หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล

เสวกตรี หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล โอรสใน พลตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ กับ หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา ประสูติเมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม พ.ศ. 2442 ทรงเษกสมรสกับหม่อมเจ้าพวงรัตนประไพ เทวกุล พระธิดาในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ กับ หม่อมพุก จันทรเสน มีบุตรธิดา คือ

• นายแพทย์ หม่อมราชวงศ์พัชรีสาณ ชุมพล
• หม่อมราชวงศ์หญิงพวงแก้ว ชุมพล
• หม่อมราชวงศ์จาตุรีสาณ ชุมพล

หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ชายา	หม่อมเจ้าพวงรัตนประไพ เทวกุล
บุตร	3 คน
ราชวงศ์	ชุมพล (ราชวงศ์จักรี)
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์
พระมารดา	หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา
ประสูติ	9 กรกฎาคม พ.ศ. 2442
สิ้นชีพิตักษัย	17 กันยายน พ.ศ. 2517 (75 ปี)

หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล ทรงได้รับการศึกษาที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง จนสำเร็จการศึกษาระดับชั้นมัธยมศึกษา แล้วได้เข้ารับราชการในกระทรวงวัง สนองพระเดชพระคุณพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จนเมื่อมหาสงครามโลกครั้งที่สอง ได้สงบลง จึงกราบถวายบังคมลาออกจากราชการ เพื่อไปศึกษาต่อด้วยทุนส่วนตัวที่ประเทศอังกฤษ จนสำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรี สาขาประวัติศาสตร์และกฎหมาย ที่มหาวิทยาลัย Cambridge สำนัก Magdelene และกลับสู่ประเทศสยามเมื่อปี พ.ศ. 2469 หลังจากนั้นได้กลับเข้ารับราชการต่อที่กระทรวงวังในตำแหน่งปลัดกรมในกระทรวงวัง และเป็นปลัดจางวาง กรมมหาดเล็กหลวง จนถึงปี พ.ศ. 2475 จึงได้รับราชการสนองพระเดชพระคุณที่สำนักพระราชวัง จนถึงปี พ.ศ. 2477 เมื่อพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสละราชสมบัติ

หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล เป็นผู้ร่วมก่อตั้งธนาคารไทยทนุ เมื่อปี พ.ศ. 2492 และดำรงตำแหน่งประธานกรรมการคนแรกของธนาคาร และทรงดำรงตำแหน่งสมาชิกวุฒิสภาชุดที่ 2 (สมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2489) แต่งตั้งเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2490 สิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2493

ในปี พ.ศ. 2501 หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้ดูแลรักษาและจัดการผลประโยชน์ทรัพย์สินส่วนพระองค์ แทนพระสุทธิอรรถนฤมนตร์ (สุธ เลขยานนท์) ตามประกาศนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ 16 สิงหาคม 2501 และดำรงตำแหน่งประธานกรรมการผู้อำนวยการทรัพย์สินส่วนพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว

นอกจากนี้หม่อมเจ้าอุปลีสาน ชุมพล ยังได้ประทานที่ดินส่วนพระองค์ คือ "สวนโนนดง" ให้เป็นที่ก่อสร้างโรงพยาบาลประจำจังหวัดอุบลราชธานี เพื่อเป็นอนุสรณ์แด่พลตรีพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ พระบิดา ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ และวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสรรพสิทธิประสงค์ อุบลราชธานี

หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2517 สิริพระชันษา 75 ปี

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2505 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2473 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 4 จัตุรถาภรณ์ช้างเผือก (จ.ช.)
• พ.ศ. 2474 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 3 (ป.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2514 – เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้นที่ 3 (ภ.ป.ร.3)
• พ.ศ. 2503 – เหรียญราชรุจิทอง รัชกาลที่ 9 (ร.จ.ท.9)

อนุสรณ์

• ถนนอุปลีสาณ เขตเทศบาลนครอุบลราชธานี

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์                                   10. พระยาราชสงคราม (อิน อินทรวิมล)                       5. เจ้าจอมมารดาพึ่ง ในรัชกาลที่ 4                             1. หม่อมเจ้าอุปลีสาณ ชุมพล                                         24. ท้าวสีหาราช (พลสุข)               12. เจ้าราชบุตร (สุ่ย บุตโรบล)                       25. อัญญาแม่สุภา               6. ท้าวสุรินทรชมภู (หมั้น บุตโรบล)                             13. อัญญาแม่ทอง บุตโรบล                       3. หม่อมเจียงคำ ชุมพล ณ อยุธยา                                   14. พระศรีโสภา (ชาวจีน)                       7. อัญญาแม่ดวงจันทร์ บุตโรบล                             15. นางทุมมา