อำเภอด่านขุนทด

อำเภอในจังหวัดนครราชสีมา ประเทศไทย
"ด่านขุนทด" เปลี่ยนทางมาที่นี่ สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ด่านขุนทด (แก้ความกำกวม)

ด่านขุนทด เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา จากทั้งหมด 32 อำเภอ ซึ่งอำเภอด่านขุนทดเป็นอำเภอศูนย์กลางการปกครอง การศึกษา สาธารณสุขที่สำคัญอำเภอหนึ่งของจังหวัดนครราชสีมา

อำเภอด่านขุนทด
อำเภอ
แผนที่จังหวัดนครราชสีมา เน้นอำเภอด่านขุนทด
คำขวัญ: 
หลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ
โคพันธุ์ดี ถิ่นที่พริกจินดา งามตาผ้าไหม
หม้อดินด่านใน โอ่งใหญ่กุดม่วง
พิกัดภูมิศาสตร์: 15°12′35″N 101°45′57″E / 15.20972°N 101.76583°E / 15.20972; 101.76583
อักษรไทยอำเภอด่านขุนทด
อักษรโรมันAmphoe Dan Khun Thot
จังหวัดนครราชสีมา
พื้นที่
 • ทั้งหมด1,428.1 ตร.กม. (551.4 ตร.ไมล์)
ประชากร
 (2563)
 • ทั้งหมด128,507 คน
 • ความหนาแน่น89.99 คน/ตร.กม. (233.1 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์ 30210, 36220 (เฉพาะตำบลบ้านแปรงและหนองไทร)
รหัสภูมิศาสตร์3008
ที่ตั้งที่ว่าการที่ว่าการอำเภอด่านขุนทด ถนนสีคิ้ว-ชัยภูมิ ตำบลด่านขุนทด อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา 30210
สารานุกรมประเทศไทย ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย
ที่ว่าการอำเภอด่านขุนทด

ประวัติศาสตร์แก้ไข

เรื่องราวที่เป็นตำนานชาวด่านขุนทด ที่ปรากฏหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เป็นลายลักษณ์อักษรในพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขาซึ่งสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงนิพนธ์ไว้ได้กล่าวถึงสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชตอนปราบชุมชนต่างๆและปรากฏในการปราบชุมนุมพระเจ้าพิมายโดยกล่าวไว้ว่า "ฝ่ายพระเจ้าพิมายได้ทราบข่าวศึก จึงแต่งตั้งให้พระยาวรวงศาธิราช(พระยาน้อย) ยกกองทัพลงมาตั้งค่ายรับอยู่ ณ ด่านขุนทด ทางหนึ่ง และให้เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์ พระยามนตรี กับทั้งมองญา ยกกองทัพมาตั้งค่ายรับอยู่บ้านจอหอทางหนึ่ง" และ "สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว (พระเจ้าตากสิน) จึงดำรัสให้ พระมหามนตรี และพระราชวรินทร์ ยกกองทัพไปตีทัพพระยาวรวงศาธิราชซึ่งตั้ง ณ ด่านขุนทด นั้น" จึงกล่าวได้ว่าด่านขุนทดมีกำเนิดมาก่อนรัชสมัยของพระเจ้าตากสินค่อนข้างแน่ชัด

อำเภอด่านขุนทด มีประวัติเท่าที่รวบรวมค้นหาหลักฐานได้ ในด้านตัวบุคคลที่ได้รับการแต่งตั้งหรือสืบเชื้อสายปกครองดูแลด่านขุนทด คอยเก็บส่วยอากรไปยังแขวงสันเทียะ มีพระเสมารักษาเขตเป็นผู้ปกครองดูแลรักษาด่าน โดยมีที่ทำการอยู่ที่วัดโพธิ์ชุมพล (วัดโคกรักษ์) ต่อมาพระเสมารักษาเขตถึงแก่อนิจกรรมพระประเวชเข้มแข็ง บุตรชายได้รับแต่งตั้งให้ทำหน้าที่แทน ต่อมาในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวซึ่งได้เปลี่ยนแปลงระบบการปกครอง

