แคว้นสุพรรณภูมิ
บทความนี้ไม่มีการอ้างอิงจากแหล่งที่มาใด |
สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ดินแดนสุวรรณภูมิ อาณาจักรสุพรรณภูมิ หรือ แคว้นสุพรรณภูมิ เป็นแคว้นของชนชาติไทยในอดีต มีมาก่อนสถาปนากรุงศรีอยุธยา โดยมีเมืองอู่ทองเป็นเมืองหลวง
| ประวัติศาสตร์ไทย | |
|---|---|
 | |
| ยุคก่อนประวัติศาสตร์ | |
| ประวัติศาสตร์ช่วงต้น | |
| การเข้ามาอยู่อาศัย | |
| แนวคิดถิ่นกำเนิดชนชาติไท | |
| บ้านเชียง (ประมาณ 2500 ปีก่อน พ.ศ.) | |
| บ้านเก่า (ประมาณ 2000 ปีก่อน พ.ศ.) | |
| อาณาจักรมอญ-เขมร | |
| ฟูนาน (611–1093) | |
| ทวารวดี (พุทธศตวรรษที่ 12–16) | |
| ละโว้ (พุทธศตวรรษที่ 12–1630) | |
| เขมร (1345–1974) | |
| หริภุญชัย (พุทธศตวรรษที่ 13–1835) | |
| ตามพรลิงค์ (พุทธศตวรรษที่ 13–14) | |
| อาณาจักรของคนไท | |
| ลพบุรี (1648–1931) | |
| กรุงสุโขทัย (1781–1981) | |
| สุพรรณภูมิ (พุทธศตวรรษที่ 18–1952) | |
| พะเยา (1637–1881) | |
| ล้านนา (1835–2101) | |
| น่าน (พุทธศตวรรษที่ 18–1992) | |
| นครศรีธรรมราช (พุทธศตวรรษที่ 18–2325) | |
| กรุงศรีอยุธยา | |
| กรุงศรีอยุธยา (1893–2310) | |
| ประเทศราชเชียงใหม่ (2101–2317) | |
| นครศรีธรรมราช (พุทธศตวรรษที่ 18–2325) | |
| กรุงธนบุรี | |
| กรุงธนบุรี (2310–2325) | |
| เชียงใหม่ (2317–2437) | |
| กรุงรัตนโกสินทร์ | |
กรุงรัตนโกสินทร์ (2325–2475)
| |
| ประเทศสยาม | |
ประเทศสยาม (2475–2516)
| |
ประเทศสยาม (2516–2544)
| |
| ประเทศไทย | |
ประเทศไทย (2544–ปัจจุบัน)
| |
| ประวัติศาสตร์รายภูมิภาค | |
| ประวัติศาสตร์แบ่งตามหัวข้อ | |
| |
การกำเนิดแก้ไข
สืบเนื่องจากพระเจ้าไชยสิริ กษัตริย์โยนกเชียงแสน ครองเมืองชัยปราการ (เมืองฝาง) อพยพผู้คนหนีการโจมตีจากพวกมอญลงมาทางใต้ บรรดาเชื้อพระวงศ์และผู้คนต่างที่อพยพลงมาด้วยได้พากันแยกย้ายไปตั้งบ้านเมืองของตนอยู่ตามแคว้นต่าง ๆ โดยมีเมืองใหญ่ ๆ 2 เมืองคือ เมืองอโยธยา แคว้นละโว้ และเมืองอู่ทอง แคว้นสุพรรณภูมิ ต่อมา พระเจ้าไชยสิริทรงขยายอาณาเขตไปทางใต้และได้ปกครองแคว้นศิริธรรมราช[1] และได้ตั้งเมืองนครศิริธรรมราช (นครศรีธรรมราช) เป็นเมืองหลวง
ราวพุทธศตวรรษที่ 16-17 ในช่วง พ.ศ. 1843-พ.