อำเภอเมืองเพชรบุรี

เมืองเพชรบุรี เป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครองการบริหาร เศรษฐกิจ และการศึกษาของจังหวัดเพชรบุรี มีอาณาบริเวณเป็นที่ราบ มีภูเขาหินปูนโดดบ้างเล็กน้อย มีชายหาดที่ขึ้นชื่อคือ "หาดเจ้าสำราญ" มีแม่น้ำซึ่งเป็นที่ตั้งของชุมชนคนเมืองเพชรบุรีมาแต่สมัยโบราณไหลผ่านกลางอำเภอ นั่นคือ "แม่น้ำเพชร" และหากมองจากเขตเทศบาล จะปรากฏ "เขาวัง" หรือ "พระนครคีรี" ตั้งตระหง่านบนยอดเขาสามลูก อีกทั้งยังมีพระปรางค์ 5 ยอด อันเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองในสมัยโบราณด้วย

อำเภอเมืองเพชรบุรี
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Mueang Phetchaburi
หาดเจ้าสำราญ
แผนที่จังหวัดเพชรบุรี เน้นอำเภอเมืองเพชรบุรี
พิกัด: 13°6′43″N 99°56′38″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	เพชรบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	283.901 ตร.กม. (109.615 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	121,998 คน
• ความหนาแน่น	429.72 คน/ตร.กม. (1,113.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	76000
รหัสภูมิศาสตร์	7601
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเมืองเพชรบุรี ถนนราชวิถี ตำบลคลองกระแชง อำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี 76000 โทร 0 3242 5544 โทรสาร 0 3242 55 44
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเมืองเพชรบุรีมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเขาย้อยและอำเภอบ้านแหลม
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบ้านแหลมและอ่าวไทย
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่ายาง
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอบ้านลาด

ประวัติ

อำเภอเมืองเพชรบุรี เดิมชื่ออำเภอจังหวัดเพชรบุรี และ อำเภอคลองกระแชง ได้รับการจัดตั้งให้เป็นอำเภอเมื่อประมาณ พ.ศ. 2446 เนื่องจากสถานที่ตั้งของศูนย์ราชการอยู่ในเขตตำบลคลองกระแชง ในอดีตใช้พื้นที่ของวัดพลับพลาชัยเป็นศูนย์ราชการของอำเภอคลองกระแชง ภายหลังจึงได้มีการย้ายออกจากวัดพลับพลาชัยเนื่องจากพื้นที่ของวัดคับแคบ ไปตั่งอยู่บริเวณที่เป็นที่ตั้งศาลากลางหลังใหม่ และต่อมาได้ย้ายมา ณ ที่ปัจจุบันแต่ก็ไม่ไกลสถานที่เดิมยังในเขตตำบลคลองกระแชงเหมือนเดิม ซึ่งอยู่ตอนกลางของอำเภอเมืองเพชรบุรี ด้านทิศตะวันออกของตำบลติดกับแม่น้ำเพชรบุรี ซึ่งเป็นสายน้ำที่สำคัญที่หล่อเลี้ยงวิถีชีวิตชาวเมืองเพชรมายาวนาน การที่อำเภอคลองกระแชงเป็นที่ตั่งศูนย์ราชการของจังหวัดเพชรบุรีจึงได้เปลียนชื่อเป็น อำเภอเมืองเพชรบุรี และยังได้มีการยุบพื้นที่บางตำบลในเขตอำเภอบ้านแหลม แล้วนำมาอยู่ในเขตกำรปกครองของ อำเภอเมืองเพชรบุรีอีกด้วย ได้แก่ ตำบลนาพันสาม ตำบลหนองพลับ เนื่องจากห่างไกลจากที่ว่าการอำเภอบ้านแหลม

24 กันยายน พ.ศ. 2459 ได้มีประกาศ ตั้งอำเภอท่าช้าง จังหวัดเพชรบุรี โดยแยกท้องที่อำเภอจังหวัดเพชรบุรี แบ่งเป็น 2 อำเภอ โดยอำเภอที่ตั้งใหม่คือ อำเภอท่าช้าง อำเภอเดิมแลเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอคลองกระแชง มีผลเมื่อ วันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2459

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองท้องที่

อำเภอเมืองเพชรบุรีแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 24 ตำบล 184 หมู่บ้าน ได้แก่

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)
1.	ท่าราบ	Tha Rap	ยกเลิกระบบหมู่	11,126
2.	คลองกระแชง	Khlong Krachaeng	ยกเลิกระบบหมู่	8,768
3.	บางจาน	Bang Chan	9	4,090
4.	นาพันสาม	Na Phan Sam	9	3,843
5.	ธงชัย	Thong Chai	9	9,461
6.	บ้านกุ่ม	Ban Kum	13	7,105
7.	หนองโสน	Nong Sano	7	4,915
8.	ไร่ส้ม	Rai Som	9	6,060
9.	เวียงคอย	Wiang Khoi	3	1,274
10.	บางจาก	Bang Chak	8	2,111
11.	บ้านหม้อ	Ban Mo	6	9,011
12.	ต้นมะม่วง	Ton Mamuang	6	5,445
13.	ช่องสะแก	Chong Sakae	10	7,523
14.	นาวุ้ง	Na Wung	9	3,033
15.	สำมะโรง	Sam Marong	7	2,406
16.	โพพระ	Pho Phra	11	2,232
17.	หาดเจ้าสำราญ	Hat Chao Samran	7	4,957
18.	หัวสะพาน	Hua Saphan	14	4,484
19.	ต้นมะพร้าว	Ton Maphrao	4	2,234
20.	วังตะโก	Wang Tako	3	1,404
21.	โพไร่หวาน	Pho Rai Wan	7	5,731
22.	ดอนยาง	Don Yang	13	5,588
23.	หนองขนาน	Nong Khanan	13	6,431
24.	หนองพลับ	Nong Phlap	7	2,376

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเมืองเพชรบุรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 21 แห่ง ประกอบด้วย

• เทศบาลเมืองเพชรบุรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าราบและตำบลคลองกระแชงทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหัวสะพาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหัวสะพานและตำบลวังตะโกทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหาดเจ้าสำราญ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหาดเจ้าสำราญทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองขนาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองขนานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางจานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาพันสาม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาพันสามทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลธงชัยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกุ่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านกุ่มทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองโสนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ส้ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไร่ส้มและตำบลเวียงคอยทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางจากทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหม้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหม้อทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นมะม่วงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลช่องสะแก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลช่องสะแกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาวุ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาวุ้งทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสำมะโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสำมะโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพพระทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะพร้าว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลต้นมะพร้าวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโพไร่หวาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโพไร่หวานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลดอนยาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนยางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองพลับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองพลับทั้งตำบล

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ อำเภอเมืองเพชรบุรี
  • แผนที่ จาก มัลติแมป โกลบอลไกด์ หรือ กูเกิลแผนที่
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย

• เว็บไซต์หน่วยงานราชการในอำเภอเมืองเพชรบุรี

• สำนักงานเกษตรอำเภอเมืองเพชรบุรี จังหวัดเพชรบุรี เก็บถาวร 2019-11-02 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน