สิบหกรัฐ

สิบหกอาณาจักร หรือ สิบหกรัฐ น้อยครั้งที่เรียกว่า สิบหกแคว้น เป็นช่วงเวลาที่สับสนวุ่นวายในประวัติศาสตร์จีน ตั้งแต่ปี ค.ศ. 304 ถึง ค.ศ. 439 เมื่ออำนาจทางการเมืองของแผ่นดินจีนทางตอนเหนือได้แตกออกเป็นรัฐที่มีอำนาจอธิปไตยในระยะเวลาอันสั้น ซึ่งส่วนใหญ่ล้วนได้ถูกสถาปนาโดย "ห้าชนเผ่า" ชนเผ่าส่วนใหญ่เป็นกลุ่มชนที่ตั้งรกรากทางตอนเหนือนอกแผ่นดินจีนในช่วงหลายศตวรรษก่อนหน้า และมีส่วนร่วมในการโค่นล้มราชวงศ์จิ้นตะวันตกในช่วงต้นของคริสต์ศตวรรษที่ 4 รัฐที่ได้ถูกก่อตั้งขึ้นโดยชนเชื้อชาติจากเผ่าซยฺงหนู (匈奴) เผ่าเซียนเปย์ (鲜卑) เผ่าตี (氐) เผ่าเจี๋ย (羯) และเผ่าเชียง (羌) เช่นเดียวกับชาวจีนฮั่นและชาวเผ่าอื่นๆ ได้มีการต่อสู้รบกันเองและรบกับราชวงศ์จิ้นตะวันออก ซึ่งได้สืบทอดต่อจากราชวงศ์จิ้นตะวันตกและปกครองแผ่นดินจีนทางตอนใต้ ในช่วงเวลานั้นได้สิ้นสุดลงด้วยการรวบรวมแผ่นดินจีนทางตอนเหนือในช่วงต้นคริสต์ศตววรษที่ 5 โดยราชวงศ์เว่ยเหนือที่วิวัฒนการมาจากรัฐที่ก่อตั้งโดยเผ่าเซียนเปย์

สิบหกรัฐ
อักษรจีนตัวเต็ม	十六國
อักษรจีนตัวย่อ	十六国
การถอดเสียง ภาษาจีนกลางมาตรฐาน ฮั่นยฺหวี่พินอิน Shíliù Guó ภาษากวางตุ้งมาตรฐาน อักษรโรมันแบบเยล Sap6luk6 gwok3 IPA [sɐ̀p̚ lòk̚ kʷɔ̄ːk̚]

คำว่า "สิบหกรัฐ" ได้ถูกใช้เป็นครั้งแรกโดยในช่วงศตวรรษที่ 6 นักประวัติศาสตร์นามว่า Cui Hong ในจดหมายเหตุฤดูใบไม้ผลิและฤดูใบไม้ร่วงของสิบหกรัฐ และยังได้หมายถึงห้ารัฐของเหลียง (อดีต, หลัง, เหนือ, ใต้และตะวันตก) สี่รัฐของเยียน (อดีต, หลัง, เหนือ, และใต้) สามรัฐของฉิน (อดีต, หลัง และตะวันตก) สองรัฐของจ้าว (อดีต และหลัง) รัฐเฉิงฮั่นและรัฐเซี่ย Cui Hong นั้นไม่ได้นับรวมกับรัฐอื่นๆที่ปรากฏในช่วงสมัยนั้น ซึ่งรวมถึงได้แก่ Ran Wei, Zhai Wei, Chouchi, Duan Qi, Qiao Shu, Huan Chu, Tuyuhun และ ยันตะวันตก และเขาก็ยังไม่นับรวมถึงรัฐเว่ย์เหนือและบรรพบุรษของรัฐเตีย เพราะรัฐเว่ยเ์หนือได้กลายเป็นราชวงศ์ปกครองแผ่นดินจีนทางตอนเหนือในที่สุด