อำเภอแม่พริก

แม่พริก (ไทยถิ่นเหนือ: ) เป็นอำเภอในจังหวัดลำปาง

อำเภอแม่พริก
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mae Phrik
อุทยานแห่งชาติแม่วะ
คำขวัญ:  ประตูสู่ล้านนา พระพุทธบาทคู่เมือง ส้มเกลี้ยงเลื่องลือนาม เมืองแม่พริกเลื่องลือไกล
แผนที่จังหวัดลำปาง เน้นอำเภอแม่พริก
พิกัด: 17°26′54″N 99°6′54″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ลำปาง
พื้นที่
• ทั้งหมด	538.921 ตร.กม. (208.079 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	15,756 คน
• ความหนาแน่น	29.24 คน/ตร.กม. (75.7 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	52180, 52230 (เฉพาะหมู่ 1, 2, 6 ตำบลพระบาทวังตวง)
รหัสภูมิศาสตร์	5209
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอแม่พริก หมู่ที่ 5 ตำบลพระบาทวังตวง อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง 52180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอแม่พริกมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอลี้ (จังหวัดลำพูน) และอำเภอเถิน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเถิน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านตากและอำเภอสามเงา (จังหวัดตาก)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสามเงา (จังหวัดตาก) และอำเภอลี้ (จังหวัดลำพูน)

ประวัติ

อำเภอแม่พริกตั้งอยู่บนลำห้วยแม่พริก ชื่อ "แม่พริก" คงได้มาจากชื่อลำห้วยแม่พริกนี้ ส่วนที่มาของคำว่า "แม่พริก" มีเรื่องเล่ามาว่า พระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาที่นี้จึงมีรอยพระพุทธบาทประทับอยู่บนรอยหิน 2 รอย แต่รอยพระพุทธบาททั้ง 2 รอย เป็นรอยกลับกัน (ชาวบ้านเรียกว่า "ปิ๊ก" หรือ "พลิก" แปลว่า กลับ) นานเข้าเลยเรียกเพี้ยนจากพลิกมาเป็น "พริก" เรื่องเล่าหรือคำบอกเล่าเหล่านี้จึงเป็นที่มาของลำห้วยแม่พริก ก่อนที่จะตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่พริก ปรากฏว่าท้องที่อำเภอแม่พริกแห่งนี้เป็นหมู่บ้านขึ้นกับอำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก มีรวมด้วยกัน 3 หมู่บ้าน คือ บ้านแม่พริกลุ่ม บ้านแม่พริกบน และบ้านแม่เชียงราย

เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2443 ถึงปี พ.ศ. 2447 จังหวัดตาก ได้ตั้งด่านเก็บภาษีค่านาเงินรัฐชูปการ ขึ้นที่บ้านแม่พริกลุ่ม และได้จัดส่งเจ้าน้อยสารมาเป็นนายด่าน ต่อมาในปี พ.ศ. 2447 เจ้าน้อยสารถูกคนร้ายปล้นฆ่าตายทางราชการจึงได้โอนหมู่บ้านแม่พริกลุ่ม บ้านแม่พริกบน และบ้านแม่เชียงราย จากอำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก มาขึ้นกับอำเภอเถิน จังหวัดลำปาง โดยถือเขตห้วยแม่เชียงรายและห้วยแม่ระวาน เป็นเส้นแบ่งเขตและตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่พริกขึ้นโดยมีทีทำการกิ่งอำเภอแม่พริกอยู่ที่บ้านแม่พริกลุ่ม เมื่อแรกที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอนั้นได้แบ่งเขตปกครองออกเป็น 4 ตำบล คือ ตำบลแม่พริกลุ่ม ตำบลผาปัง ตำบลแม่ปุ และตำบลน้ำดิบ

