอนหนังสือไทยแก่หลาน ๆ ที่วังนางเลิ้ง ส่วนภาษาอังกฤษทรงเรียนกับพระบิดาโดยตรง และทรงศึกษาภาษาจีนกับซินแส ทรงศึกษาอย่างเป็นทางการที่โรงเรียนอัสสัมชัญ ทรงศึกษาประมาณสี่ปี จนจบมัธยมปีที่ 6

หม่อมเจ้าเริงจิตรแจรงเป็นพระธิดาองค์เดียวที่พระบิดาเป็นผู้ทรงเลี้ยงดู ส่วนพระธิดาองค์อื่น ๆ นั้น เจ้าจอมมารดาโหมด เป็นผู้รับไปเลี้ยง

เสกสมรส

เมื่อวันที่ 2 มิถุนายน พ.ศ. 2464 หม่อมเจ้าเริงจิตรแจรง อาภากร ได้เสกสมรสกับหม่อมเจ้าไขแสงรพี รพีพัฒน์ (พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์) มีธิดาคนเดียวคือ หม่อมราชวงศ์เติมแสงไข กรรณสูต (26 มิถุนายน พ.ศ. 2468 – 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2497) สมรสกับปรีดา กรรณสูต (1 กันยายน พ.ศ. 2463 – 8 ธันวาคม พ.ศ. 2551) มีบุตรธิดาสี่คน คือ

1. รุจน์ กรรณสูต (4 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2491 – 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2506)
2. จรัลธาดา กรรณสูต (ชื่อเดิม บุรินทร์; เกิด 22 สิงหาคม พ.ศ. 2492)
3. แสงสูรย์ กรรณสูต (เกิด 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2495)
4. ดาลัต กรรณสูต (เกิด 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2496)

เริงจิตรแจรงหย่าร้างกับหม่อมเจ้าไขแสงรพี หลังจากนั้นจึงลาออกจากฐานันดรศักดิ์เมื่อวันที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2487 เพื่อสมรสกับพลเรือตรีวงศ์ สุจริตกุล (พลเรือโท พระจักรานุกรกิจ) อดีตเจ้ากรมอู่ทหารเรือ แต่ไม่มีบุตรธิดาด้วยกันและทรงหย่าในเวลาต่อมา

สิ้นชีพิตักษัย

เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2536 คุณหญิงเริงจิตรแจรงได้ไปพำนักอยู่กับหลานที่บ้านบางเขน และเมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม ปีเดียวกัน ศรีนิล สุวรรณรัตน์ ข้าหลวงได้ไปเฝ้า เห็นว่ามีอาการประชวรมากจึงนำคุณหญิงเริงจิตรแจรงเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลวิชัยยุทธ เป็นเวลา 5 สัปดาห์ จึงย้ายมารับการรักษาที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน ปีเดียวกัน

คุณหญิงเริงจิตรแจรงสิ้นชีพิตักษัยด้วยอาการสงบที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เมื่อวันที่ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2536 เวลา 11.15 น. สิริชันษา 88 ปีเศษ

วันที่ 20 สิงหาคม ปีเดียวกัน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานน้ำสรงศพ พร้อมด้วยเครื่องเกียรติยศประกอบศพ ณ ศาลากวีนิรมิต วัดเทพศิรินทราวาส ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานหีบทองทึบประกอบศพ ฉัตรเบญจาตั้งประดับ ปี่ กลองชนะ ประโคมเวลาพระราชทานน้ำสรงศพ และรับศพอยู่ในพระบรมราชานุเคราะห์โดยตลอด มีพระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมเวลากลางคืนกำหนด 7 คืน และเมื่อวันที่ 24 พฤศจิกายน เวลา 17.00 น. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา เสด็จไปในการพระราชทานเพลิงศพ

การทำงาน

หม่อมเจ้าเริงจิตรแจรงเคยทำไร่ และทำฟาร์มที่อำเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา ทรงปลูกพริก ปลูกถั่ว และเลี้ยงม้า ทรงทำเป็นเวลา 6 ปี จึงเสด็จกลับมาประทับที่กรุงเทพมหานคร

คุณหญิงเริงจิตรแจรงพำนักอยู่ที่บ้าน ถนนราชวิถี ตรงข้ามสวนจิตรลดา ต่อมาเมื่อได้หย่ากับพลเรือโท พระจักรานุกรกิจแล้ว จึงได้ย้ายมาอยู่ที่บ้าน ซอยเริงพยงค์ ถนนประดิพัทธ์ แยกสะพานควาย เริงจิตรแจรงทำสวนกล้วยไม้อยู่ที่บ้าน ซอยเริงพยงค์ และเปิดร้านขายดอกไม้ ชื่อ "ท่านหญิงฟลอรีส" ที่ปากซอยเริงพยงค์

ต้นปี พ.ศ. 2519 ได้เลิกกิจการทำสวนกล้วยไม้ ได้ย้ายมาพำนักที่หมู่บ้านอรรถกฤต ซอย 1 อารีย์สัมพันธ์ 4 ถนนพหลโยธิน โดยมีข้าหลวง 2 คน คือศรีนิล และศรีนวล สุวรรณรัตน์ ผลัดกันอยู่ประจำครั้งละ 1 คน ในบั้นปลายชีวิตโปรดการทำงานบ้านเอง และเลี้ยงสุนัขเป็นงานอดิเรกตลอดมา ทรงดำเนินชีวิตอย่างเป็นปกติสุข ท่ามกลางหมู่มิตรสหายจำนวนมากที่เคารพและศรัทธานอกจากนี้ยังมีส่วนร่วมในงานกุศลต่าง ๆ เช่น มูลนิธิร่วมจิตต์น้อมเกล้าฯ เพื่อเยาวชน และงานกุศลเกือบทุกงานที่เกี่ยวเนื่องกับพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ พระบิดา

คุณหญิงเริงจิตรแจรงโปรด "ราชนาวีสโมสร" มาก เสวยกลางวันเป็นประจำที่โต๊ะหมายเลข 19 ห้องสินธูทัศนา 2 ราชนาวีสโมสร อีกทั้งยังโปรดทอดเนตรนกพิราบที่หน้าต่างด้านริมแม่น้ำเจ้าพระยา

คุณหญิงเริงจิตรแจรงโปรดการเล่นเทนนิส และออกสังคม เป็นนักธุรกิจ ตัวแทนค้าและเช่าอสังหาริมทรัพย์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้า (ต.จ.) (ฝ่ายใน)
• พ.ศ. 2484 – เหรียญช่วยราชการเขตภายใน การรบสงครามอินโดจีน (ช.ร.)
• พ.ศ. 2469 – เหรียญบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
• พ.ศ. 2493 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 9 (ร.ร.ศ.9)

ลำดับสาแหรก

ลำดับสาแหรกของเริงจิตรแจรง อาภากร

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย               8. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                       17. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์               9. สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี                       19. หม่อมน้อย ศิริวงศ์ ณ อยุธยา               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์                                   20. สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)               10. เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)                       21. กลิ่น บุนนาค               5. เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5                             11. อิ่ม บุนนาค                       1. เริงจิตรแจรง อาภากร                                         3. หม่อมกิม อาภากร ณ อยุธยา