  • พ.ศ. 2451 (ร.ศ.127)ชุมชนด่านขุนทดจึงได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นอำเภอ เมื่อได้รับการจัดตั้งเป็นอำเภอ ได้ย้ายที่ทำการจากวัดโพธิ์ชุมพล (บ้านโคกรักษ์) มายังบริเวณตะวันตกของโรงเรียนบ้านหาญในปัจจุบัน และได้เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอบ้านหาญ ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็นอำเภอพันชนะ [1]
  • วันที่ 20 กรกฎาคม 2457 เปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอด่านขุนทด อีกครั้ง
  • วันที่ 24 กันยายน 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลด่านขุนทด ในท้องที่บางส่วนของตำบลด่านขุนทด[2]
  • วันที่ 16 มีนาคม 2503 โอนพื้นที่หมู่ 2 และ หมู่ 7 (ในขณะนั้น) ของตำบลด่านใน อำเภอด่านขุนทด ไปขึ้นกับกิ่งอำเภอขามทะเลสอ[3]
  • วันที่ 17 พฤศจิกายน 2503 กำหนดเขตตำบลด่านใน หลังจาก ได้โอนมาจากตำบลด่านใน อำเภอด่านขุนทด (หมู่ 2 และ หมู่ 7) ไปตั้งเป็น หมู่ 5 และหมู่ 6 ของตำบลหนองสรวง กิ่งอำเภอขามทะเลสอ[4]
  • วันที่ 30 กันยายน 2514 ตั้งตำบลหินดาด แยกออกจากตำบลตะเคียน ตั้งตำบลหนองกราด แยกออกจากตำบลกุดพิมาน และ ตั้งตำบลบ้านแปรง แยกออกจากตำบลหนองบัวตะเกียด[5]
  • วันที่ 20 กันยายน 2522 ตั้งตำบลสำนักตะคร้อ แยกออกจากตำบลพันชนะ[6]
  • วันที่ 15 สิงหาคม 2526 ตั้งตำบลห้วยบง แยกออกจากตำบลหินดาด[7]
  • วันที่ 1 ตุลาคม 2526 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลหนองกราด และ ตำบลกุดพิมาน โดยโอนหมู่ 10 (หมู่บ้านสำนักพิมาน) ของตำบลหนองกราด ไปขึ้นกับตำบลกุดพิมาน แล้วตั้งเป็น หมู่ 12 ของตำบลกุดพิมาน[8]
  • วันที่ 6 กันยายน 2528 ตั้งตำบลหนองแวง แยกออกจากตำบลบ้านเก่า[9]
  • วันที่ 1 กรกฎาคม 2533 ตั้งตำบลหนองไทร แยกออกจากตำบลบ้านแปรง และ ตั้งตำบลโนนเมืองพัฒนา แยกออกจากตำบลหนองบัวละคร[10]
  • วันที่ 29 มีนาคม 2535 จัดตั้งสุขาภิบาลหนองกราด ในท้องที่บางส่วนของตำบลหนองกราด [11]
  • วันที่ 30 กันยายน 2535 จัดตั้งตำบลบึงปรือ แยกออกจากตำบลสำนักตะคร้อ[12]
  • วันที่ 1 เมษายน 2538 ได้แยกพื้นที่ตำบลสำนักตะคร้อ ตำบลหนองแวง และตำบลบึงปรือ ไปตั้งเป็นกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ ขึ้นกับอำเภอด่านขุนทด[13]
  • วันที่ 31 สิงหาคม 2539 เปลี่ยนชื่อเป็น กิ่งอำเภอเทพารักษ์
  • วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลด่านขุนทด และ สุขาภิบาลหนองกราด เป็น เทศบาลตำบลด่านขุนทด และ เทศบาลตำบลหนองกราด
  • วันที่ 8 กันยายน 2550 ยกฐานะเป็นอำเภอเทพารักษ์ [14]

ที่ตั้งและอาณาเขตแก้ไข

อำเภอด่านขุนทดตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

การแบ่งเขตการปกครองแก้ไข

การปกครองส่วนภูมิภาคแก้ไข

อำเภอด่านขุนทดแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 16 ตำบล 225 หมู่บ้าน

ลำดับที่ อักษรไทย อักษรโรมัน จำนวนหมู่บ้าน พื้นที่ (ตร.กม.) หลังคาเรือน* ประชากร* ระยะทางจาก
ที่ว่าการอำเภอ
(กม.)
1 กุดพิมาน Kut Phiman 15 62.05 2,812 9,799 13.2
2 ด่านขุนทด Dan Khun Thot 14 67 8,004 15,349 0
3 ด่านนอก Dan Nok 7 47 1,210 4,184 12.2
4 ด่านใน Dan Nai 8 73 1,245 4,804 19.6
5 ตะเคียน Takhian 17 107.12 3,440 11,593 6.8
6 บ้านเก่า Ban Kao 12 88 2,079 7,435 11.8
7 บ้านแปรง Ban Praeng 12 79.86 2,269 6,663 17.1
8 พันชนะ Phan Chana 11 89.27 2,043 6,504 13.6
9 สระจรเข้ Sa Chorakhe 12 84 1,808 6,234 17.9
10 หนองกราด Nong Krat 17 151.26 3,030 9,860 20.4
11 หนองบัวตะเกียด Nong Bua Takiat 15 70.73 2,640 8,781 13.8
12 หนองบัวละคร Nong Bua Lakhon 9 42 1,002 3,516 16.2
13 หินดาด Hin Dat 24 107 3,923 13,598 23.6
14 ห้วยบง Huai Bong 25 200.97 4,005 10,521 32.9
15 โนนเมืองพัฒนา Non Mueang Phatthana 11 44.74 1,367 4,495 22.5
16 หนองไทร Nong Sai 8 65.18 1,420 5,171 25.9
รวม 220 1428 42,297 128,507

