สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ)

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ นามเดิม ช่วง นามสกุล สุดประเสริฐ ฉายา วรปุญฺโญ (26 สิงหาคม พ.ศ. 2468 – 9 ธันวาคม พ.ศ. 2564) เป็นสมเด็จพระราชาคณะชั้นสุพรรณบัฏฝ่ายมหานิกาย อดีตเจ้าอาวาสพระอารามหลวงวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ,อดีตประธานสมัชชามหาคณิสสร และอดีตผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์

(ช่วง วรปุญฺโญ)
คำนำหน้าชื่อท่านเจ้าพระคุณ
ชื่ออื่นเจ้าพระคุณสมเด็จหลวงปู่ช่วง
ส่วนบุคคล
เกิด26 สิงหาคม พ.ศ. 2468 (96 ปี)
มรณภาพ9 ธันวาคม พ.ศ. 2564
นิกายมหานิกาย
การศึกษาเปรียญธรรม 9 ประโยค, นักธรรมชั้นเอก
ตำแหน่งชั้นสูง
ที่อยู่วัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร
อุปสมบท11 พฤษภาคม พ.ศ. 2488
พรรษา76 พรรษา
ตำแหน่งอดีตเจ้าอาวาสพระอารามหลวงวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ,อดีตประธานสมัชชามหาคณิสสร,อดีตผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช

ประวัติ

ชาติภูมิ

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ มีนามเดิมว่า ช่วง นามสกุลสุดประเสริฐ เกิดเมื่อวันพุธที่ 26 สิงหาคม พ.ศ. 2468 ขึ้น 9 ค่ำ เดือน 10 ปีฉลู บ้านเลขที่ 32 ตำบลราชาเทวะ อำเภอบางพลี จังหวัดสมุทรปราการ โยมบิดาและโยมมารดาชื่อ นายมิ่งและนางสำเภา นามสกุลสุดประเสริฐ

บรรพชา และอุปสมบท

บรรพชาเป็นสามเณร เมื่ออายุได้ 14 ปี จึงได้บรรพชาเมื่อวันจันทร์ที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2482 ณ วัดสังฆราชา เขตลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร โดยมีพระครูศีลาภิรัต (ทอง) วัดลาดกระบัง กรุงเทพมหานคร เป็นอุปัชฌาย์

อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันศุกร์ที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2488 ขึ้น 1 ค่ำ เดือน 6 ปีระกา ณ พัทธสีมาวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร พระครูบริหารบรมธาตุ (ป่วน เกสโร) วัดนางชี เป็นพระอุปัชฌาย์ พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) เมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์ที่พระครูสมณธรรมสมาทาน เป็นกรรมวาจาจารย์ ได้รับฉายานามว่า “วรปุญฺโญ”

การศึกษา

ตำแหน่ง

ฝ่ายปกครอง

  • พ.ศ. 2495 เป็นเลขานุการสังฆนายก สมเด็จพระวันรัต (ปลด กิตฺติโสภโณ)
  • พ.ศ. 2499 เป็นผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ (พระอารามหลวง)
  • พ.ศ. 2500 เป็นพระอุปัชฌาย์
  • พ.ศ. 2507 เป็นรองเจ้าคณะภาค 3
  • พ.ศ. 2508 เป็นเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ (พระอารามหลวง)
  • พ.ศ. 2508-2516 เป็นเจ้าคณะภาค 3 รวม 2 สมัย
  • พ.ศ. 2517-2528 เป็นเจ้าคณะภาค 17 รวม 3 สมัย
  • พ.ศ. 2528-2537 เป็นเจ้าคณะภาค 7
  • พ.ศ. 2532-2562 เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม
  • พ.ศ. 2533-2548 เป็นกรรมการ พ.ศ.ป.
  • พ.ศ. 2533-2564 เป็นกรรมการ ศ.ต.ภ.
  • พ.ศ. 2537-2558 เป็นเจ้าคณะใหญ่หนเหนือ
  • พ.ศ. 2548 เป็นคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
  • พ.ศ. 2556 เป็นประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
  • พ.ศ. 2557-2560 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช[1][2]
  • พ.ศ. 2556-2564 ประธานสมัชชามหาคณิสสร

