สถานีรถไฟบ้านปิน

สถานีรถไฟบ้านปิน (อังกฤษ: Ban Pin Railway Station) เป็นสถานีรถไฟระดับสองบนเส้นทางรถไฟสายเหนือ (กรุงเทพ–เชียงใหม่) ตั้งอยู่ในตำบลบ้านปิน อำเภอลอง จังหวัดแพร่ อยู่ห่างจากสถานีรถไฟกรุงเทพเป็นระยะทาง 563.86 กิโลเมตร สถานีบ้านปินตั้งอยู่ระหว่างที่หยุดรถไฟห้วยแม่ต้ากับสถานีรถไฟผาคัน โดยช่วงระหว่างสถานีบ้านปินกับสถานีผาคัน เป็นที่ตั้งของอุโมงค์ห้วยแม่ลานซึ่งมีความยาว 130.20 เมตร อยู่ห่างจากสถานีบ้านปินไปประมาณ 11 กิโลเมตร

สถานีรถไฟบ้านปิน
สถานีรถไฟชั้น 2
สถานีรถไฟถ่ายจากทางทิศใต้ของสถานี
ข้อมูลทั่วไป
ที่ตั้ง	203 บ้านใหม่ หมู่ที่ 4 ตำบลบ้านปิน อำเภอลอง จังหวัดแพร่ 54150
เจ้าของ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
สาย	สายเหนือ
ชานชาลา	2
โครงสร้าง
ประเภทโครงสร้าง	ระดับดิน
ระดับชานชาลา	2
ที่จอดรถ	ลานจอดรถหน้าสถานี
ข้อมูลอื่น
รหัสสถานี	1172 (บป.)
ประวัติ
เริ่มเปิดให้บริการ	15 มิถุนายน พ.ศ. 2457
ผู้โดยสาร
ไม่ต่ำกว่า 50 คน /วัน
การเชื่อมต่อ
สถานีก่อนหน้า การรถไฟแห่งประเทศไทย สถานีต่อไป ห้วยแม่ต้า มุ่งหน้า กรุงเทพ (หัวลำโพง) หรือ กรุงเทพอภิวัฒน์ สายเหนือ ผาคัน มุ่งหน้า เชียงใหม่
บ้านปิน Ban Pin กิโลเมตรที่ 563.86 ห้วยแม่ต้า Huai Mae Ta −9.44 กม. ผาคัน Pha Khan +14.60 กม. ดูเพิ่ม: รายชื่อสถานีรถไฟ สายเหนือ
ที่ตั้ง

สถานีบ้านปินก่อสร้างและเปิดเดินรถในสมัยรัชกาลที่ 6 อาคารสถานีมีรูปแบบสถาปัตยกรรมบาวาเรียนผสมอับสถาปัตยกรรมไทยอันเป็นเอกลักษณ์ ตัวสถานีมีทางรถไฟ 5 ทาง เป็นทางหลัก 1 ทาง ทางหลีก 3 ทาง ทางตัน 1 ทาง และมี 2 ชานชาลา ย่านสถานีมีหอประแจและหอเติมน้ำสำหรับรถจักรไอน้ำซึ่งปัจจุบันเลิกใช้งานแล้ว นอกจากนี้ยังเคยมีโรงซ่อมรถซึ่งใช้งานครั้งแรกเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม พ.ศ. 2522 แต่ปัจจุบันถูกรื้อถอนแล้ว

สถานีรถไฟบ้านปินเป็นสถานีหนึ่งในโครงการรถไฟทางคู่ช่วงเด่นชัย - เชียงใหม่

แต่เดิม ระหว่างสถานีรถไฟบ้านปินกับสถานีรถไฟผาคันเคยมีที่หยุดรถห้วยแม่ลาน ที่สร้างตั้งแต่ปี พ.ศ. 2484 ที่บริเวณปากอุโมงค์ห้วยแม่ลานทางทิศเหนือ(ฝั่งสถานีผาคัน) ซึ่งในปัจจุบันได้ถูกยุบยกเลิกไปแล้ว

ประวัติ

สถานีรถไฟบ้านปินก่อสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 6 และเปิดเดินรถครั้งแรกเมื่อวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2457 โดยเส้นทางช่วงห้วยแม่ต้า-บ้านปิน ซึ่งมีระยะทาง 13 กิโลเมตร และเป็นส่วนหนึ่งของทางรถไฟสายเหนือ มีพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบุรฉัตรไชยากร กรมพระกำแพงเพชรอัครโยธิน เป็นผู้บัญชาการ และมีนายช่างชาวเยอรมัน เอมิล ไอเซนโฮเฟอร์ เป็นผู้ควบคุมการก่อสร้าง

