อำเภอโนนไทย

อำเภอในจังหวัดนครราชสีมา ประเทศไทย

โนนไทย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา

อำเภอโนนไทย
การถอดเสียงอักษรโรมัน
 • อักษรโรมันAmphoe Non Thai
คำขวัญ: 
สันเทียะแผ่นดินถิ่นนคร พระพุทธสีหปฏิมากรงามล้ำ
หลวงพ่อจอยผดุงธรรมนำโชค ทุ่งดอกไก่โอกงามวิไล
อ่างลำเชียงไกรลือเลื่อง เมืองมะขามเทศเพชรโนนไทย
แผนที่จังหวัดนครราชสีมา เน้นอำเภอโนนไทย
แผนที่จังหวัดนครราชสีมา เน้นอำเภอโนนไทย
พิกัด: 15°11′54″N 102°4′10″E / 15.19833°N 102.06944°E / 15.19833; 102.06944
ประเทศ ไทย
จังหวัดนครราชสีมา
พื้นที่
 • ทั้งหมด542.0 ตร.กม. (209.3 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2564)
 • ทั้งหมด70,758 คน
 • ความหนาแน่น130.55 คน/ตร.กม. (338.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 30220
รหัสภูมิศาสตร์3009
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอโนนไทย หมู่ที่ 1
ถนนสุรนารายณ์ ตำบลโนนไทย อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา 30220
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติศาสตร์

แก้
  • พ.ศ. 2375อำเภอโนนไทย เดิมเรียกว่า “แขวงสันเทียะ” ทางราชการได้มีการปรับปรุงการปกครอง โดยตั้งเป็นด่านและแขวงขึ้น บ้านสันเทียะ ได้ยกขึ้นเป็นแขวงและตั้งด่านที่บ้านด่านจาก และบ้านด่านกรงกราง มีผู้ปกครองเรียกว่า “ขุนด่าน” (เทียบกำนัน) และ “หมื่นด่าน” (เทียบสารวัตรกำนัน) แขวงสันเทียะนี้ กินตลอดไปถึงตำบลสูงเนินทั้งหมด (ปัจจุบันคืออำเภอสูงเนิน) และด้านทิศตะวันตกติดต่อกับแขวงพันชนะ (ตำบลพันชนะ อำเภอด่านขุนทดในปัจจุบัน)

คำว่า “สันเทียะ” มีการสันนิษฐาน ว่ามาจาก 3 ประเด็น คือ

ประเด็นที่ 1 เล่ากันว่าเดิมเป็นที่อยู่ของชาวกัมพูชา ที่มาอาศัยต้มเกลือสินเธาว์เพื่อนำไปขายและอาศัยน้ำจากลำห้วยทางเหนือของหมู่บ้าน ในการหุงต้มเกลือและอุปโภคบริโภค ภาษาเขมร คำว่า “สันเทียะ” แปลว่า ที่ต้มเกลือสินเธาว์และยังมีผู้เพิ่มเติมว่า “สันเทียะ” อาจเอามาจากสภาพพื้นดินของอำเภอ เนื่องจากโดยทั่วไปพื้นดินเป็นดินเค็ม

ประเด็นที่ 2 มาจากสภาพภูมิศาสตร์ในภาษาลาว คำว่า “สันเทียะ” แปลว่า บ้านที่ตั้งอยู่บนสันโนนที่ดินเละ เนื่องจากพื้นดินเป็นดินปนทรายเมื่อถึงฤดูฝนจะชื้นแฉะไปทั่วทั้งหมู่บ้าน

ประเด็นที่ 3 สันนิษฐานว่ามาจากคำว่า “ศาลเตี้ย” เพราะแขวงสันเทียะ เดิมมีเรือนจำสำหรับนักโทษและมีการชำระคดีที่แขวงนี้ ดังนั้นคำว่าศาลเตี้ย จึงน่าจะเพี้ยน มาเป็น สันเทียะ[1]