* ข้อมูลจำนวนประชากรและจำนวนหลังคาเรือน ปี พ.ศ. 2563[15]

การปกครองส่วนท้องถิ่นแก้ไข

ท้องที่อำเภอด่านขุนทดประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 18 แห่ง ได้แก่

หน่วยงานราชการในอำเภอแก้ไข

  • ที่ว่าการอำเภอด่านขุนทด
  • สำนักงานที่ดินจังหวัดนครราชสีมา สาขาด่านขุนทด
  • สำนักงานสรรพากรพื้นที่ สาขาด่านขุนทด
  • สำนักงานสัสดี
  • สำนักงานเกษตรอำเภอด่านขุนทด
  • สำนักงานขนส่งจังหวัดนครราชสีมา สาขาด่านขุนทด
  • สำนักงานประปาส่วนภูมิภาค สาขาด่านขุนทด
  • สำนักงานไฟฟ้าส่วนภูมิภาค สาขาด่านขุนทด
    • สำนักงานไฟฟ้าส่วนภูมิภาค สาขาย่อยห้วยบง
  • สำนักงานพัฒนาชุมชนอำเภอด่านขุนทด
  • สำนักงานสาธารณสุขอำเภอด่านขุนทด
  • โรงพยาบาลด่านขุนทด
  • สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษานครราชสีมา เขต 5
  • สำนักงานการศึกษานอกระบบและตามอัธยาศัยอำเภอด่านขุนทด
  • สถานีตำรวจภูธรด่านขุนทด
  • สถานีตำรวจภูธรหินดาด

สถาบันการศึกษาแก้ไข

ไฟล์:โรงเรียนด่าน.jpg
หอประชุมโรงเรียนมัธยมด่านขุนทด
 
พระพุทธรูปประจำโรงเรียนปราสาทวิทยาคม
 
หอประชุมวิทยาลัยเทคนิคหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ

โรงเรียนแก้ไข

ดูบทความหลักที่: รายชื่อโรงเรียนในอำเภอด่านขุนทด

สถาบันอาชีวศึกษาแก้ไข

การสาธารณสุขแก้ไข

ตลาดแก้ไข

  • ตลาดไชยณรงค์
  • ตลาดเทศบาล 1
  • ตลาดเทศบาล 2 (ตลาด บ.ข.ส.)
  • ตลาดพงษ์ศิริ
  • ตลาดคลองถม