สถาปัตยกรรม

อาคารสถานีรถไฟบ้านปินมีสถาปัตยกรรมแบบบาวาเรียนทิมเบอร์เฟรมเฮาส์หรือแบบโครงไม้ ซึ่งได้รับความนิยมในแคว้นบาวาเรีย ประเทศเยอรมนี ผสมกับสถาปัตยกรรมแบบไทยอย่างเรือนปั้นหยา สีของอาคารเป็นสีเหลืองส้ม

อาคารสถานีเป็นอาคาร 2 ชั้น ชั้นล่างก่ออิฐถือปูน ส่วนชั้นบนเป็นไม้ ลักษณะทางสถาปัตยกรรมมีการผสมผสานศิลปะตะวันตก และพื้นถิ่นล้านนาเช่นเดียวกับอาคารสถานีรถไฟนครลำปางผังพื้นอาคารเป็นรูปตัวที (T) พื้นที่ใช้สอยชั้นล่างเป็นที่ทำงานของนายสถานี พื้นที่จำหน่ายตั๋ว และห้องอาณัติสัญญาณ โดยมีโถงพักคอยชั้นเดียวแยกตัวออกจากอาคารด้านช่องจำหน่ายตั๋ว ด้านหลังของห้องทำงานนายสถานีมีห้องน้ำสำหรับเจ้าหน้าที่ และมีบันไดไม้สำหรับขึ้นลงตั้งอยู่ ส่วนชั้นบนมีห้องน้ำ ห้องพักของนายสถานี และห้องนั่งเล่น สำหรับหลังคาของอาคารส่วนที่เป็น 2 ชั้น เป็นหลังคาจั่ว ส่วนหลังคาของโถงพักคอยเป็นหลังคาปั้นหยา ทั้งหมดมุงด้วยกระเบื้องลอนคู่ ประตูและหน้าต่างเป็นบานลูกฟักไม้ เหนือบานประตู หน้าต่าง และหน้าช่องจำหน่ายตั๋วประดับด้วยไม้ฉลุลายสวยงาม จุดเด่นของอาคาร คือ ผนังภายนอกชั้นสองตกแต่งด้วยไม้คาดในแนวตั้งและแนวทแยงภายในโครงสร้างไม้กรอบสี่เหลี่ยม

ตารางเดินรถ

ณ วันที่ 13 กรกฎาคม 2564

เที่ยวไป

ขบวนรถ		ต้นทาง		บ้านปิน	ปลายทาง		หมายเหตุ
		ชื่อสถานี	เวลาออก		ชื่อสถานี	เวลาถึง
	ดพ13	กรุงเทพอภิวัฒน์	20.05	04.53	เชียงใหม่	08.40
	ด51	กรุงเทพอภิวัฒน์	22.30	07.56	เชียงใหม่	12.10
	ท407	นครสวรรค์	05.00	10.50	เชียงใหม่	14.35
	ดพ7	กรุงเทพอภิวัฒน์	09.05	15.57	เชียงใหม่	19.30
	ร109	กรุงเทพอภิวัฒน์	14.15	15.34	เชียงใหม่	04.05
	ดพ9	กรุงเทพอภิวัฒน์	18.40	ไม่จอดสถานนี้	เชียงใหม่	07.15
หมายเหตุขบวนรถ: ■ = สายเหนือ / ■ = สายตะวันออกเฉียงเหนือ / ■ = สายใต้ / ■ = สายตะวันออก / ■ = สายแม่กลอง ดพ = รถด่วนพิเศษ / ด = รถด่วน / ร = รถเร็ว / ธ = รถธรรมดา / ช = รถชานเมือง / พช = รถพิเศษชานเมือง / ท = รถท้องถิ่น / น = รถนำเที่ยว / ส = รถสินค้า