ฝ่ายการศึกษา

 
ตราแม่กองบาลีสนามหลวง ในประกาศนียบัตรเปรียญธรรม (ประทับลายมือชื่อตำแหน่ง สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ องค์ประธานแม่กองบาลีสนามหลวง)
  • พ.ศ. 2487-2492 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมสำนักเรียนวัดปากน้ำ
  • พ.ศ. 2489 เป็นกรรมการตรวจประโยคธรรมสนามหลวง
  • พ.ศ. 2491 เป็นกรรมการตรวจประโยคบาลีสนามหลวง
  • พ.ศ. 2493-2497 เป็นครูสอนพระปริยัติธรรมสำนักเรียนวัดเบญจมบพิตร
  • พ.ศ. 2498 เป็นผู้นำประโยคบาลีสนามหลวง ไปทำการเปิดสอบในจังหวัดต่าง ๆ เป็นเวลาหลายปีติดต่อกัน
  • พ.ศ. 2499 เป็นอาจารย์ใหญ่สำนักเรียนวัดปากน้ำ
  • พ.ศ. 2508 เป็นเจ้าสำนักเรียนวัดปากน้ำ
  • พ.ศ. 2528-2537 เป็นผู้อำนวยการตรวจธรรมสนามหลวงชั้นตรี ภาค 7
  • พ.ศ. 2532 เป็นรองแม่กองบาลีสนามหลวง รูปที่ 1
  • พ.ศ. 2537-2558 เป็นแม่กองบาลีสนามหลวง
  • พ.ศ. 2538 เป็นกรรมการการศึกษาของคณะสงฆ์

งานเผยแผ่ในประเทศ

  • พ.ศ. 2537 เป็นรองแม่กองงานพระธรรมทูต รูปที่ 2
  • เป็นรองประธานคณะพระธรรมจาริก รูปที่ 1
  • พ.ศ. 2537 เป็นประธานคณะพระธรรมจาริก
  • แม่กองงานพระธรรมทูต

การดำรงตำแหน่งผูปฏิบัติหน้าที่แทนสมเด็จพระสังฆราช โดยได้เริ่มดำรงตำแหน่งเมื่อปี 2556 หลังจากที่ สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สิ้นพระชนม์ จนถึงปี 2560 หลังจากที่ สมเด็จพระมหามุนีวงศ์ (อัมพร อมฺพโร) ได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระสังฆราช

ผลงาน

งานเผยแผ่ในต่างประเทศ

  • พ.ศ. 2527 ได้เริ่มสร้างวัดไทยในสหรัฐอเมริกา ตั้งชื่อวัดว่า “วัดมงคลเทพมุนี” เมืองฟิลาเดลเฟีย ประเทศสหรัฐอเมริกา เป็นที่เผยแผ่และปฏิบัติธรรมของชาวไทยและชาวต่างชาติมาถึงปัจจุบัน สิ้นค่าก่อสร้างประมาณ 50 ล้านบาท
  • พ.ศ. 2540 ได้ริเริ่มก่อสร้างวัดไทยแห่งแรกในประเทศญี่ปุ่นตั้งชื่อว่า “วัดปากน้ำญี่ปุ่นเมืองชิบะ ประเทศญี่ปุ่น เพื่อเป็นที่เผยแผ่และปฏิบัติธรรมของชาวไทยและชาวญี่ปุ่นภายในวัดมีเสนาสนะบริบูรณ์ และได้สร้างอุโบสถสถาปัตยกรรมไทย ประกอบพิธีผูกสีมาฝังลูกนิมิต เมื่อวันที่ 9-10 เมษายน พ.ศ. 2548 สิ้นค่าก่อสร้างประมาณ 300 ล้านบาท
  • พ.ศ. 2545 ได้ริเริ่มก่อสร้างวัดไทยในประเทศนิวซีแลนด์ ตั้งชื่อว่า “วัดปากน้ำนิวซีแลนด์” เมืองทัวรังง่า ประเทศนิวซีแลนด์ เพื่อเป็นที่เผยแผ่และปฏิบัติธรรมของชาวไทยและชาวนิวซีแลนด์ ปัจจุบันกำลังดำเนินการสร้างอุโบสถ และเสนาสนะ สิ้นค่าก่อสร้าง ประมาณ 60 ล้านบาท

งานสาธารณูปการ

  • พ.ศ. 2508 เป็นเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ได้ดำเนินการที่เป็นประโยชน์แก่พระภิกษุ สามเณร แม่ชี ผู้อาศัยอยู่ในวัด และเป็นการอำนวยความสะดวกแก่สาธุชนที่มาทำบุญที่วัดปากน้ำ ในเรื่องหลัก 6 ประการ คือ
  1. บูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะเก่า
  2. ก่อสร้างเสนาสนะถาวรวัตถุใหม่
  3. อนุรักษ์โบราณวัตถุ รักษาให้อยู่ในสภาพดี
  4. จัดซื้อที่ดินเพื่อขยายอาณาเขตของวัด
  5. สร้างถนนกึ่งสะพานเป็นทางเข้าวัด
  6. จัดทำระบบไฟฟ้าและน้ำประปาทั่วทั้งวัด

