อำเภอเทพา

เทพา เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดสงขลา และเป็นหนึ่งในสี่อำเภอจังหวัดสงขลาที่ถูกจัดอยู่ในกลุ่มพื้นที่ที่ยังมีเหตุการณ์ความไม่สงบในชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย

อำเภอเทพา
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Thepha
คำขวัญ:  พระสามองค์คู่บ้าน ตระหง่านเกาะขาม หาดงามทรายขาว ข้าวแกงไก่ทอด รีสอร์ตเรียงราย
แผนที่จังหวัดสงขลา เน้นอำเภอเทพา
พิกัด: 6°49′42″N 100°57′54″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	สงขลา
พื้นที่
• ทั้งหมด	978 ตร.กม. (378 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	78,782 คน
• ความหนาแน่น	80.55 คน/ตร.กม. (208.6 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	90150
รหัสภูมิศาสตร์	9005
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเทพา ถนนเกษตรขันธ์ ตำบลเทพา อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา 90150
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ความเป็นมา ในสมัยโบราณ อำเภอเทพา มีฐานะเป็นเมืองเทพา จัดอยู่ในระดับ “เมืองจัตวา” และมีเมืองจะนะต่างเป็นเมืองจัตวา ขึ้นตรงต่อเมืองพัทลุง ทุกๆ ปี เจ้าเมืองจะต้องนำต้นไม้เงินต้นไม้ทองไปถวายเจ้าเมืองพัทลุงเป็นประจำ

ปี พ.ศ. 2339 ในรัชสมัยรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช แห่งราชวงศ์จักรี ได้ทรงโปรดให้ยกเมืองเทพาและเมืองจะนะ ขึ้นกับเมืองสงขลา ซึ่งเป็นเมืองตรี

ปี พ.ศ. 2444 สมัยรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ปรับปรุงบ้านเมือง การปกครองหัวเมืองต่าง ๆ และได้ทรงจัดตั้งมณฑลเทศาภิบาลขึ้น โดยแยกเมืองเทพาและเมืองจะนะออกจากเมืองสงขลา ตั้งขึ้นเป็นอำเภอเรียกว่า “อำเภอเทพา” (ไม่รวมอำเภอจะนะ) ขึ้นกับจังหวัดสงขลา โดยตั้งที่ว่าการอำเภอที่บ้านพระพุทธ ซึ่งเป็นปากแม่น้ำเทพา ไหลออกสู่ทะเลหลวงด้านตะวันออก(อ่าวไทย) เนื่องจากการคมนาคมทางบกยังไม่สะดวก ต้องอาศัยทางเรือเป็นส่วนใหญ่ จึงได้ยึดบ้านพระพุทธ หมู่ที่ 2 บ้านพระพุทธ ตำบลเทพา ปัจจุบันเป็นที่ตั้งอำเภอในสมัยนั้น

ปี พ.ศ. 2475 บ้านเมืองเจริญขึ้น การคมนาคมสะดวก มีรถไฟผ่านท้องที่อำเภอเทพา ทางราชการได้ย้ายที่ว่าการอำเภอเทพาจากบ้านพระพุทธ หมู่ที่ 2 ตำบลเทพา มาตั้งที่บ้านท่าพรุ หมู่ที่ 1 ตำบลเทพา ซึ่งใกล้กับสถานีรถไฟ “ท่าม่วง“ ต่อมาการรถไฟแห่งประเทศไทยได้เปลี่ยนชื่อสถานี ”ท่าม่วง” เป็น ”สถานีรถไฟเทพา” ให้ตรงกับคำว่า “อำเภอเทพา” ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากที่ว่าการอำเภอเทพา ประมาณ 1 กิโลเมตร

ที่ว่าการอำเภอเทพา เดิมตัวอาคารก่อสร้างไม้มาตั้งแต่ พ.ศ. 2475 ต่อมาในปี พ.ศ. 2515 กรมการปกครองได้อนุมัติเงินงบประมาณทำการก่อสร้างเป็นอาคารครึ่งตึกครึ่งไม้สองชั้น ตามแบบแปลนของกรมโยธาธิการ ก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2516 และ ปี พ.ศ. 2548 กรมการปกครองได้อนุมัติเงินงบประมาณ เป็นเงิน 8,029,718.- บาท ทำการก่อสร้าง ตามแบบแปลนมาตรฐานกรมโยธาธิการ เลขที่ ม.18155

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเทพาตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ จรดอ่าวไทย
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอหนองจิกและอำเภอโคกโพธิ์ (จังหวัดปัตตานี)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสะบ้าย้อย
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอนาทวีและอำเภอจะนะ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเทพาแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 7 ตำบล 67 หมู่บ้าน

1.	เทพา		(Thepha)		8 หมู่บ้าน
2.	ปากบาง		(Pak Bang)		8 หมู่บ้าน
3.	เกาะสะบ้า		(Ko Saba)		8 หมู่บ้าน
4.	ลำไพล		(Lam Phlai)		13 หมู่บ้าน
5.	ท่าม่วง		(Tha Muang)		14 หมู่บ้าน
6.	วังใหญ่		(Wang Yai)		8 หมู่บ้าน
7.	สะกอม		(Sakom)		8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเทพาประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเทพา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางส่วนของตำบลเทพา
• เทศบาลตำบลลำไพล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำไพลทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเทพา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเทพา (นอกเขตเทศบาลตำบลเทพา)
• องค์การบริหารส่วนตำบลปากบาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปากบางทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะสะบ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะสะบ้าทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าม่วง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าม่วงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลวังใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวังใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสะกอม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสะกอมทั้งตำบล

สถาบันอุดมศึกษา

อำเภอเทพา มีสถาบันอุดมศึกษาตั้งอยู่ จำนวน 1 แห่ง คือ วิทยาลัยชุมชนสงขลา

เหตุการณ์สำคัญ

เฮลิคอปเตอร์กองทัพบก เครื่องขัดข้องลงจอดฉุกเฉินบริเวณลำคลองบ้านบ่อน้ำส้ม หมู่ 4 ตำบลเทพา มีผู้ได้รับบาดเจ็บ 10 ราย

วันที่ 16 ธันวาคม พ.ศ. 2566 นาย อดุลย์ คาน นายกองค์การบริหารส่วนตำบลท่าม่วงถูกฆาตกรรม