อำเภอสวนผึ้ง

สวนผึ้ง เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดราชบุรี มีชายแดนติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านใกล้ที่สุดจากระยะทางจากเมืองหลวง เป็นอำเภอที่มีแนวเขตติดต่อกับประเทศพม่ายาวที่สุดในจังหวัด และเป็นอำเภอศูนย์กลางการท่องเที่ยวและวัฒนธรรมสำคัญของจังหวัด ประชากรส่วนใหญ่ราวร้อยละ 90 เป็นชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงและชาวมอญที่อยู่ตามแนวตะเข็บชายแดน อำเภอสวนผึ้งมีสถานที่พักตากอากาศและสถานที่ท่องเที่ยวหลายแห่ง ตลอดจนมีป่านานาพรรณที่ให้เข้าไปศึกษาหาความรู้ได้ แนวเทือกเขาตะนาวศรีแถบนี้ บนพื้นดินไม่เพียงมีป่าไม้อุดมสมบูรณ์เท่านั้น ใต้พื้นดินยังเป็นแหล่งแร่ดีบุกและวุลแฟรมอันสมบูรณ์อีกด้วย ในอดีตยังมีอุตสาหกรรมเหมืองแร่กระจายไปทั่วพื้นที่บริเวณนี้อย่างมาก

อำเภอสวนผึ้ง
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Suan Phueng
คำขวัญ:  สาวกะเหรี่ยงเคียงถิ่นตะนาวศรี ลำภาชีแก่งส้มแมวแนวหินผา ธารน้ำร้อนบ่อคลึงตรึงติดตา น้ำผึ้งป่าหวานซึ้งติดตรึงใจ
แผนที่จังหวัดราชบุรี เน้นอำเภอสวนผึ้ง
พิกัด: 13°32′36″N 99°20′24″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ราชบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,005.08 ตร.กม. (388.06 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2566)
• ทั้งหมด	55,200 คน
• ความหนาแน่น	54.92 คน/ตร.กม. (142.2 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	70180
รหัสภูมิศาสตร์	7003
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอสวนผึ้ง เลขที่ 1 หมู่ที่ 1 ถนนราชบุรี-ผาปก ตำบลสวนผึ้ง อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี 70180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอสวนผึ้งตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับพื้นที่การปกครองข้างเคียงต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอด่านมะขามเตี้ย (จังหวัดกาญจนบุรี)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอจอมบึงและอำเภอบ้านคา
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านคา
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับภาคตะนาวศรี (ประเทศพม่า)

ประวัติ

อำเภอสวนผึ้ง เดิมเป็นตำบลสวนผึ้ง ขึ้นอยู่กับอำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี ได้อนุมัติให้ตั้งกิ่งอำเภอสวนผึ้งขึ้นเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2517 และได้เปิดบริการประชาชนเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517

ที่มาของคำว่า "สวนผึ้ง" มาจากพื้นที่โดยทั่วไปของอำเภอซึ่งมีสภาพแวดล้อมประกอบด้วยธรรมชาติ ป่าไม้ เทือกเขา และมีต้นไม้ชนิดหนึ่ง เป็นต้นไม้ที่มีสีขาวนวล ไม่มีเปลือกกะเทาะหรือลอกให้เห็น ที่สำคัญคือจะมีผึ้งจำนวนมากมาอาศัยทำรังบนต้นไม้ชนิดนี้เท่านั้น ชาวบ้านจึงเรียกต้นไม้ต้นนั้นว่า "ต้นผึ้ง" และได้กลายเป็นชื่ออำเภอในปัจจุบัน