  • วันที่ 13 สิงหาคม 2442 ท้องที่นี้มีชื่อว่า "อำเภอสันเทียะ" และตั้งที่ว่าการอำเภอที่บ้านสันเทียะ[2]
  • วันที่ 29 เมษายน 2460 เปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอสันเทียะ จังหวัดนครราชสีมา เป็น อำเภอโนนลาว[3]
  • วันที่ 25 กันยายน 2482 เปลี่ยนแปลงชื่อตำบลโนนลาว เป็น ตำบลโนนไทย และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอโนนลาว เป็น อำเภอโนนไทย[4]
  • วันที่ 29 กรกฎาคม 2490 ตั้งตำบลด่านจาก แยกออกจากตำบลโนนไทย และตำบลถนนโพธิ์ ตั้งตำบลบ้านวัง แยกออกจากตำบลมะลัง และตำบลค้างพลู ตั้งตำบลพังเทียม แยกออกจากตำบลสายออ และตำบลสระพระ[5]
  • วันที่ 14 เมษายน 2496 เปลี่ยนชื่อตำบลจากตำบลมะลัง เป็นตำบลบัลลังก์[6]
  • วันที่ 30 สิงหาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลโนนไทย ในท้องที่บางส่วนของตำบลโนนไทย[7]
  • วันที่ 16 สิงหาคม 2502 ตั้งตำบลหนองสรวง แยกออกจากตำบลพันดุง[8]
  • วันที่ 15 มีนาคม 2503 โอนพื้นที่ตำบลหนองสรวง อำเภอโนนไทย ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน[9]
  • วันที่ 2 เมษายน 2508 โอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลพันดุง ไปตั้งเป็นหมู่ 10 ของตำบลสำโรง[10]
  • วันที่ 19 พฤษภาคม 2508 โอนพื้นที่ตำบลพันดุง อำเภอโนนไทย ไปขึ้นกับ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน[11]
  • วันที่ 7 ธันวาคม 2509 โอนพื้นที่หมู่ 6 (ในขณะนั้น) ของตำบลค้างพลู อำเภอโนนไทย ไปขึ้นกับตำบลหนองสรวง อำเภอขามทะเลสอ[12]
  • วันที่ 15 กันยายน 2514 โอนพื้นที่หมู่ 4 (ในตอนนั้น) จากตำบลค้างพลู อำเภอโนนไทย ไปขึ้นกับตำบลหนองสรวง อำเภอขามทะเลสอ [13]
  • วันที่ 30 กันยายน 2514 ตั้งตำบลทัพรั้ง แยกออกจากตำบลสระพระ[14]
  • วันที่ 29 มีนาคม 2526 จัดตั้งสุขาภิบาลปะคำ ในท้องที่บางส่วนของตำบลสระพระ[15]
  • วันที่ 1 สิงหาคม 2527 ตั้งตำบลหนองหอย แยกออกจากตำบลสายออ[16]
  • วันที่ 14 กันยายน 2532 ตั้งตำบลมะค่า แยกออกจากตำบลถนนโพธิ์[17]
  • วันที่ 28 สิงหาคม 2534 จัดตั้งสุขาภิบาลโคกสวาย ในท้องที่บางส่วนของตำบลสายออ [18]
  • วันที่ 1 สิงหาคม 2538 ตั้งตำบลมาบกราด แยกออกจากตำบลสระพระ [19]
  • วันที่ 15 กรกฎาคม 2539 แยกพื้นที่ตำบลสระพระ ตำบลมาบกราด ตำบลพังเทียม ตำบลทัพรั้ง และตำบลหนองหอย จากอำเภอโนนไทย ไปตั้งเป็นกิ่งอำเภอพระทองคำ และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอโนนไทย พร้อมโอนสุขาภิบาลปะคำ ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอพระทองคำ อีกด้วย [20]
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลโนนไทย และสุขาภิบาลโคกสวาย เป็นเทศบาลตำบลโนนไทย และเทศบาลตำบลโคกสวาย ตามลำดับ[21] ด้วยผลของกฎหมาย
  • วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะกิ่งอำเภอพระทองคำ อำเภอโนนไทย ขึ้นเป็น อำเภอพระทองคำ[22]

ที่ตั้งและอาณาเขต

แก้

อำเภอโนนไทยตั้งอยู่ทางตอนกลางของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

การแบ่งเขตการปกครอง

แก้

การปกครองส่วนภูมิภาค

แก้

อำเภอโนนไทยแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 10 ตำบล 133 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

แก้

ท้องที่อำเภอโนนไทยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 12 แห่ง ได้แก่

  • เทศบาลตำบลโนนไทย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลโนนไทย
  • เทศบาลตำบลโคกสวาย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลสายออ
  • เทศบาลตำบลบัลลังก์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบัลลังก์ทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลโนนไทย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโนนไทย (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโนนไทย)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลด่านจาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลด่านจากทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลกำปัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลกำปังทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำโรงทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลค้างพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลค้างพลูทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านวัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านวังทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลสายออ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสายออ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลโคกสวาย)
  • องค์การบริหารส่วนตำบลถนนโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลถนนโพธิ์ทั้งตำบล
  • องค์การบริหารส่วนตำบลมะค่า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลมะค่าทั้งตำบล