ทางหลวงแก้ไข

สถานที่ท่องเที่ยวแก้ไข

อ้างอิงแก้ไข

  1. ↑ อ.ด่านฯ
  2. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลด่านขุนทด อำเภอด่านขุนทด [[จังหวัดนครราชสีมา]]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 73 (พิเศษ 83 ง): 37–38. 15 ตุลาคม 2499. Check date values in: |date= (help); URL–wikilink conflict (help)
  3. ↑ "พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขต[[อำเภอโนนไทย]] อำเภอด่านขุนทด และกิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน\ จังหวัดนครราชสีมา พ.ศ. 2503" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (19 ก): 148–150. 15 มีนาคม 2503. Check date values in: |date= (help); URL–wikilink conflict (help)
  4. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง กำหนดเขตตำบลในท้องที่ กิ่งอำเภอขามทะเลสอ อำเภอสูงเนิน และอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 77 (97 ง): 2242–2245. 29 พฤศจิกายน 2503. Check date values in: |date= (help)
  5. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอเมืองนครราชสีมา อำเภอครบุรี อำเภอสูงเนิน อำเภอห้วยแถลง อำเภอคง อำเภอด่านขุนทด และอำเภอโนนไทย จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 88 (120 ง): 3100–3136. 9 พฤศจิกายน 2514. Check date values in: |date= (help)
  6. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอด่านขุนทด อำเภอประทาย อำเภอคง อำเภอครบุรี จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 96 (192 ง): 4373–4386. 20 พฤศจิกายน 2522. Check date values in: |date= (help)
  7. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอโชคชัย อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (141 ง): 3100–3106. 30 สิงหาคม 2526. Check date values in: |date= (help)
  8. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 100 (161 ง): 3761–3763. 11 ตุลาคม 2526. Check date values in: |date= (help)
  9. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอสีคิ้ว อำเภอชุมพวง อำเภอปักธงชัย อำเภอพิมาย อำเภอครบุรี อำเภอบัวใหญ่ อำเภอจักราช และอำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 102 (192 ง): 6095–6133. 17 ธันวาคม 2528. Check date values in: |date= (help)
  10. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชุมพวง อำเภอบัวใหญ่ อำเภอประทาย อำเภอด่านขุนทด และอำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 107 (พิเศษ 149 ง): 118–140. 17 สิงหาคม 2533. Check date values in: |date= (help)
  11. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลหนองกราด อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (พิเศษ 126 ง): 57–59. 30 กันยายน 2535. Check date values in: |date= (help)
  12. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 109 (พิเศษ 151 ง): 55–59. 27 พฤศจิกายน 2535. Check date values in: |date= (help)
  13. ↑ "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งเขตท้องที่อำเภอด่านขุนทด จังหวัดนครราชสีมา ตั้งเป็นกิ่งอำเภอสำนักตะคร้อ" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 112 (พิเศษ 9 ง): 57. 22 มีนาคม 2538. Check date values in: |date= (help)
  14. ↑ "พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอฆ้องชัย อำเภอดอนจาน อำเภอนาคู อำเภอสามชัย อำเภอโกสัมพีนคร อำเภอบึงสามัคคี อำเภอโคกโพธิ์ไชย อำเภอซำสูง อำเภอโนนศิลา อำเภอบ้านแฮด อำเภอเวียงเก่า อำเภอหนองนาคำ อำเภอเขาคิชฌกูฏ อำเภอคลองเขื่อน อำเภอเกาะจันทร์ อำเภอเนินขาม อำเภอหนองมะโมง อำเภอซับใหญ่ อำเภอดอยหลวง อำเภอเวียงเชียงรุ้ง อำเภอดอยหล่อ อำเภอแม่ออน อำเภอหาดสำราญ อำเภอเกาะกูด อำเภอเกาะช้าง อำเภอวังเจ้า อำเภอวังยาง อำเภอเทพารักษ์ อำเภอบัวลาย อำเภอพระทองคำ อำเภอเมืองยาง อำเภอลำทะเมนชัย อำเภอสีดา อำเภอช้างกลาง อำเภอนบพิตำ อำเภอชุมตาบง อำเภอแม่เปิน อำเภอภูเพียง อำเภอแคนดง อำเภอบ้านด่าน อำเภอสามร้อยยอด อำเภอภูกามยาว อำเภอภูซาง อำเภอศรีนครินทร์ อำเภอดงเจริญ อำเภอบึงนาราง อำเภอสากเหล็ก อำเภอกุดรัง อำเภอชื่นชม อำเภอเชียงขวัญ อำเภอทุ่งเขาหลวง อำเภอหนองฮี อำเภอสุขสำราญ อำเภอเขาชะเมา อำเภอนิคมพัฒนา อำเภอบ้านคา อำเภอเวียงหนองล่อง อำเภอหนองหิน อำเภอเอราวัณ อำเภอโพธิ์ศรีสุวรรณ อำเภอศิลาลาด อำเภอมะนัง อำเภอบางเสาธง อำเภอโคกสูง อำเภอวังสมบูรณ์ อำเภอวิภาวดี อำเภอเขวาสินรินทร์ อำเภอโนนนารายณ์ อำเภอพนมดงรัก อำเภอศรีณรงค์ อำเภอเฝ้าไร่ อำเภอโพธิ์ตาก อำเภอรัตนวาปี อำเภอสระใคร อำเภอกู่แก้ว อำเภอประจักษ์ศิลปาคม อำเภอนาตาล อำเภอนาเยีย อำเภอน้ำขุ่น อำเภอสว่างวีระวงศ์ และอำเภอเหล่าเสือโก้ก พ.ศ. 2550" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 124 (46 ก): 14–21. 24 สิงหาคม 2550. Check date values in: |date= (help)
  15. ↑ https://stat.bora.dopa.go.th/stat/statnew/statyear/#/TableTemplate3/Area/statpop?yymm=63&ccDesc=%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%B2&topic=statpop&ccNo=30 สถิติจำนวนประชากรและบ้าน


  บทความเกี่ยวกับเขตการปกครองของประเทศไทยนี้ยังเป็นโครง คุณสามารถช่วยวิกิพีเดียได้โดยเพิ่มข้อมูล ดูเพิ่มที่ สถานีย่อย:ประเทศไทย
เข้าถึงจาก "https://th.wikipedia.org/w/index.php?title=อำเภอด่านขุนทด&oldid=9431115"