หลอดเลือดดำผิว

หลอดเลือดดำชั้นผิว (อังกฤษ: Superficial vein) เป็นคำที่ใช้อธิบายหลอดเลือดดำที่อยู่ชิดกับพื้นผิวของลำตัว ซึ่งต่างกับหลอดเลือดดำอีกชนิดหนึ่งที่อยู่ลึกลงไปจากผิวหนัง เรียกว่าหลอดเลือดดำชั้นลึก (deep vein)

หลอดเลือดดำชั้นผิวของรยางค์บน

หลอดเลือดดำชั้นผิวจะไม่ทอดคู่กับหลอดเลือดแดงเหมือนกับหลอดเลือดดำชั้นลึกที่จะมีลักษณะเป็น venae comitantes หรือลักษณะทอดคู่ขนาบหลอดเลือดแดงที่มีชื่อเดียวกัน

หลอดเลือดดำชั้นผิวมีความสำคัญในทางสรีรวิทยาในแง่การระบายความร้อนให้แก่ร่างกาย เมื่อร่างกายมีอุณหภูมิสูงขึ้น ร่างกายจะลัดเลือดจากหลอดเลือดดำชั้นลึกมายังหลอดเลือดดำชั้นตื้นเพื่อระบายความร้อนออกไปยังสิ่งแวดล้อม หลอดเลือดดำชั้นผิวสามารถมองเห็นได้จากผิวหนัง โดยเฉพาะเมื่ออวัยวะนั้นอยู่ต่ำกว่าระดับหัวใจ หลอดเลือดดำชั้นผิวจะพองออก สังเกตได้เมื่อเรายกแขนขึ้นเหนือระดับหัวใจ เลือดจะไหลออกจากหลอดเลือดนั้น แต่เมื่อเราวางแขนลงในระดับต่ำกว่าหัวใจ เลือดจะไหลกลับเข้ามาใหม่ หลอดเลือดนี้สามารถเห็นได้ชัดขึ้นเมื่อเรายกของหนักๆ

ในทางสรีรวิทยา หลอดเลือดดำชั้นผิวนี้ไม่มีความสำคัญเท่าหลอดเลือดดำชั้นลึก เพราะขนส่งเลือดในปริมาณน้อยกว่า และบางครั้งหลอดเลือดนี้สามารถตัดเอาออกได้โดยไม่ก่อให้เกิดความผิดปกติใดๆ เรียกว่าวิธี vein stripping ซึ่งเป็นการรักษาหลอดเลือดดำขอด (varicose vein) ที่ใช้กันในปัจจุบัน

ตัวอย่างหลอดเลือดดำชั้นผิว

• หลอดเลือดดำคอชั้นนอก (external jugular vein)

รยางค์บน

• หลอดเลือดดำเซฟาลิค (cephalic vein)
• หลอดเลือดดำมีเดียน คิวบิตัล (median cubital vein) มักใช้ในการเจาะเลือด (venipuncture)
• หลอดเลือดดำเบซิลิค (basilic vein)

รยางค์ล่าง

• หลอดเลือดดำซาฟีนัสเส้นเล็ก (small saphenous vein)
• หลอดเลือดดำซาฟีนัสเส้นใหญ่ (great saphenous vein)

ดูเพิ่ม

• หลอดเลือดดำขอด
• หลอดเลือดดำชั้นลึก

แหล่งข้อมูลอื่น

• The Veins of the Lower Extremity, Abdomen, and Pelvis เก็บถาวร 2005-07-24 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน - Gray's Anatomy
• Varicose vein therapy - medlineplus.org