อ้างอิง

แก้
  1. โนนไทย
  2. "รายงานข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลนครราชสีห์มา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 16 (20): 247–262. August 13, 1899.
  3. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่ออำเภอ เก็บถาวร 2011-11-07 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน เล่ม 34 หน้า 65 วันที่ 29 เมษายน 2460
  4. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนนามอำเภอ กิ่งอำเภอและตำบลบางแห่ง พุทธศักราช ๒๔๘๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ก): 877–882. 25 กันยายน 2482. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-25. สืบค้นเมื่อ 2020-10-10.
  5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลในจังหวัดต่าง ๆ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (33 ง): 1930–1974. 29 กรกฎาคม 2490.
  6. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนชื่ออำเภอและตำบลบางแห่ง พ.ศ. ๒๔๙๖" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 70 (25 ก): 492–496. 14 เมษายน 2496. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-05-24. สืบค้นเมื่อ 2020-10-10.
  7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโนนไทย อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (พิเศษ 75 ง): 24–25. 20 กันยายน 2499.
  8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 76 (80 ง): 2009–2010. 18 สิงหาคม 2502.
  9. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโนนไทย อำเภอด่านขุนทด และกิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2503" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (19 ก): 148–150. 15 มีนาคม 2503.
  10. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (32 ง): 1213–1215. 20 เมษายน 2508.
  11. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโนนไทย และกิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2508" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 82 (41 ก): 312–314. 18 พฤษภาคม 2508.
  12. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโนนไทย และอำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2509" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 83 (110 ก): 879–881. 6 ธันวาคม 2509.
  13. "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอห้วยแถลงและอำเภอพิมาย กับอำเภอโนนไทย และอำเภอขามทะเลสอ จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2514" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (98 ก): 621–624. 14 กันยายน 2514.
  14. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครราชสีมา อำเภอครบุรี อำเภอสูงเนิน อำเภอห้วยแถลง อำเภอคง อำเภอด่านขุนทด และอำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (120 ง): 3100–3136. 9 พฤศจิกายน 2514.
  15. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลปะคำ อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (92 ง): 1819–1821. 7 มิถุนายน 2526.
  16. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่มีอำเภอโนนไทย อำเภอปากช่อง อำเภอโชคชัย อำเภอสีคิ้ว และกิ่งอำเภอหนองบุนนาก อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 101 (137 ง): 3518–3540. 2 ตุลาคม 2527.
  17. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบล ในท้องที่อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 106 (พิเศษ 178 ง): 60–63. 18 ตุลาคม 2532.
  18. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลโคกสวาย อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (พิเศษ 53 ง): 70–71. 22 เมษายน 2535.
  19. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครราชสีมา อำเภอโนนไทย กิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ และอำเภอชุมพวง จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (73 ง): 18–36. 12 กันยายน 2538.
  20. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา ตั้งเป็นกิ่งอำเภอพระทองคำ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 113 (พิเศษ 18 ง): 16. 26 มิถุนายน 2539. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2009-01-26. สืบค้นเมื่อ 2010-05-13.
  21. "พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงฐานะของสุขาภิบาลเป็นเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 116 (9 ก): 1–4. 24 กุมภาพันธ์ 2542. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2008-04-09. สืบค้นเมื่อ 2020-10-10.
  22. "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย อำเภอดอนจาน อำเภอนาคู อำเภอสามชัย อำเภอโกสัมพีนคร อำเภอบึงสามัคคี อำเภอโคกโพธิ์ไชย อำเภอซำสูง อำเภอโนนศิลา อำเภอบ้านแฮด อำเภอเวียงเก่า อำเภอหนองนาคำ อำเภอเขาคิชฌกูฏ อำเภอคลองเขื่อน อำเภอเกาะจันทร์ อำเภอเนินขาม อำเภอหนองมะโมง อำเภอซับใหญ่ อำเภอดอยหลวง อำเภอเวียงเชียงรุ้ง อำเภอดอยหล่อ อำเภอแม่ออน อำเภอหาดสำราญ อำเภอเกาะกูด อำเภอเกาะช้าง อำเภอวังเจ้า อำเภอวังยาง อำเภอเทพารักษ์ อำเภอบัวลาย อำเภอพระทองคำ อำเภอเมืองยาง อำเภอลำทะเมนชัย อำเภอสีดา อำเภอช้างกลาง อำเภอนบพิตำ อำเภอชุมตาบง อำเภอแม่เปิน อำเภอภูเพียง อำเภอแคนดง อำเภอบ้านด่าน อำเภอสามร้อยยอด อำเภอภูกามยาว อำเภอภูซาง อำเภอศรีนครินทร์ อำเภอดงเจริญ อำเภอบึงนาราง อำเภอสากเหล็ก อำเภอกุดรัง อำเภอชื่นชม อำเภอเชียงขวัญ อำเภอทุ่งเขาหลวง อำเภอหนองฮี อำเภอสุขสำราญ อำเภอเขาชะเมา อำเภอนิคมพัฒนา อำเภอบ้านคา อำเภอเวียงหนองล่อง อำเภอหนองหิน อำเภอเอราวัณ อำเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ อำเภอศิลาลาด อำเภอมะนัง อำเภอบางเสาธง อำเภอโคกสูง อำเภอวังสมบูรณ์ อำเภอวิภาวดี อำเภอเขวาสินรินทร์ อำเภอโนนนารายณ์ อำเภอพนมดงรัก อำเภอศรีณรงค์ อำเภอเฝ้าไร่ อำเภอโพธิ์ตาก อำเภอรัตนวาปี อำเภอสระใคร อำเภอกู่แก้ว อำเภอประจักษ์ศิลปาคม อำเภอนาตาล อำเภอนาเยีย อำเภอน้ำขุ่น อำเภอสว่างวีระวงศ์ และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. 2550" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. 24 สิงหาคม 2550. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2007-09-30. สืบค้นเมื่อ 2010-05-13.