อเล็กซานเดอร์ ดุปเชค

อเล็กซานเดอร์ ดุปเชค (สโลวัก: Alexander Dubček; 27 พฤศจิกายน ค.ศ. 1921 – 7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1992) เป็นรัฐบุรุษชาวสโลวาเกียซึ่งดำรงตำแหน่งเลขาธิการของคณะผู้บริหารสูงสุดคณะกรรมการกลางพรรคคอมมิวนิสต์เชโกสโลวาเกีย (ผู้นำโดยพฤตินัยของเชโกสโลวาเกีย) ตั้งแต่เดือนมกราคม ค.ศ. 1968 ถึงเมษายน ค.ศ. 1969 และเป็นประธานสมัชชาแห่งสมาพันธ์ระหว่าง ค.ศ. 1989 ถึง ค.ศ. 1992 หลังการปฏิวัติกำมะหยี่ เขาดูแลการปฏิรูประบบคอมมิวนิสต์ครั้งสำคัญในช่วงเวลาที่เป็นที่รู้จักในชื่อปรากสปริง แต่การปฏิรูปของเขาถูกกลับลำ และในที่สุดเขาก็ถูกกีดกันหลังจากการรุกรานโดยฝ่ายกติกาสัญญาวอร์ซอในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1968

อเล็กซานเดอร์ ดุปเชค
ดุปเชค ใน ค.ศ. 1990
เลขานุการลำดับที่หนึ่งแห่งพรรคคอมมิวนิสต์แห่งเชโกสโลวาเกีย
ดำรงตำแหน่ง 5 มกราคม ค.ศ. 1968 – 17 เมษายน ค.ศ. 1969
ก่อนหน้า	อันโตญีน โนโวตนี
ถัดไป	กุสตาว ฮูซาก
ประธานรัฐสภาแห่งสมาพันธ์เชโกสโลวาเกีย
ดำรงตำแหน่ง 28 ธันวาคม ค.ศ. 1989 – 25 มิถุนายน ค.ศ. 1992
ก่อนหน้า	อาลัวส์ อินดรา
ถัดไป	มิคาล โควิช
ประธานรัฐสภาแห่งสมาพันธ์เชโกสโลวาเกีย
ดำรงตำแหน่ง 28 เมษายน ค.ศ. 1969 – 15 ตุลาคม ค.ศ. 1969
ก่อนหน้า	ปีเตอร์ โคลอตกา
ถัดไป	ดาลิบอร์ ฮาเนส
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	27 พฤศจิกายน ค.ศ. 1921(1921-11-27) อูห์โรเวค, เชโกสโลวาเกีย (ปัจจุบันอยู่ในสโลวาเกีย)
เสียชีวิต	7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1992(1992-11-07) (70 ปี) ปราก, เชโกสโลวาเกีย (ปัจจุบันอยู่ในสาธารณรัฐเช็ก)
พรรคการเมือง	พรรคคอมมิวนิสต์แห่งสโลวาเกีย (ค.ศ. 1939-1948) พรรคคอมมิวนิสต์แห่งเชโกสโลวาเกีย (ค.ศ. 1948–1970) ขบวนการสาธารณะต่อต้านความรุนแรง (ค.ศ. 1989-1992) พรรคสังคมประชาธิปไตยแห่งสโลวาเกีย (ค.ศ. 1992)
ลายมือชื่อ

ดุปเชคเป็นที่รู้จักเป็นอย่างดีจากสโลแกน "สังคมนิยมแบบใบหน้ามนุษย์" เขาเป็นผู้นำกระบวนการที่เร่งการเปิดเสรีทางวัฒนธรรมและเศรษฐกิจในเชโกสโลวาเกีย การปฏิรูปถูกต่อต้านโดยฝ่ายอนุรักษ์นิยมในพรรคซึ่งได้รับประโยชน์จากเศรษฐกิจแบบลัทธิสตาลิน เช่นเดียวกับผลประโยชน์ในกลุ่มโซเวียตที่อยู่ใกล้เคียงซึ่งกลัวการแพร่ขยาย การโค่นล้มของชาติตะวันตก ความเปราะบางทางยุทธศาสตร์ และการสูญเสียอำนาจของสถาบัน ด้วยเหตุผลด้านผลประโยชน์เชิงสถาบันในสหภาพโซเวียต เช่น ผลประโยชน์ของกองทัพและเคจีบี รายงานเท็จ และความกังวลที่เพิ่มขึ้นในหมู่ผู้นำโซเวียตที่ว่าดุปเชคไม่สามารถรักษาการควบคุมประเทศได้อีกต่อไป เชโกสโลวาเกียถูกรุกรานโดยกองกำลังฝ่ายกติกาสัญญาวอร์ซอที่นำโดยโซเวียตกว่าครึ่งล้านนายในคืนวันที่ 20–21 สิงหาคม ค.ศ. 1968 โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้เกิดรัฐประหารโดยกองกำลังอนุรักษ์นิยม อย่างไรก็ตาม รัฐประหารนั้นไม่ได้เกิดขึ้นเนื่องจากขาดผู้นำทดแทนที่สนับสนุนโซเวียตและความนิยมที่ไม่ธรรมดาของดุปเชคและผู้นำนักปฏิรูป การแทรกแซงของโซเวียตเป็นจุดเริ่มต้นของการซ้อมรบระหว่างฝ่ายอนุรักษ์นิยมและฝ่ายปฏิรูป โดยที่ฝ่ายอนุรักษ์นิยมอาศัยอิทธิพลของโซเวียตในการเปลี่ยนสมดุลแห่งอำนาจ โดยย้อนการปฏิรูปของปรากสปริง