• วันที่ 9 มกราคม 2481 เปลี่ยนแปลงเขตกิ่งอำเภอแม่พริกกับอำเภอเถิน โดยโอนพื้นที่หมู่ 5 (ในขณะนั้น) ของตำบลผาปัง กิ่งอำเภอแม่พริก ไปขึ้นกับตำบลนาโป่ง อำเภอเถิน และยุบตำบลน้ำดิบ กิ่งอำเภอแม่พริก ให้โอนหมู่ที่ 1–2 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลน้ำดิบ กิ่งอำเภอแม่พริก ไปขึ้นกับตำบลแม่วะ อำเภอเถิน และเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอเถินกับกิ่งอำเภอแม่พริก โดยโอนพื้นที่หมู่ 4 (ในขณะนั้น) ของตำบลแม่วะ อำเภอเถิน มาขึ้นกับตำบลแม่ปุ กิ่งอำเภอแม่พริก และโอนพื้นที่หมู่ 3–5 ที่ได้ยุบตำบลของตำบลน้ำดิบ มาขึ้นกับตำบลแม่พริกลุ่ม
• วันที่ 15 ตุลาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลแม่พริก ในท้องที่หมู่บ้านแม่พริกลุ่ม
• วันที่ 22 กรกฎาคม 2501 ยกฐานะกิ่งอำเภอแม่พริก อำเภอเถิน เป็น อำเภอแม่พริก
• วันที่ 7 กรกฎาคม 2531 จัดตั้งสุขาภิบาลแม่ปุ ในท้องที่หมู่ 1–3, 6–7 ตำบลแม่ปุ
• วันที่ 21 ตุลาคม 2531 ตั้งตำบลพระบาทวังตวง แยกออกจากตำบลแม่ปุ และตำบลแม่พริก
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะสุขาภิบาลแม่พริก และสุขาภิบาลแม่ปุ เป็นเทศบาลตำบลแม่พริก และเทศบาลตำบลแม่ปุ ตามลำดับ ด้วยผลของกฎหมาย
• วันที่ 12 กันยายน 2546 แยกพื้นที่หมู่ 3 บ้านแม่ตั๋ง ตำบลพระบาทวังตวง ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 7 บ้านดอยคำ
• วันที่ 9 กรกฎาคม 2547 ยุบสภาตำบลแม่ปุ รวมเข้ากับเทศบาลตำบลแม่ปุ
• วันที่ 8 กันยายน 2547 แยกพื้นที่หมู่ 7 บ้านห้วยขี้นก ตำบลแม่พริก ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 11 บ้านแพะดอกเข็ม
• วันที่ 29 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลผาปัง รวมเข้ากับองค์การบริหารส่วนตำบลแม่พริก
• วันที่ 20 เมษายน 2550 แยกพื้นที่หมู่ 4 บ้านแม่เชียงรายบน ตำบลพระบาทวังตวง ตั้งเป็นหมู่บ้านใหม่ หมู่ 8 บ้านแม่เชียงรายบน
• วันที่ 27 ตุลาคม 2552 จัดตั้งองค์การบริหารส่วนตำบลพระบาทวังตวง เป็น เทศบาลตำบลพระบาทวังตวง
• วันที่ 12 พฤศจิกายน 2555 ปรับเปลี่ยนเขตหมู่ที่ 1 บ้านแม่พริกลุ่ม, หมู่ที่ 2 บ้านท่าด่าน และหมู่ที่ 5 บ้านสันป่าสัก ตำบลแม่พริก ที่มีพื้นที่อยู่ในทั้งเขตเทศบาลตำบลแม่พริกกับองค์การบริหารส่วนตำบลแม่พริก ให้มีพื้นที่เข้ามาในเขตเทศบาลตำบลแม่พริกเต็มพื้นที่ทั้ง 3 หมู่บ้าน
• วันที่ 14 มีนาคม 2556 ได้แยกพื้นที่บางส่วนของหมู่ที่ 1 บ้านแม่พริกลุ่ม, หมู่ที่ 2 บ้านท่าด่าน และหมู่ที่ 5 บ้านสันป่าสัก ตำบลแม่พริก ขององค์การบริหารส่วนตำบลแม่พริก มารวมกับท้องที่เทศบาลตำบลแม่พริก และเปลี่ยนแปลงเขตเทศบาลตำบลแม่พริก
• วันที่ 11 มิถุนายน 2563 เปลี่ยนแปลงชื่อหมู่ที่ 2 บ้านท่าชุม ตำบลพระบาทวังตวง เป็นหมู่ที่ 2 "บ้านท่าต้นแหน"

เขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอแม่พริกแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 30 หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	แม่พริก		Mae Phrik	11	2,591	6,553
2.	ผาปัง		Pha Pang	5	499	1,444
3.	แม่ปุ		Mae Pu	6	1,355	3,768
4.	พระบาทวังตวง		Phra Bat Wang Tuang	8	1,305	3,788

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอแม่พริกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลแม่พริก ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 1–2, 5 ตำบลแม่พริก
• เทศบาลตำบลแม่ปุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ปุทั้งตำบล (เขตสุขาภิบาลแม่ปุเดิม)
• เทศบาลตำบลพระบาทวังตวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระบาทวังตวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่พริก ครอบคลุมพื้นที่หมู่ 3–4, 6–11 ตำบลแม่พริกและตำบลผาปังทั้งตำบล (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลแม่พริก)