รวมค่าก่อสร้างภายในวัดเป็นจำนวนเงินประมาณทั้งสิ้น 400,000,000 บาท (สี่ร้อยล้านบาทถ้วน)

งานบำเพ็ญสาธารณประโยชน์

  • พ.ศ. 2524 ได้ก่อตั้ง “มูลนิธิหลวงพ่อวัดปากน้ำ” เพื่อนำดอกผลของมูลนิธิใช้ในการบำเพ็ญกุศลต่าง ๆ และได้ชักชวนสาธุชนร่วมสมทบทุนในโอกาสต่าง ๆ มาถึงปัจจุบัน (พ.ศ. 2548) รวมค่าบริจาคเพื่อสาธารณประโยชน์นอกวัด เป็นเงินจำนวนประมาณทั้งสิ้น 230,000,000 บาท (สองร้อยสามสิบล้านบาทถ้วน)

ประมวลค่าก่อสร้างทั้งสิ้นมีดังนี้ ค่าก่อสร้างภายในวัด เป็นเงินจำนวน 400,000,000 บาท ค่าก่อสร้างภายนอกวัด เป็นเงินจำนวน 230,000,000 บาท รวมทั้งสิ้นประมาณ เป็นเงินจำนวน 630,000,000 บาท (หกร้อยสามสิบล้านบาทถ้วน) พ.ศ. 2529 ได้จัดถวายทุนแก่สำนักศาสนศึกษา 72 แห่งทั่วประเทศ สำนักละ 1 แสนบาท เพื่อนำไปตั้งเป็นทุนมูลนิธิเพื่อการศึกษาพระปริยัติธรรมแผนกบาลี ในนามพระมงคลเทพมุนี (หลวงพ่อวัดปากน้ำ) รวมปัจจัยทั้งสิ้น 7,200,000 บาท (เจ็ดล้านสองแสนบาทถ้วน)

งานประวัติศาสตร์

  • พ.ศ. 2532 ได้ดำเนินการก่อสร้างมหาวิหารประดิษฐานพระไตรปิฎกหินอ่อนและพระเจดีย์ถวายเป็นธรรมานุสรณ์ ในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 5 รอบ วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2530 และรัชมังคลาภิเษก ในพระบรมราชูปถัมภ์ ณ พุทธมณฑล อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ค่าก่อสร้าง จำนวน 200,000,000 บาท (สองร้อยล้านบาทถ้วน)
  • พ.ศ. 2534 ได้ดำเนินการก่อสร้างอาคารสมุดพระพุทธศาสนา มหาสิรินาถ ในโอกาสที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษา 5 รอบ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2535 ณ พุทธมณฑล อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ค่าก่อสร้าง 200,000,000 บาท (สองร้อยล้านบาทถ้วน)
  • พ.ศ. 2542 ได้ดำเนินการก่อสร้างอาคารสำนักหอสมุดและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ ราชวิทยาลัย อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา จนแล้วเสร็จเรียบร้อย และมอบให้มหาวิทยาลัยเมื่อวันที่ 30 มิถุนายน พ.ศ. 2548 ค่าก่อสร้าง จำนวน 75,000,000 บาท (เจ็ดสิบห้าล้านบาทถ้วน)

27 สิงหาคม พ.ศ. 2547 ได้เริ่มก่อสร้างพระเจดีย์มหารัชมงคล ขนาดความสูง 80 เมตร กว้าง 50 เมตร ยาว 50 เมตร เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจะทรงเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา วันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2550 ณ วัดปากน้ำ เขตภาษีเจริญ กรุงเทพมหานคร งบประมาณ 300,000,000 บาท (สามร้อยล้านบาทถ้วน)

