เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล)
มหาอำมาตย์โท เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) เป็นบุตรพระยาราชภักดี (โค) ซึ่งเป็นน้องชายของสมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าคุณจอมมารดาเปี่ยม) และคุณหญิงราชภักดี (ทองศุข สุจริตกุล) และมีน้องสาวเพียงคนเดียว คือ คุณท้าววนิดาพิจาริณี (เจ้าจอมเพิ่ม ในรัชกาลที่ 5) เกิดเมื่อวันที่ 26 กันยายน พ.ศ. 2410 ได้ถวายตัวเป็นมหาดเล็กในรัชกาลที่ 5 (พ.ศ. 2422) พ.ศ. 2425 ออกไปศึกษาที่ประเทศอังกฤษ พ.ศ. 2433 สอบไล่กฎหมายได้เนติบัณฑิต พ.ศ. 2435 กลับเข้ามารับราชการในกระทรวงยุติธรรม
- 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นนายหัศบำเรอ หุ้มแพรวิเศษ ขณะเป็นมหาดเล็กเวรฤทธิ์ ถือศักดินา ๕๐๐[1]
- 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2437 เป็นหัวหน้าผู้พิพากษาศาลโปริสภาที่ 3 [2]
- 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2440 เป็นผู้พิพากษาศาลคดีต่างประเทศ[3]
เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) | |
---|---|
เกิด | 26 กันยายน พ.ศ. 2410 |
เสียชีวิต | 12 เมษายน พ.ศ. 2477 (66 ปี) |
สัญชาติ | ไทย |
ตำแหน่ง | เจ้าพระยา |
คู่สมรส | กิมไล้ สุธรรมมนตรี เง็ก สุจริตกุล |
บุตร | 24 คน |
บิดามารดา | พระยาราชภักดี (โค สุจริตกุล) คุณหญิงราชภักดี (ทองศุข สุจริตกุล) |
ลำดับบรรดาศักดิ์
แก้- 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 เป็น พระอรรถการประสิทธิ์ ถือศักดินา ๘๐๐ [4]
- 2 มกราคม พ.ศ. 2453 เป็น พระยาพิเชตพิเศษพิสัยวินิจฉัยโกศล ถือศักดินา ๑๐๐๐[5]
- พ.ศ. 2466 เป็น เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี วัชรินทรศักดีมหาประยูรญาติ ไพรัชธรรมศาสตร์บัณฑิต อเนกราชนิติปรีชาคุณ สุจริตกุลวโรปสดมภ์ บรมขัตติยราชภักดี ศรีรัตนตรไยสรณธาดา มัทวเมตตาชวาธยาศัย อภัยพิริยปรากรมพาหุ ดำรงศักดินา 10,000[6]
ยศ
แก้ยศเสือป่า
แก้- 26 ตุลาคม 2455 – นายหมู่ตรี[7]
ยศพลเรือน
แก้อสัญกรรม
แก้เจ้าพระยาสุธรรมมนตรี (ปลื้ม สุจริตกุล) ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 12 เมษายน พ.ศ. 2477 อายุ 66 ปี 8 เดือน
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
แก้- พ.ศ. 2464 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า)[10]
- พ.ศ. 2466 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)[11]
- พ.ศ. 2464 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์ช้างเผือก (ป.ช.)[12]
- พ.ศ. 2458 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)[13]
- พ.ศ. 2436 – เหรียญดุษฎีมาลา เข็มศิลปวิทยา (ร.ด.ม.(ศ))[14]
- พ.ศ. 2464 – เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)[15]
- พ.ศ. 2466 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)[16]
- พ.ศ. 2470 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)[17]
- พ.ศ. 2436 – เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
- พ.ศ. 2440 – เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
- พ.ศ. 2446 – เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
- พ.ศ. 2450 – เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
- พ.ศ. 2451 – เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
- พ.ศ. 2454 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
- พ.ศ. 2468 – เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 7 (ร.ร.ศ.7)
ภรรยา บุตร-ธิดา
แก้คุณแพ (พระนมแพ) มีบุตรชาย 1
แก้มีบุตรธิดา ๘ คน เป็นชาย ๔ คนและเป็นหญิง ๔ คน ทุกคนได้รับการตั้งชื่อให้มีความหมายว่าภาชนะทั้งสิ้น เนื่องจากท่านเจ้าคุณผู้เป็นบิดามีนามว่าโถ นั่นเอง มีรายนามดังนี้
๑. นายเตียบ สุจริตกุล สมรสครั้งแรกกับ คุณงามเฉิด อนิรุธเทวา (ถึงแก่กรรม) บุตรของพระยาอนิรุทธเทวา (หม่อมหลวงฟื้น พึ่งบุญ) มีบุตร ๑ คน คือ นายติรวัฒน์ สุจริตกุล ธิดา ๑ คน คือ นางสาวงามโฉม สุจริตกุล และต่อมาสมรสครั้งที่ ๒ กับคุณกุณฑล วสันตสิงห์ มีศักดิ์เป็นหลายลุงของหม่อมหลวงปิ่น มาลากุล มีธิดา ๑ คน คือ นางสาวมนทิรา สุจริตกุล บุตร ๑ คน คือ นายตนัย สุจริตกุล