ดุปเชคถูกบีบบังคับให้ลาออกจากตำแหน่งหัวหน้าพรรคในเดือนเมษายน ค.ศ. 1969 กุสตาว ฮูซาก อดีตนักปฏิรูปและเหยื่อของลัทธิสตาลินซึ่งได้รับความสนับสนุนอย่างคลุมเครือจากมอสโกดำรงตำแหน่งต่อจากเขา สิ่งนี้ส่งสัญญาณถึงการสิ้นสุดของปรากสปริงและเริ่มต้นสมัยปรับให้เป็นปกติ ดุปเชคถูกขับออกจากพรรคคอมมิวนิสต์ใน ค.ศ. 1970 ท่ามกลางการกวาดล้างที่ในที่สุดมีสมาชิกพรรคเกือบสองในสามของใน ค.ศ. 1968 ถูกขับออก การดำเนินการนี้ส่วนใหญ่เป็นการกำจัดนักคอมมิวนิสต์รุ่นเยาว์ยุคหลังสตาลินที่เขาเป็นตัวแทนพร้อมกับผู้เชี่ยวชาญด้านเทคนิคและผู้จัดการที่มีความสามารถมากที่สุดหลายคน

ระหว่างการปฏิวัติกำมะหยี่ใน ค.ศ. 1989 ดุปเชคดำรงตำแหน่งประธานรัฐสภาเชโกสโลวาเกีย และแข่งขันชิงตำแหน่งประธานาธิบดีร่วมกับวาตส์ลัฟ ฮาแว็ล รัฐสภายุโรปมอบรางวัลซาฮารอฟแก่ดุปเชคในปีเดียวกัน ระหว่างช่วงระหว่างปรากสปริงและการปฏิวัติกำมะหยี่ ดุปเชคถอนตัวจากการเมืองระดับสูง แต่ทำหน้าที่เป็นแรงบันดาลใจชั้นนำและผู้นำเชิงสัญลักษณ์สำหรับลัทธิคอมมิวนิสต์ยุโรป โดยยังคงติดต่อกับนักปฏิรูปคอมมิวนิสต์ในยุโรปเป็นระยะ ๆ โดยเฉพาะในอิตาลีและสหภาพโซเวียต นอกจากนี้ อันเดรย์ ซาฮารอฟเขียนไว้ใน ค.ศ. 1989 ก่อนที่เขาจะเสียชีวิตไว้ว่า "ข้าพเจ้าเชื่อว่า 'ลมหายใจแห่งอิสรภาพ' ที่ชาวเช็กและชาวสโลวาเกียได้รับเมื่อดุปเชคเป็นผู้นำของพวกเขา นั้นเป็นบทนำของการปฏิวัติอย่างสันติซึ่งขณะนี้เกิดขึ้นในยุโรปตะวันออกและเชโกสโลวาเกียเอง" ซาฮารอฟยังยกย่องดุปเชคและปรากสปริงว่าเป็นแรงบันดาลใจให้กีบเขา

ในช่วงเวลาที่เขาเสียชีวิตในอุบัติเหตุทางรถยนต์ใน ค.ศ. 1992 ดุปเชคยังคงเป็นบุคคลสำคัญทางการเมือง หลายคนมองว่าเขาเป็นประธานาธิบดีในอนาคตของสโลวาเกียที่เพิ่งก่อตั้งใหม่ ตั้งแต่เวลานั้นมา ชีวิตและงานของเขาได้รับการประเมินใหม่อย่างมีนัยสำคัญ สิ่งนี้เกิดขึ้นหลังจากถูกบดบังด้วยเรื่องเล่าและวาทศิลป์สงครามเย็นที่เรียบง่ายมานาน Jan Adamec นักวิชาการด้านประวัติศาสตร์กล่าวไว้ว่า "ผมคิดว่ามีแนวโน้มที่ชัดเจนขึ้นในช่วง ค.ศ. 2009 และยิ่งปรากฏให้เห็นมากขึ้นหลังจากการเสียชีวิตของวาตส์ลัฟ ฮาแว็ล ซึ่งแสดงให้เห็นการพิจารณาใหม่บางประการเกี่ยวกับช่วงเวลาระหว่าง ค.ศ. 1968 ถึง ค.ศ. 1989 รูปภาพมีความหลากหลายมากขึ้น และไม่ขาวดำเหมือนในคริสต์ทศวรรษ 1990 อีกต่อไป ทั้งความชั่วร้ายของคอมมิวนิสต์และสังคมที่ถูกกดขี่และหวาดกลัว ขณะนี้ภาพมีสีที่หลากหลายมากขึ้น"

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ อเล็กซานเดอร์ ดุปเชค
• Alexander Dubcek | biography - Slovak statesman | Britannica.com