เจ้านรนันทไชยชวลิต
เจ้านรนันทไชยชวลิต (ไทยถิ่นเหนือ: 
) เป็นเจ้านครลำปางองค์ที่ 12[2] ดำรงตำแหน่งตั้งแต่ปี พ.ศ. 2435 - 2438
| เจ้านรนันทไชยชวลิต | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| เจ้าผู้ครองนครลำปาง | |||||
| ครองราชย์ | 2 มกราคม พ.ศ. 2435 - 30 มีนาคม พ.ศ. 2439[1] | ||||
| รัชสมัย | 4 ปี | ||||
| ก่อนหน้า | เจ้าพรหมาภิพงษธาดา เจ้าสุริยะจางวาง (พิพาท)[2] | ||||
| ถัดไป | เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต | ||||
| กษัตริย์ | พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว | ||||
| อุปราช | เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ | ||||
| เจ้าอุปราชนครลำปาง | |||||
| ดำรงพระยศ | พ.ศ. 2429 - พ.ศ. 2435 | ||||
| ก่อนหน้า | เจ้าอุปราชพรหมวงศ์ | ||||
| ถัดไป | เจ้าอุปราชบุญทวงษ์ | ||||
| เจ้าหลวง | เจ้าพรหมาภิพงษธาดา | ||||
| พิราลัย | 30 มีนาคม พ.ศ. 2439 | ||||
| |||||
| พระบุตร | 23 องค์ | ||||
| ราชสกุล | ณ ลำปาง | ||||
| ราชวงศ์ | ทิพย์จักร | ||||
| พระบิดา | เจ้าวรญาณรังษี | ||||
| พระมารดา | เจ้าสุวันไล | ||||
| ศาสนา | เถรวาท | ||||
ประวัติ แก้
เจ้านรนันทไชยชวลิต มีนามเดิมว่าเจ้าน้อยธนัญไชย เป็นเจ้าโอรสในเจ้าวรญาณรังษีกับเจ้าสุวันไล ต่อมาในวันพุธที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2418 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งเป็นเจ้าราชสัมพันธวงศ์เมืองนครลำปาง[3] ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็นเจ้าอุปราชเมืองนครลำปางตั้งแต่วันที่ 4 ธันวาคม พ.ศ. 2428[4]
ในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2435 เจ้าอุปราชได้ฟ้องทางการสยามว่าเจ้าพรหมาภิพงษธาดา (บางตำราว่าเป็น เจ้าสุริยะจางวาง)[2] เจ้านครลำปางขณะนั้น ให้เจ้าราชวงษ์ (แก้วเมืองมา) ว่าราชการแทนโดยพลการ ไม่ได้ขอพระบรมราชานุญาตก่อน และเจ้าราชวงษ์นั้นก็ไม่มีความสามารถในทางราชการเพียงพอ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระดำริว่าเจ้าอุปราชซื่อสัตย์ต่อสยาม และสามารถว่าราชการให้เรียบร้อยได้[5] จึงมีพระบรมราชโองการเมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2435 (นับแบบปัจจุบันเป็นปี พ.ศ. 2436) ให้ยกเจ้าพรหมาภิพงษธาดาเป็นเจ้าจางวาง และให้เจ้าอุปราชรับพระราชทานสัญญาบัตรตั้งเป็น เจ้านรนันทไชยชวลิต สามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนารถทิพจักราธิวงษ์ ดำรงโยนวิสัย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิ์สัตยาทิวรางค์ ลำปางคมหานคราธิปไตย เจ้าเมืองนครลำปาง สืบแทน[6]
เจ้านรนันทไชยชวลิตถึงแก่พิราลัยเมื่อวันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2438 (นับแบบปัจจุบันเป็นปี พ.ศ. 2439) ด้วยโรคหืดเรื้อรัง[7]
โอรส-ธิดา แก้
เจ้านรนันทไชยชวลิต มีโอรสธิดา 23 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
- เจ้าหญิงหอม ณ ลำปาง
- เจ้าน้อยคำแสน ณ ลำปาง
- มหาอำมาตย์โท พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต, เจ้าผู้ครองนครลำปาง องค์ที่ 13
- เจ้าน้อยกิ ณ ลำปาง
- เจ้าชวลิตวงศ์วรวุฒิ (น้อยแก้วเมืองมูล เป็นเจ้าราชภาคินัยแล้วเลื่อนเป็นเจ้าราชบุตรนครลำปาง เลื่อนเป็นเจ้าชวลิต วงศ์วรวุฒิ เมื่อ 27 เมษายน 2455) ตำแหน่งที่ปฤกษาราชการเมืองนครลำปาง - พระบิดาใน "เจ้าราชสัมพันธวงศ์ คำผาย สุยะราช, เจ้าราชสัมพันธ์วงศ์นครลำปาง" ซึ่งสมรสกับ "เจ้าหญิงอุษาวดี ศีติสาร" ราชธิดาองค์ใหญ่ใน "เจ้าหลวงอินต๊ะชมภู, พระญาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยา องค์ที่ 4" เจ้านายราชวงศ์ "เชียงแสนเก่า"ภายหลังสระราชสกุลคบสามัยชนต้นสกุลปินตา