ศ. 1893 เมืองอู่ทองอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรสุโขทัย แต่มีหลายความคิดเกี่ยวกับเมืองสุพรรณภูมิ เช่น ต้นกำเนิดของพระเจ้าอู่ทองที่ยังคงมีความไม่ชัดเจน[2] การปกครองแคว้นสุพรรณภูมิควบคู่ไปกับการปกครองอาณาจักรสุโขทัย ในช่วงหลังการสถาปนากรุงศรีอยุธยา ภายหลังแคว้นสุพรรณภูมิได้ถูกลดความสำคัญลงเป็นหัวชั้นเมืองเอก (เมืองหน้าด่าน) เท่านั้น การปกครองจะมีการแต่งตั้งผู้ปกครองที่มีเชื้อสายราชวงศ์ทั้งทางสุโขทัยและอยุธยามาปกครองโดยมีตำแหน่ง "เจ้าเมืองอู่ทอง" ซึ่งเป็นศูนย์กลางการปกครองแคว้นสุพรรณภูมิสำหรับพระราชโอรสมักเรียกตามตำแหน่งสกุลยศว่า "ขุนหลวง" ในลักษณะคล้ายกับเมืองพิษณุโลกสองแคว และปกครองเมืองสรรค์ (แพรกศรีราชา) นอกจากนี้พระมหากษัตริย์ผู้ครองกรุงศรีอยุธยาต้องทรงแต่งตั้งพระชายาผู้สืบเชื้อสายจากผู้ครองอาณาจักรสุพรรณภูมิในตำแหน่ง "ท้าวอินทรสุเรนทร" ด้วย
ผู้ปกครองแก้ไข
- พระยาอู่ทอง - พระราชบิดาในขุนหลวงพะงั่วและพระสสุระ (พ่อตา) ของพระเจ้าอู่ทองในช่วงก่อนสถาปนากรุงศรีอยุธยา (มีผู้ปกครองเรียกว่า ผู้รั้ง)
- พระเจ้าอู่ทอง - ก่อนสถาปนากรุงศรีอยุธยา ครองเมืองต่อจากพระราชบิดาในขุนหลวงพะงั่ว
- ขุนหลวงพะงั่ว - เมื่อสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 (พระเจ้าอู่ทอง) ทรงสถาปนากรุงศรีอยุธยาเมื่อปี พ.ศ. 1893 ในการนั้นพระองค์ทรงสถาปนาขุนหลวงพะงั่วขึ้นเป็น "สมเด็จพระบรมราชาธิราช"
- พระศรีเทพาหูราช - เป็นพระโอรสในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ (ขุนหลวงพะงั่ว) กับพระมหาเทวีซึ่งเป็นพระขนิษฐาของพระมหาธรรมราชาที่ ๑
- เจ้าอ้ายพระยา - เป็นพระราชโอรสในสมเด็จพระอินทราชาและพระเชษฐาในสมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ 2 (เจ้าสามพระยา)
รายพระนามพระมหากษัตริย์ ที่เกี่ยวข้องกับอาณาจักรสุพรรณภูมิแก้ไข
- สมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ - ทรงปกครองแคว้นสุพรรณภูมิก่อนทรงย้ายไปตั้งพระนครใหม่ที่เมืองอยุธยา
- สมเด็จพระบรมราชาธิราชที่ ๑ - มีพระนามเดิมว่า ขุนหลวงพะงั่ว เป็นพระเชษฐาของพระมเหสีในสมเด็จพระรามาธิบดีที่ ๑ และได้ครองเมืองสุพรรณบุรี เมื่อสมเด็จพระรามาธิบดีที่ 1 เสด็จสวรรคต พระองค์ได้นำกำลังจากเมืองสุพรรณบุรีมาประชิดกรุงศรีอยุธยา สมเด็จพระราเมศวรได้อัญเชิญพระองค์เข้าเมืองแล้วถวายพระราชสมบัติให้ พระองค์จึงเสด็จขึ้นครองราชสมบัติเมื่อปี พ.ศ. 1913 เสด็จสวรรคตเมื่อปี พ.ศ. 1931
- สมเด็จพระอินทราชา - สมเด็จพระอินทราชา (เจ้านครอินทร์) หรือ สมเด็จพระรามาธิบดีศรีนครินทราธิราช หรือ สมเด็จพระนครินทราธิราช แต่นักประวัติศาสตร์บางท่านก็เชื่อว่าพระองค์คือ พระศรีเทพาหูราช
อ้างอิงแก้ไข
บทอ่านเพิ่มเติมแก้ไข
- ฉันทัส เพียรธรรม. การสังเคราะห์องค์ความรู้ประวัติศาสตร์รัฐสุพรรณภูมิ จังหวัดสุพรรณบุรีด้วยกระบวนการการมีส่วนร่วม. JOURNAL OF NAKHONRATCHASIMA COLLEGE Vol.11 No.1 January –April 2017. p. 272–290.