สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสโก)

สมเด็จพระวันรัต นามเดิม ทรัพย์ สุนทรัตต์ ฉายา โฆสโก เป็นสมเด็จพระราชาคณะฝ่ายมหานิกาย ได้ดำรงตำแหน่งสำคัญ เช่น เจ้าอาวาสวัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร สังฆมนตรีว่าการองค์การปกครอง สมาชิกสังฆสภา กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก และผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช

สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสโก)
คำนำหน้าชื่อ	ท่านเจ้าประคุณ
ส่วนบุคคล
เกิด	27 มิถุนายน พ.ศ. 2447 (72 ปี 337 วัน ปี)
มรณภาพ	29 พฤษภาคม พ.ศ. 2520 โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย กรุงเทพมหานคร
นิกาย	มหานิกาย
การศึกษา	นักธรรมชั้นโท, เปรียญธรรม 6 ประโยค
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่	วัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร กรุงเทพมหานคร
อุปสมบท	11 กรกฎาคม พ.ศ. 2467
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก

ประวัติ

ชาติกำเนิด

สมเด็จพระวันรัต มีนามเดิม ทรัพย์ สุนทรัตต์ เกิดเมื่อวันจันทร์ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 ปีมะโรง ตรงกับวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2447 เป็นบุตรคนที่สามของนายอ๋ากับนางอ่ำ ภูมิลำเนาอยู่ตำบลวัดร้อยไร่ อำเภอนครหลวง จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้ศึกษาจนจบชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 จากโรงเรียนตัวอย่างประจำมณฑลกรุงเก่า ปัจจุบันคือ โรงเรียนอยุธยาวิทยาลัย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ในปี พ.ศ. 2463

อุปสมบท

เมื่อ พ.ศ. 2465 ได้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดดาวดึงษาราม โดยมีพระเทพโมลี (เฮง เขมจารี) เป็นพระอุปัชฌาย์ ถึงวันศุกร์ที่ 11 กรกฎาคม พ.ศ. 2467 ได้อุปสมบท ณ วัดสังเวชวิศยาราม โดยมีสมเด็จพระวันรัต (จ่าย ปุณฺณทตฺโต) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระราชเวที (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และพระครูศีลขันธสุนทร (พัน) เป็นพระอนุสาวนาจารย์

การศึกษาพระปริยัติธรรม

สมเด็จพระวันรัต สอบได้นักธรรมชั้นโทในปี พ.ศ. 2468 และสอบได้เปรียญธรรม 6 ประโยค ในปี พ.ศ. 2473

ตำแหน่ง

• 22 เมษายน พ.ศ. 2518 กระทรวงศึกษาธิการประกาศว่ามีพระบัญชาแต่งตั้งให้เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เนื่องจากสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) สมเด็จพระสังฆราช เสด็จไปฏิบัติศาสนกิจที่สหรัฐตั้งแต่วันที่ 18 เมษายน ถึง 1 พฤษภาคม พ.ศ 2518
• 20 มิถุนายน พ.ศ. 2518 กระทรวงศึกษาธิการประกาศว่ามีพระบัญชาแต่งตั้งให้เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช เนื่องจากสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (วาสน์ วาสโน) สมเด็จพระสังฆราช เสด็จเยี่ยมประเทศศรีลังกาตั้งแต่วันที่ 18-29 มิถุนายน พ.ศ 2518

สมณศักดิ์

• 1 มีนาคม พ.ศ. 2479 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระญาณโศภน
• พ.ศ. 2489 เป็นพระราชาคณะเสมอชั้นราชในราชทินนามเดิม
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2495 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพมุนี ศรีวิสุทธศีลาจารย์ ญาณนายก ตรีปิฎกธาดา มหาคณิศร บวรสังฆาราม คามวาสี
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2500 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมรัตนากร สุนทรพรหมปฏิบัติ สมณวัตรโกศล วิมลปิฎกธาดา ทักษิณศาสนาทร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2504 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระธรรมวโรดม บรมญาณอดุล สุนทรนายก ตรีปิฎกคุณาลังการวิภูสิต บริหารกิจสาทร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• 5 ธันวาคม พ.ศ. 2515 เป็นสมเด็จพระราชาคณะ สมเด็จพระวันรัต ปริยัติพิพัฒนพงศ์ วิสุทธิสงฆปริณายก ตรีปิฎกโกศล วิมลคัมภีรญาณสุนทร มหาคณะปธานาดิศร บวรสังฆาราม คามวาสี อรัณยวาสี

มรณภาพ

สมเด็จพระวันรัต ถึงแก่มรณภาพด้วยภาวะหัวใจวาย ณ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เมื่อวันที่ 29 พฤษภาคม พ.ศ. 2520 เวลา 16.30 น. สิริอายุได้ 72 ปี 337 วัน ได้รับพระราชทานเพลิงศพ ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2520

อ้างอิง

เชิงอรรถ

บรรณานุกรม

• กรมศิลปากร. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 450 หน้า. ISBN 974-417-530-3
• ธนิต อยู่โพธิ์. ตำนานสมณศักดิ์ พระวันรัต และ สมเด็จพระราชาคณะผู้ทรงสมณศักดิ์ สมเด็จพระวันรัตในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : ศิวพร, 2516. 447 หน้า. หน้า 155-158.
• วัดสังเวชวิศยาราม. ประมวลพระธรรมเทศนาสมเด็จ. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์การศาสนา, 2520. 142 หน้า. [พิมพ์เป็นอนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ (สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสกมหาเถร)]

ก่อนหน้า		สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสโก)		ถัดไป
พระพิมลธรรม (อาจ อาสโภ)		สังฆมนตรีว่าการองค์การปกครอง (พ.ศ. 2503 - พ.ศ. 2505)		(ตำแหน่งถูกยกเลิกเนื่องจากประกาศ ใช้พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505)
ไม่มี		เจ้าคณะใหญ่หนตะวันออก (พ.ศ. 2509 - พ.ศ. 2516)		สมเด็จพระธีรญาณมุนี (ธีร์ ปุณฺณโก)