อำเภอจังหาร

อำเภอจังหาร เป็นพื้นที่ทางทิศเหนือของจังหวัดร้อยเอ็ด แยกออกมาจากอำเภอเมืองร้อยเอ็ด เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2532 มีแม่น้ำชีเป็นเส้นแบ่งเขตจังหวัด

อำเภอจังหาร
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Changhan
คำขวัญ:  จังหารเมืองพระ ธรรมะครองใจ อิฐมอญก้อนใหญ่ น้ำใสลำชี มากมี ธัญญาหาร สนุกสนานงานประเพณี
แผนที่จังหวัดร้อยเอ็ด เน้นอำเภอจังหาร
พิกัด: 16°8′18″N 103°36′54″E
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	ร้อยเอ็ด
พื้นที่
• ทั้งหมด	165.1 ตร.กม. (63.7 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2564)
• ทั้งหมด	45,248 คน
• ความหนาแน่น	274.06 คน/ตร.กม. (709.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	45000
รหัสภูมิศาสตร์	4517
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอจังหาร ถนนเมืองพระ ตำบลจังหาร อำเภอจังหาร จังหวัดร้อยเอ็ด 45000
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอจังหารตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอฆ้องชัย อำเภอกมลาไสย และอำเภอร่องคำ (จังหวัดกาฬสินธุ์)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเชียงขวัญ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองร้อยเอ็ด
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองมหาสารคาม (จังหวัดมหาสารคาม)

ประวัติ

ที่ตั้งเดิมอยู่บริเวณบ้านเขื่อน (ตรงข้ามบ้านเหล่างิ้วโนนหนองแวง) ต่อมาเคลื่อนย้ายมาอยู่ในดงป่าม่วง ซึ่งเป็นแหล่งอุดมสมบูรณ์ เป็นบริเวณที่เต็มไปด้วยหมากฝั่งไก่ (พืชชนิดหนึ่ง) ต่อมาเกิดโรคระบาด โรคห่า (อหิวาต์) โรคบักห่าง (โรคฝีดาษ) (บางคนเล่าว่ามีต้นบักบ้าจริง คือคนที่กินต้นไม้นี้เข้าไปจะวิ่งรอบบ้าน) จึงทำให้เกิดโรคระบาดในหมู่บ้าน ผู้คนล้มตายเป็นจำนวนมาก จึงอพยพแตกบ้านจากโนนบ้านเก่า (ป่าม่วง ที่ตั้งของวัดฐิตวิริยาวนารามปัจจุบัน) ได้กระจัดกระจายกันอยู่ตามหมู่บ้านต่าง ๆ คือ บ้านจังหาร บ้านเหล่างิ้ว บ้านหนองเข็ง บ้านลอมคอม

กลุ่มที่อพยพไปอยู่ที่บ้านจังหารนำโดยพ่อปู่ไก่แก้ว ได้มาตั้งบ้านเรือนอยู่อาศัยทางด้านตะวันออกของบ้านจังหารปัจจุบัน ประชากรได้ร่วมก่อตั้งและพัฒนามาตลอด จนถึงสมัยกำนันสิงห์และผู้ใหญ่ทำมาสิงห์เป็นผู้นำ ต่อมามีกำนันมูกแกส กำนันขุนบุญธรรมพิทักษ์ (บ้านเหล่างิ้ว) ต่อมากำนันพรหม บ้านจังหาร กำนันชาย กะณิโก (บ้านจ่าเหล่า) กำนันบุญวรรณ แย้มโกสุมภ์ (บ้านเหล่างิ้ว) กำนันเธียร วัลภูมิ (บ้านจังหาร) กำนันสนิท ไชยฮะนิจ (บ้านจังหาร) จนกระทั่งปัจจุบัน กำนันบรรจง ยุคะลัง (บ้านเหล่างิ้ว)

เมื่อวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2532 กระทรวงมหาดไทยได้แบ่งพื้นที่อำเภอเมืองร้อยเอ็ด ตั้งเป็น กิ่งอำเภอจังหาร เนื่องด้วยพื้นที่อำเภอเมืองร้อยเอ็ดมีอาณาเขตกว้างขวางและมีพลเมืองมาก ท้องที่บางตำบลอยู่ห่างไกลจากอำเภอ เจ้าหน้าที่ออกตรวจตาดูแลทุกข์สุขของราษฎรไม่ทั่วถึง โดยที่กิ่งอำเภอจังหารมีเขตการปกครอง 5 ตำบล คือ ตำบลจังหาร ตำบลดินดำ ตำบลดงสิงห์ ตำบลปาฝา และตำบลม่วงลาด  ตั้งที่ว่าการกิ่งอำเภอที่ตำบลจังหาร เพื่อประโยขน์ในด้านการปกครองและอำนวยความสะดวกแก่ประชาชนในพื้นที่

ในปี พ.ศ. 2538 มีพระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอจังหาร โดยยก กิ่งอำเภอจังหาร ขึ้นเป็น อำเภอจังหาร ปัจจุบันอำเภอจังหารมีเขตการปกครองทั้งหมด 8 ตำบล 110 หมู่บ้าน

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอจังหารแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 8 ตำบล 110 หมู่บ้าน

ตำบลของอำเภอจังหาร

ลำดับ	อักษรไทย	อักษรโรมัน	หมู่บ้าน	ประชากร
1	ดินดำ	Din Dam	17	6,949
2	ปาฝา	Pa Fa	12	5,265
3	ม่วงลาด	Muang Lat	12	5,459
4	จังหาร	Changhan	19	6,858
5	ดงสิงห์	Dong Sing	18	9,171
6	ยางใหญ่	Yang Yai	10	4,103
7	ผักแว่น	Phak Waen	13	4,836
8	แสนชาติ	Saen Chat	9	3,124
รวม			110	45,765

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอจังหารประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลจังหาร ครอบคลุมพื้นที่ตำบลจังหารทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลดงสิงห์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดงสิงห์ทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลดินดำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดินดำทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลผักแว่น ครอบคลุมพื้นที่ตำบลผักแว่นทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลปาฝา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลปาฝาทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลม่วงลาด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงลาดทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลยางใหญ่ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลยางใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแสนชาติ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแสนชาติทั้งตำบล