เทียวกลับ

ขบวนรถ		ต้นทาง		บ้านปิน	ปลายทาง		หมายเหตุ
		ชื่อสถานี	เวลาออก		ชื่อสถานี	เวลาถึง
	ร102	เชียงใหม่	06.30	10.11	กรุงเทพอภิวัฒน์	20.25
	ดพ8	เชียงใหม่	08.50	12.09	กรุงเทพอภิวัฒน์	18.55
	ท408	เชียงใหม่	09.30	13.42	นครสวรรค์	19.55
	ด52	เชียงใหม่	15.30	19.48	กรุงเทพอภิวัฒน์	05.10
	ดพ14	เชียงใหม่	17.00	21.50	กรุงเทพอภิวัฒน์	06.10
	ดพ10	เชียงใหม่	18.00	ไม่จอดสถานีนี้	กรุงเทพอภิวัฒน์	06.50
หมายเหตุขบวนรถ: ■ = สายเหนือ / ■ = สายตะวันออกเฉียงเหนือ / ■ = สายใต้ / ■ = สายตะวันออก / ■ = สายแม่กลอง ดพ = รถด่วนพิเศษ / ด = รถด่วน / ร = รถเร็ว / ธ = รถธรรมดา / ช = รถชานเมือง / พช = รถพิเศษชานเมือง / ท = รถท้องถิ่น / น = รถนำเที่ยว / ส = รถสินค้า

ระเบียงภาพ

• 
  อาคารสถานีรถไฟบ้านปิน และผู้คนในสมัยนั้น ประมาณปี พ.ศ. 2510
• 
  ขบวนรถรวม 468 เชียงใหม่-พิษณุโลก ในชานชลาที่ 1 ขณะหลีกกับขบวนรถธรรมดา 97 พิษณุโลก-เชียงใหม่(ขบวนรถไฟในขณะนั้น) ในชาชลาที่2 ที่สถานีรถไฟบ้านปิน ในภาพเห็นถึงอาคารไม้เดิมทั้งตั้งอยู่หน้าหอเติมน้ำที่ปัจจุบันไม่มีแล้ว กับวิถีชีวิตผู้คนที่โดยสารรถไฟในเวลานั้น ประมาณปี พ.ศ. 2528
• 
  หอสัญญาณควบคุมการเดินสถานีรถไฟบ้านปิน และอาคารไม้สำหรับซ่อมบำรุง ชั่งน้ำหนักรถไฟ(ปัจจุบันไม่มีแล้ว) ถ่ายจากรถด่วน 51 กรุงเทพ-เชียงใหม่ ปี พ.ศ. 2547
• 
  อาคารสถานีรถไฟบ้านปิน ถ่ายจากรถด่วน 51 กรุงเทพ-เชียงใหม่ ปี พ.ศ. 2547
• 
  สถานีรถไฟบ้านปิน ถ่ายจากขบวน 51 กรุงเทพ-เชียงใหม่ ปี พ.ศ. 2552
• 
  ผู้โดยสารที่ครึกครื้น ขณะรถจอด ถ่ายจากขบวน 51 กรุงเทพ-เชียงใหม่ ปี พ.ศ. 2552
• 
  ขบวนรถเร็ว 102 เชียงใหม่-กรุงเทพ จากป้ายสถานีรถไฟบ้านปินทางทิศเหนือ ช่วงที่มีการทาสีกรอบป้ายดำ เมื่อ 1 มกราคม พ.ศ. 2556
• 
  ขบวนรถชานเมือง 408 เชียงใหม่-นครสวรรค์ ขณะรับส่งผู้โดยสารที่สถานีรถไฟบ้านปิน ถ่ายจากชั้นลอยขอหอเก็บน้ำ
• 
  สถานีรถไฟบ้านปิน ในช่วงค่ำ
• 
  สถานีรถไฟบ้านปิน เวลากลางวัน ในช่วงฤดูฝน
• 
  ขบวนรถด่วนพิเศษอุตราวิถี 9 กรุงเทพ-เชียงใหม่ ผ่านสถานีบ้านปินล้าช้าในช่วงกลางวัน เนื่องจากเกิดอุบัติเหตุรถขนส่งน้ำมัน 636 ตกรางที่จังหวัดนครสวรรค์
• 
  ภาพถ่ายด้านหลังอาคารสถานีรถไฟบ้านปิน
• 
  ป้ายและย่านสถานีทางด้านใต้ของสถานี

อ้างอิง

• จาก "เที่ยวเก๋าไหม ไป "ลอง" กัน": สถานีรถไฟบ้านปิน ประตูสู่เมืองลอง. อ.ส.ท. กุมภาพันธ์ 2561. pp. 26–39.
• ถ้าวันหนึ่ง ฉันจะนั่งรถไฟ. กองโฆษณาและส่งเสริมการท่องเที่ยวศูนย์ประชาสัมพันธ์. p. 124-127.

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สถานีรถไฟบ้านปิน
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากลองดูแมป หรือเฮียวีโก
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์