• วันที่ 6 มิถุนายน 2515 ตั้งตำบลป่าหวาย และตำบลบ้านบึง แยกออกจากตำบลสวนผึ้ง
• วันที่ 5 พฤศจิกายน 2517 แยกพื้นที่ตำบลสวนผึ้ง ตำบลป่าหวาย และตำบลบ้านบึง อำเภอจอมบึง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอสวนผึ้ง ขึ้นกับอำเภอจอมบึง
• วันที่ 6 พฤศจิกายน 2522 ตั้งตำบลท่าเคย แยกออกจากตำบลป่าหวาย
• วันที่ 23 กันยายน 2523 ตั้งตำบลบ้านคา แยกออกจากตำบลบ้านบึง
• วันที่ 31 มีนาคม 2526 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอสวนผึ้ง อำเภอจอมบึง เป็น อำเภอสวนผึ้ง
• วันที่ 25 กันยายน 2527 ตั้งตำบลหนองพันจันทร์ แยกออกจากตำบลบ้านคา
• วันที่ 11 มีนาคม 2529 จัดตั้งสุขาภิบาลสวนผึ้ง ในท้องที่บางส่วนของตำบลสวนผึ้ง และจัดตั้งสุขาภิบาลบ้านชัฎป่าหวาย ในท้องที่บางส่วนของตำบลป่าหวาย และตำบลท่าเคย
• วันที่ 1 สิงหาคม 2531 ตั้งตำบลตะนาวศรี แยกออกจากตำบลสวนผึ้ง
• วันที่ 1 กรกฎาคม 2540 แยกพื้นที่ตำบลบ้านคา ตำบลบ้านบึง และตำบลหนองพันจันทร์ อำเภอสวนผึ้ง มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอบ้านคา ขึ้นกับอำเภอสวนผึ้ง
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลสวนผึ้ง และสุขาภิบาลบ้านชัฎป่าหวาย เป็นเทศบาลตำบลสวนผึ้ง และเทศบาลตำบลบ้านชัฎป่าหวาย
• วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอบ้านคา อำเภอสวนผึ้ง เป็น อำเภอบ้านคา

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอสวนผึ้งแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 37 หมู่บ้าน

1.	สวนผึ้ง		(Suan Phueng)
2.	ป่าหวาย		(Pa Wai)
3.	ท่าเคย		(Tha Khoei)
4.	ตะนาวศรี		(Tanao Si)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอสวนผึ้งประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 6 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลบ้านชัฏป่าหวาย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลป่าหวายและตำบลท่าเคย
• เทศบาลตำบลสวนผึ้ง ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลสวนผึ้ง
• องค์การบริหารส่วนตำบลสวนผึ้ง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสวนผึ้ง (นอกเขตเทศบาลตำบลสวนผึ้ง)
• องค์การบริหารส่วนตำบลป่าหวาย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลป่าหวาย (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านชัฏป่าหวาย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าเคย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าเคย (นอกเขตเทศบาลตำบลบ้านชัฏป่าหวาย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลตะนาวศรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตะนาวศรีทั้งตำบล

สถานที่สำคัญ

• โป่งยุบ
• ธารน้ำร้อนบ่อคลึง
• อุทยานธรรมชาติวิทยา
• น้ำตกเก้าโจนหรือน้ำตกเก้าชั้น
• น้ำตกบ้านบ่อหวี
• น้ำตกผาแดง (เขากระโจม)
• แก่งส้มแมว (สวนป่าสิริกิติ์)
• พิพิธภัณฑ์ภโวทัยหรือสวนภูมิปัญญาชาวบ้าน
• น้ำพุร้อนโป่งกระทิง
• สำนักสงฆ์หินสูง

สถานที่ท่องเที่ยวแนะนำ

• ตลาดโอ๊ะป่อย
• ตลาดเฌอซี๊ญ่า (ตลาดไกวเปล)
• ตลาดบ้านมอญห้วยน้ำใส
• ตลาดหินหล่น
• จุดชมวิวเขากระโจม
• จุดชมวิวห้วยคอกหมู
• จุดชมวิวเขาแหลม
• จุดชมวิวเขาสวรรค์ สวนผึ้ง
• เดอะ ซีนเนอรี่ วินเทจ ฟาร์ม
• อัลปาก้าฮิลล์
• บ้านหอมเทียน
• เวเนโต้ สวนผึ้ง
• น้ำตกเก้าโจนหรือน้ำตกเก้าชั้น
• ธารน้ำร้อนบ่อคลึง
• แก่งส้มแมว
• โคโรฟิลด์
• โมอาย คอฟฟี่
• เดอะรีสอร์ท วอเตอร์พาร์ค สวนผึ้ง
• สวนผึ้งไฮแลนด์
• นิวแลนด์