เพลงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร
เพลงพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร หมายถึง เพลงที่พระองค์พระราชนิพนธ์เนื้อเพลงและ ทำนอง หรืออย่างใดอย่างหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 ทรงมีพระราชปรีชาญาณในเรื่องของดนตรี และทรงพระราชนิพนธ์ทำนองเพลงตั้งแต่ยังทรงเป็นสมเด็จพระอนุชาธิราช รวมบทเพลงพระราชนิพนธ์ทั้งสิ้น 48 เพลง ประกอบด้วยเพลงที่ทรงพระราชนิพนธ์ทำนอง และคำร้องภาษาอังกฤษด้วยพระองค์เองมี 5 เพลง คือ "Echo", "Still on My Mind", "Old-Fashioned Melody", "No Moon" และ "Dream Island" เพลงที่ทรงพระราชนิพนธ์ทำนองขึ้นภายหลังโดยใส่ในคำร้องที่มีผู้ประพันธ์ไว้แล้ว ได้แก่ ความฝันอันสูงสุด เราสู้ และ รัก
ผู้ที่โปรดเกล้าฯ ให้แต่งคำร้องประกอบเพลงพระราชนิพนธ์มีหลายท่าน ได้แก่ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจักรพันธ์เพ็ญศิริ, ศาสตราจารย์ ท่านผู้หญิงนพคุณ ทองใหญ่ ณ อยุธยา, ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร, ท่านผู้หญิงสมโรจน์ สวัสดิกุล ณ อยุธยา, นายจำนงราชกิจ (จรัล บุณยรัตพันธุ์), หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช, หม่อมหลวงประพันธ์ สนิทวงศ์ และท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค เป็นต้น
ในยุคแรก หลังจากที่เพลงพระราชนิพนธ์มีทำนองและคำร้องสมบูรณ์แล้ว จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้ครูเอื้อ สุนทรสนาน นำไปบรรเลงในวงดนตรีกรมโฆษณาการ หรือวงดนตรีกรมประชาสัมพันธ์ (สมัยนั้นคือวงเดียวกับวงดนตรีสุนทราภรณ์) เพื่อให้แพร่หลายทั่วไป และโดยพระองค์ท่านเองทรงดนตรีร่วมกับวงดนตรี วง อ.ส. วันศุกร์ ออกอากาศ ปรากฏว่าหลายเพลงกลายเป็นเพลงยอดนิยมทั้งในหมู่ชาวไทยและชาวต่างประเทศ
ในระยะหลังพระองค์มีพระราชกรณียกิจมากมาย ทำให้พระองค์ทรงไม่มีเวลาที่จะพระราชนิพนธ์เพลง เพลงสุดท้ายที่พระองค์ทรงพระราชนิพนธ์ออกมาคือเพลง "เมนูไข่" เป็นเพลงแนวสนุกสนาน เนื้อร้องทรงพระนิพนธ์โดยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานเป็นของขวัญวันคล้ายวันประสูติครบ 72 พรรษาแด่ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ในปี พ.ศ. 2538
เพลงพระราชนิพนธ์
แก้- แสงเทียน (Candlelight Blues)
- ยามเย็น (Love at Sundown)
- สายฝน (Falling Rain)
- ใกล้รุ่ง (Near Dawn)
- ชะตาชีวิต (H.M. Blues)
- ดวงใจกับความรัก (Never Mind the Hungry Men's Blues)
- มาร์ชราชวัลลภ (Royal Guards March)
- อาทิตย์อับแสง (Blue Day)
- เทวาพาคู่ฝัน (Dream of Love Dream of You)
- คำหวาน (Sweet Words)
- มหาจุฬาลงกรณ์ (Maha Chulalongkorn)
- แก้วตาขวัญใจ (Lovelight in My Heart)
- พรปีใหม่
- รักคืนเรือน (Love Over Again)
- ยามค่ำ (Twilight)
- ยิ้มสู้ (Smiles)
- มาร์ชธงชัยเฉลิมพล (The Colours March)
- เมื่อโสมส่อง (I Never Dream)
- ลมหนาว (Love in Spring)
- ศุกร์สัญลักษณ์ (Friday Night Rag)
- Oh I say
- Can't You Ever See
- Lay Kram Goes Dixie
- ค่ำแล้ว (Lullaby)
- สายลม (I Think of You)
- ไกลกังวล (When), เกิดเป็นไทยตายเพื่อไทย
- แสงเดือน (Magic Beams)
- ฝัน (Somewhere Somehow), เพลินภูพิงค์
- มาร์ชราชนาวิกโยธิน (Royal Marines March)
- ภิรมย์รัก (A Love Story)
- Nature Waltz
- The Hunter
- Kinari Waltz
- แผ่นดินของเรา (Alexandra)
- พระมหามงคล
- ยูงทอง (ธรรมศาสตร์)
- ในดวงใจนิรันดร์ (Still on My Mind)
- เตือนใจ (Old-Fashioned Melody)
- ไร้เดือน (No Moon), ไร้จันทร์
- เกาะในฝัน (Dream Island)
- แว่ว (Echo)
- เกษตรศาสตร์
- ความฝันอันสูงสุด (The Impossible Dream)
- เราสู้
- เรา-เหล่าราบ ๒๑ (We-Infantry Regiment 21)
- Blues for Uthit
- รัก
- เมนูไข่