และในบรรดาธิดาทั้ง ๔ คนนั้น ในเวลาต่อมาได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า มีคำนำหน้านามว่าท่านผู้หญิงถึง ๓ คน คุณหญิงอีก ๑ คนคือ
๑.ท่านผู้หญิงกุณฑี ไกรฤกษ์ ภริยานายพูนเพิ่ม ไกรฤกษ์ อดีตเลขาธิการพระราชวังและผู้อำนวยการสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์
๒.ท่านผู้หญิงกรัณฑ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา ภริยานายพิสิษฐ์ สนิทวงศ์ ณ อยุธยา นางสนองพระโอษฐ์และพระสหายในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
๓.ท่านผู้หญิงถวิกา สารสิน ภริยาพลตำรวจเอกเภา สารสิน อดีตรองนายกรัฐมนตรี อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย และอดีตอธิบดีกรมตำรวจ
๔.คุณหญิงผะอบทิพย์ ศาตะมาน ภริยาพลตำรวจโทประกาศ ศาตะมาน
- พระสุจริตสุดา (เปรื่อง สุจริตกุล) พระสนมเอกในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
- พระสุจริตธำรง (สวาส สุจริตกุล) สมรสกับ คุณจรัสศรี อภัยวงศ์
- พระพิบูลย์ไอศวรรย์ (เปรียบ สุจริตกุล) สมรสกับ คุณโสภา
- คุณชั้น
- สมเด็จพระนางเจ้าอินทรศักดิศจี พระวรราชชายาในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
- นายกวดหุ้มแพร (โต สุจริตกุล) สมรสกับ คุณกมะลา สุทธะสินธุ
- คุณเล็ก
- คุณจิตติ สุจริตกุล สมรสกับ ท่านหญิงสุริยนันทนา ในราชสกุล สุริยง
- คุณอั๋น
- คุณสุจินต์ สจริตกุล สมรสกับคุณชงค์ บุนนาค
- เด็กชาย
- นางปิ่มปลื้ม สุจริตกุล สมรสกับ คุณชาญ บุนนาค
คุณเง็ก มีธิดา 1
แก้- ท่านผู้หญิงอนุรักษ์ราชมณเฑียร (พัว สุจริตกุล) ภริยา พระยาอนุรักษ์ราชมณเฑียร (ก๊าด วัชโรทัย)
- แก้วขวัญ วัชโรทัย สมรสกับ ท่านผู้หญิงเพ็ญศรี วัชโรทัย (หม่อมหลวงเพ็ญศรี ศรีธวัช)
- ขวัญแก้ว วัชโรทัย สมรสกับ พลตรีหญิง แพทย์หญิง ท่านผู้หญิงวัฒนา วัชโรทัย
คุณเทศ มีธิดา 1
แก้ตุณเพียบ สุจริตกุล
จากภริยาท่านอื่น
แก้- คุณเกื้อ สุจริตกุล
- คุณลมหวล สุจริตกุล
- คุณอานิก สุจริตกุล สมรสกับ พลเรือตรี กมล ชัมพุนพงศ์
- คุณอุทัย สุจริตกุล
- คุณสุปรีดา ภรรยานายประนอม วสุธาร มารดาชื่อ เนื่อง สุจริตกุล
- พันตำรวจโทเปรม สุจริตกุล
อ้างอิง
แก้- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตร, เล่ม ๑๐, หน้า ๙๐
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศว่าด้วยแบ่งแขวงของศาลโปริสภา ทั้งสี่ศาลในกรุงเทพฯ (หน้า ๔๔๙), เล่ม 40, หน้า 2612-2614
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงยุติธรรม, เล่ม 14, หน้า 222
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรเลื่อนยศ (หน้า ๔๙๓)
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรขุนนาง (หน้า ๒๓๙๑)
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสถาปนาเลื่อนกรม ตั้งกรม ตั้งพระองค์เจ้า และตั้งเจ้าพระยา, เล่ม 40, หน้า 2612-2614
- ↑ พระราชทานสัญญาบัตรเสือป่า
- ↑ พระราชทานยศ
- ↑ "พระราชทานยศ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา: 2076. 23 ตุลาคม 1921.
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนัก วันอังคารที่ ๓ มกราคม พุทธศักราช ๒๔๖๔, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๘๘๓, ๘ มกราคม ๒๔๖๔
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ จุลจอมเกล้าฝ่ายหน้า[ลิงก์เสีย], เล่ม ๔๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๖๒๗, ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๒๓๗๗, ๒๐ พฤศจิกายน ๒๔๖๔
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๓๒ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๑๘๙๓, ๒๑ พฤศจิกายน ๒๔๕๘
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๑๐ ตอนที่ ๔๒ หน้า ๔๗๑, ๑๔ มกราคม ๑๑๒
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญจักรพรรดิมาลา, เล่ม ๓๘ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๒๐๙, ๒๙ มกราคม ๒๔๖๔
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์และเหรียญ, เล่ม ๔๐ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๔๒๐, ๗ มกราคม ๒๔๖๖
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๔๔ ตอนที่ ๐ ง หน้า ๓๖๒๖, ๑๒ กุมภาพันธ์ ๒๔๗๐