เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)
เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ มีนามเดิมว่า วร หรือ วอน (2 กรกฎาคม พ.ศ. 2371[1] - พ.ศ. 2431) เป็นบุตรชายคนโตของสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) กับท่านผู้หญิงกลิ่น ธิดาหลวงแก้วอายัติ (จาด) [2]
| เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) น.ร., ป.จ., ป.ม. | |
|---|---|
| |
| สมุหพระกลาโหม | |
| ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2412 – พ.ศ. 2431 | |
| กษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| ก่อนหน้า | สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) |
| ถัดไป | เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (พุ่ม ศรีไชยันต์) |
| ข้อมูลส่วนบุคคล | |
| เกิด | 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2371 เมืองพระนคร อาณาจักรรัตนโกสินทร์ |
| เสียชีวิต | 30 ตุลาคม พ.ศ. 2431 (60 ปี) เมืองพระนคร ประเทศสยาม |
| บิดา | สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) |
| มารดา | ท่านผู้หญิงกลิ่น บุนนาค |
| บุตร | 65 คน |
| ศาสนา | พุทธ |
ประวัติแก้ไข
ท่านเริ่มรับราชการตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เป็นเจ้าหมื่นไวยวรนารถ หัวหมื่นมหาดเล็ก และเป็นอุปทูตติดตามพระยาศรีพิพัฒน์ (แพ บุนนาค) ราชทูต ออกไปเจริญทางพระราชไมตรีที่กรุงปารีส จักรวรรดิฝรั่งเศสที่สอง ในปี พ.ศ. 2403 ต่อมาท่านได้รับโปรดเกล้าฯ ให้เป็นพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ จางวางมหาดเล็ก และเป็นราชทูต ไปฝรั่งเศสอีกครั้งใน พ.ศ. 2409
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์ เป็นเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ ที่สมุหพระกลาโหม ศักดินา 10,000 เมื่อ พ.ศ. 2412 ท่านดำรงตำแหน่งสมุหพระกลาโหม เป็นเวลา 19 ปี จนถึงแก่อสัญกรรมเมื่อ พ.ศ. 2431 บุคคลทั่วไปออกนามเรียกเป็นการสามัญว่า “เจ้าคุณทหาร” หรือ “เจ้าคุณกลาโหม” และชื่อเรียกนี้ก็กลายมาเป็นชื่อของสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง ในเวลาต่อมา
เจ้าพระยาสุรวงศ์ไวยวัฒน์มีบุตรธิดารวมทั้งสิ้น 65 คน โดยบุตรธิดาที่รับราชการในตำแหน่งสำคัญ[2] เช่น
- พระยาประภากรวงศ์วรวุฒิภักดี (ชาย บุนนาค) พระยาจางวางมหาดเล็กและบังคับการกรมทหารเรือ ในรัชกาลที่ 5
- เจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) เป็นนายพลโท สมุหราชองครักษ์
- พระยาราชานุวงศ์ (เล็ก บุนนาค) รับราชการในกระทรวงพระคลังมหาสมบัติในรัชกาลที่ 6
- เจ้าคุณพระประยุรวงศ์ พระสนมเอกในรัชกาลที่ 5
- เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5 พระมารดาในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์
- คุณหญิงเล็ก บุนนาค พระชนนีในพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
- หม่อมแม้น ภาณุพันธุ์ ณ อยุธยา หม่อมห้ามสะใภ้หลวงในสมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช
- คุณหญิงเลี่ยม บุนนาค
- อ่อน บุนนาค
อสัญกรรมแก้ไข
เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ ป่วยเป็นโรคปอด มีอาการเบื่ออาหาร นอนไม่หลับ ร่างกายซูบผอม รับการรักษาด้วยแพทย์แผนไทยและแผนตะวันตกแล้วอาการก็ไม่ทุเลา จนถึงแก่อสัญกรรมในวันอังคารที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2431 ตรงกับแรม 10 ค่ำ เดือน 11 เวลา 7 ทุ่มเศษ สิริอายุได้ 61 ปีเศษ เย็นวันต่อมา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ มาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ พระราชทานโกศไม้สิบสองประกอบศพ ตั้งเหนือแว่นฟ้า 2 ชั้น พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมทุกคืนจนถึงวันพระราชทานเพลิงศพ[3]
เกียรติยศแก้ไข
| ธรรมเนียมยศของ เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ | |
|---|---|
 ตราประจำตัว | |
| การเรียน | ใต้เท้ากรุณา |
| การแทนตน | กระผม/ดิฉัน |
| การขานรับ | ขอรับ/เจ้าค่ะ |
เครื่องราชอิสริยาภรณ์แก้ไข
เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่าง ๆ ดังนี้[1]
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ไทยแก้ไข
- พ.ศ. 2414 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)[4] - พ.ศ. 2421 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า) - พ.ศ. 2417 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.) (สมัยนั้นเรียกว่าชั้นมหาสุราภรณ์)
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
_ribbon.svg){kind=small}
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศแก้ไข
ออสเตรีย-ฮังการี : พ.ศ. ไม่ปรากฏ - 
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ฟรันซ์ โยเซฟ ชั้น Grand Cross
ราชอาณาจักรโปรตุเกส : พ.ศ. ไม่ปรากฏ - 
เครื่องราชอิสริยาภรณ์การปฏิสนธินิรมลแห่งวิลาวิซอซา ชั้น Grand Cross
สเปน : พ.ศ. ไม่ปรากฏ - 
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อิซาเบลชาวคาทอลิก ชั้น Grand Cross
ฝรั่งเศส : พ.ศ. ไม่ปรากฏ - 
เครื่องอิสริยาภรณ์เลฌียงดอเนอร์ ชั้น Knight Commandeur
อ้างอิงแก้ไข
- ↑ 1.0 1.1 "ประวัติของท่านเจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (สมุหพระกลาโหม)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 5 (33): 288. 23 ธันวาคม 2431. สืบค้นเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2561.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=และ|date=(help) - ↑ 2.0 2.1 ชมรมสายสกุลบุนนาค
- ↑ "ข่าวอสัญญกรรม [เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒพิพัฒนศักดิ ที่สมุหพระกลาโหม (วร)" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 5 (32): 274–5. 14 ธันวาคม 2431. สืบค้นเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2561.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=และ|date=(help) - ↑ บัญชีพระราชทานตราเครื่องราชอิสริยยศ
| ก่อนหน้า | เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค) | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) |
 |
ผู้บัญชาการทหารเรือวังหลวง (พ.ศ. 2412 - 2430) |
 |
นายพลเรือโท พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสายสนิทวงศ์ |
| สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) |
|
สมุหพระกลาโหม (พ.ศ. 2398 - 2412) |
|
เจ้าพระยารัตนาธิเบศร์ (พุ่ม ศรีไชยันต์) |