- เจ้าน้อยพึ่ง ณ ลำปาง
- เจ้าน้อยเมือง ณ ลำปาง
- เจ้าน้อยหม่อม ณ ลำปาง สมรสกับเจ้าหญิงศรีนวล ธิดาเจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต
- เจ้าหญิงนวล ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงซุ่ย ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงหวัน ณ ลำปาง
- เจ้าน้อยแก้ว ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงหยิ่น ณ ลำปาง
- เจ้าไชยสงคราม น้อยโท่น ณ ลำปาง, เจ้าไชยสงครามนครลำปาง (เจ้าหญิงแก้วไหลมา เป็นมารดา)
- เจ้าหญิงบัวเกษร ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงบัวเทพ ณ ลำปาง - พระอัยยิกา (เจ้ายาย) ใน "เจ้าอินทเดชสุวรรณบท ณ ลำพูน"
- เจ้าหญิงแก้วมาลา ณ ลำปาง
- เจ้าน้อยปั๋นแก้ว ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงฟอง ณ ลำปาง
- เจ้าน้อยอ้น ณ ลำปาง
- เจ้าอุปราช ทิพจักร ณ ลำปาง, เจ้าอุปราชนครลำปาง - พระบิดาใน "เจ้าเทพธำรงค์ ณ ลำปาง", "เจ้าหญิงอัตถ์ ณ ลำปาง", "เจ้าหญิงต่วน ณ ลำปาง"
- เจ้าน้อยหมวก ณ ลำปาง
- เจ้าหญิงบัวทิพย์ ณ ลำปาง
การสร้างสะพานรัษฎาภิเศก แก้
เจ้านรนันทไชยชวลิต ได้ริเริ่มร่วมกันกับชาวจังหวัดลำปาง ในการสร้าง สะพานรัษฎาภิเศก เพื่อเฉลิมพระเกียรติในวาระที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในโอกาสที่พระองค์ครองราชย์ครบ 25 ปี ในปี พ.ศ. 2437[8]
ราชตระกูล แก้
| พงศาวลีของเจ้านรนันทไชยชวลิต | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อ้างอิง แก้
- เชิงอรรถ
- ↑ เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 17-18
- ↑ 2.0 2.1 2.2 มงคล ถูกนึก. ไทยวน คนเมือง แห่งลุ่มแม่น้ำวัง. ลำปาง : ลำปางบรรณกิจ. 2555
- ↑ พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 34
- ↑ "สำเนาสัญญาบัตรหัวเมือง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 3 (38): 320. 22 มกราคม 2429. สืบค้นเมื่อ 14 มกราคม 2562.
{{cite journal}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน:|accessdate=(help) - ↑ เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 106-9
- ↑ การตั้งเจ้าเมืองประเทศราช, เล่ม 9, หน้า 389
- ↑ ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวพิลาไลย, เล่ม 13, หน้า 68
- ↑ สะพานรัษฎาภิเศกฯ เก็บถาวร 2009-07-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน asa.or.th
- บรรณานุกรม
- ประชากิจกรจักร, พระยา. พงศาวดารโยนก. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2557. 496 หน้า. ISBN 978-616-7146-62-1
- มหาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น ศรีเพ็ญ), พระยา. พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, 2505. 35 หน้า. [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระพิจิตรโอสถ (รอด สุตันตานนท์)]
- วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. ISBN 978-616-220-054-0
{{จบอ้างอิง}
| ก่อนหน้า | เจ้านรนันทไชยชวลิต | ถัดไป | ||
|---|---|---|---|---|
| เจ้าพรหมาภิพงษธาดา (บางตำราว่า เจ้าสุริยะจางวาง) | 
|
เจ้านครลำปาง (พ.ศ. 2435 - 2438) |
|
พลตรี เจ้าบุญวาทย์วงษ์มานิต |