ตำแหน่งพิเศษ

  • พ.ศ. 2498 เป็นองค์สังคีติการกคณะสงฆ์ไทย ไปร่วมประชุมปฏิบัติงานสังคายนาพระไตรปิฎกภาษาบาลี
  • พ.ศ. 2524-ปัจจุบัน เป็นประธานมูลนิธิหลวงพ่อวัดปากน้ำ ม.ส.จ.
  • พ.ศ. 2534 - ประธานคณะอนุกรรมการจัดหาทุนสร้างพุทธมณฑลฝ่ายสงฆ์
  • กรรมาธิการแห่งสังคีติการกสงฆ์ในการสังคายนาพระธรรมวินัยตรวจชำระพระไตรปิฎก ฉบับเฉลิมพระเกียรติ
  • กรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสงฆ์ ฝ่ายบรรพชิต
  • คณะอนุกรรมการที่ปรึกษาฝ่ายจัดหาทุนก่อสร้างวัดไทยลุมพินี ประเทศเนปาล
  • เป็นประธานในพิธีมอบสัญญาบัตรพัดยศแก่พระครูสัญญาบัตรที่ได้รับพระราชทานตั้งและเลื่อนสมณศักดิ์
  • เป็นประธานในพิธีทรงตั้งเปรียญธรรม 3 ประโยค
  • เป็นประธานในพิธีประสาทปริญญาบัตร แก่มหาวิทยาลัยของคณะสงฆ์ไทย ทั้ง 2 แห่ง มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

สมณศักดิ์

สมณศักดิ์ไทย

สมณศักดิ์ต่างประเทศ

เกียรติคุณ

มรณภาพ

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ) มรณภาพด้วยอาการสงบในช่วงเช้าของวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2564 สิริอายุ 96 ปี พรรษา 76 ทั้งนี้ หลังจากอาพาธและเข้าออกโรงพยาบาลเพื่อฟอกไตมาเป็นระยะเวลา 5 ปี ก่อนที่ตลอดปีที่ผ่านมาจะรักษาตัวอยู่ที่โรงพยาบาลเป็นส่วนใหญ่ ก่อนมรณภาพไม่มีโรคประจำตัวอย่างโรคเบาหวานหรือความดัน[11]

อ้างอิง

  1. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศมติมหาเถรสมาคม เรื่องแต่งตั้งผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช, เล่ม 131, ตอนพิเศษ 28 ง, 11 กุมภาพันธ์ 2557, หน้า 1
  2. "ได้รับแต่งตั้ง ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2016-01-27. สืบค้นเมื่อ 2017-05-16.
  3. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 74, ตอนที่ 6 ฉบับพิเศษ, 12 มกราคม พ.ศ. 2500, หน้า 10
  4. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 80, ตอนที่ 3 ฉบับพิเศษ, 4 มกราคม พ.ศ. 2506, หน้า 7
  5. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 84, ตอนที่ 128 ฉบับพิเศษ, 30 ธันวาคม พ.ศ. 2510, หน้า 2
  6. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 90, ตอนที่ 117 ฉบับพิเศษ, 13 ธันวาคม พ.ศ. 2538, หน้า 1
  7. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 105, ตอน 35 ฉบับพิเศษ, 4 มีนาคม พ.ศ. 2531, หน้า 8-11
  8. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 112, ตอนพิเศษ 47 ง, 13 ธันวาคม พ.ศ. 2538, หน้า 1
  9. พม่าถวายสมณศักดิ์สมเด็จวัดปากน้ำ, เดลินิวส์
  10. "เอกอัครราชทูตสาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ประจำประเทศไทย เป็นตัวแทนถวายสมณศักดิ์แก่ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช". สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. 27 ธันวาคม 2558. สืบค้นเมื่อ 19 ธันวาคม 2559. {{cite web}}: ตรวจสอบค่าวันที่ใน: |accessdate= (help)[ลิงก์เสีย]
  11. สุดอาลัย ‘สมเด็จช่วง’ มรณภาพแล้ว สิริอายุ 96 ปี มติชนออนไลน์ สืบค้นเมื่อ 9 ธันวาคม 2564


ก่อนหน้า สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ (ช่วง วรปุญฺโญ) ถัดไป
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสโภ)    
ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
(3 มกราคม พ.ศ. 2557 – 12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2560)
  สิ้นสุดตำแหน่ง
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ)    
ประธานคณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช
(25 ตุลาคม พ.ศ. 2556 – 3 มกราคม พ.ศ. 2557)
  สิ้นสุดตำแหน่ง
สมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ)    
ประธานสมัชชามหาคณิสร
(พ.ศ. 2556 – 2564)
  สมเด็จพระพุฒาจารย์ (สนิท ชวนปญฺโญ)
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์
(สุวรรณ สุวณฺณโชโต)
   
เจ้าคณะใหญ่หนเหนือ
(พ.ศ. 2537 – 2558)
  พระวิสุทธิวงศาจารย์ (วิเชียร อโนมคุโณ)
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์
(สุวรรณ สุวณฺณโชโต)
   
แม่กองบาลีสนามหลวง
(พ.ศ. 2537 – 2557)
  พระพรหมโมลี (สุชาติ ธมฺมรตโน)