วิกิพีเดีย:สอนการใช้งาน (แบบเก่า)/จำไว้ว่า
อารัมภบท | วิธีการแก้ไข | การจัดรูปแบบ | ลิงก์ | การอ้างอิง แหล่งที่มา | หน้าคุย | จำไว้ว่า | ลงทะเบียน | ท้ายสุด |
มีบางเรื่องที่ต้องจำใส่ใจเมื่อแก้ไขวิกิพีเดีย
นโยบายแกนกลางด้านเนื้อหา
แก้มุมมองที่เป็นกลาง
แก้การผดุงมุมมองที่เป็นกลาง (NPOV) เป็นหนึ่งในห้าเสาหลักและหลักการก่อตั้งของวิกิพีเดีย นโยบายนี้กล่าวว่า เรายอมรับทุกมุมมองที่สำคัญต่อประเด็นหนึ่ง ๆ แทนที่เพียงแถลงเพียงมิติเดียว เราพยายามนำเสนอทุกมุมมองที่เกี่ยวข้องโดยไม่ตัดสินมุมมองเหล่านั้น เป้าหมายของเราเป็นไปเพื่อให้ความรู้ มิใช่โน้มน้าว นโยบายนี้มิได้หมายความว่า บทความของเราถูกคาดหวังให้ "วัตถุพิสัย" 100% เพราะในการถกเถียงทุกครั้ง ทุกฝ่ายต่างเชื่อว่าความเห็นของตนถูก
วิกิพีเดียมิได้รักษาสมดุลของบทความโดยให้ทุกมุมมองที่ขัดแย้งกันมีพื้นที่เท่ากันหรือถือว่ามุมมองเหล่านั้นถูกต้องเท่ากัน มุมมองจะถูกนำเสนอเป็นสัดส่วนกับการนำเสนอในแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือ เมื่อทฤษฎีชายขอบ แนวคิดปฏิเสธเอดส์ บทความควรให้น้ำหนักแก่มุมมองกระแสหลักมากกว่า โดยอธิบายแนวคิดชายขอบนั้นต้องอธิบายชัดเจนว่าเป็น "ชายขอบ"
คุณจะแถลงความคิดเห็นในบทความก็ได้ แต่ต้องนำเสนอเป็นความคิดเห็น มิใช่ข้อเท็จจริง เช่นเดียวกัน ยังเป็นความคิดที่ดีที่จะหาแหล่งที่มาของความเห็นเหล่านี้ ตัวอย่างเช่น "ผู้สนับสนุน ก กล่าวว่า ..." หรือ "นักวิจารณ์ชื่อดัง ข เชื่อว่า ..."
คุณอาจเห็นชาววิกิพีเดียคุยกันถึงบทความว่ามีปัญหา "ความเป็นกลาง" ซึ่งหมายความว่า บทความนั้นมีอคติ หรือบทความที่เขียนขึ้นจากมิติเดียวอย่างชัดเจน สำเนาโฆษณาเองก็อยู่ในหมวดหมู่นี้ เช่นเดียวกับคำวิพากษ์ทางการเมือง ในกรณีที่สุดขั้วน้อยกว่า บทความอาจมีปัญหา "ความเป็นกลาง" ได้หากใช้พื้นที่ถกมุมมองหนึ่งมากกว่าอีกมุมมองหนึ่งที่มีความสำคัญเท่ากัน แม้แต่ละมุมมองจะนำเสนออย่างเป็นกลางก็ตาม หรือบทความกล่าวถึงมุมมองส่วนน้อยมากเกินไป
ถ้าคุณกำลังใช้เวลากับบทความที่มีการโต้เถียงกัน ในเรื่องอย่างศาสนาหรือการเมือง สำคัญที่คุณจะอ่านหน้านโยบายมุมมองที่เป็นกลางให้เร็วที่สุดเท่าที่ทำได้ แม้คุณกำลังใช้เวลากับเรื่องที่ถืออารมณ์น้อยกว่าอย่างคณิตศาสตร์ หรือวิดีโอเกม คุณก็ยังควรอ่านนโยบายอยู่ดี แต่จะเป็นความกังวลที่กดดันน้อยกว่า พึงระลึกคำแนะนำ ณ ที่นี้ และอ่านนโยบายเต็มหากประเด็นมุมมองที่เป็นกลางปรากฏขึ้น
การพิสูจน์ยืนยันได้
แก้วิกิพีเดียต้องการเนื้อหาที่พิสูจน์ยืนยันได้ หมายความว่า คุณสามารถเขียนเฉพาะสิ่งที่แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือกล่าวถึงหัวข้อนั้นเท่านั้น หากคุณไม่สามารถหาแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือสนับสนุนสารสนเทศของคุณ สารสนเทศนั้นก็ไม่อาจเพิ่มเข้ามาได้แม้เป็นจริงก็ตาม คุณต้องอ้างอิงแหล่งที่มาสำหรับสารสนเทศใด ๆ ที่คุณร่วมเขียน ซึ่งเป็นที่ถกเถียง หรือมีแนวโน้มจะถูกคัดค้าน แนะนำให้เพิ่มเชิงอรรถ ตามที่อภิปรายในหน้า "สอนการใช้งาน" ของหน้าสอนการใช้งานนี้ การอ้างอิงช่วยให้ผู้อ่านของเราพิสูจน์ยืนยันสิ่งที่คุณเขียนได้ และหาสารสนเทศเพิ่มได้
"กรุงปารีสเป็นเมืองหลวงของประเทศฝรั่งเศส" เป็นตัวอย่างถ้อยแถลงที่ไม่จำเป็นต้องมีแหล่งอ้างอิง เพราะเป็นความรู้สามัญและทุกคนทราบว่ามีแหล่งข้อมูลนับร้อยที่สามารถใช้สนับสนุนได้ สารสนเทศนี้สามารถหาที่มาได้ แม้จะยังไม่ได้ระบุก็ตาม
หากเว็บไซต์ใด ๆ จะอยู่ในความสนใจเฉพาะของผู้อ่านบทความ ก็ควรรวบรวมไว้และลิงก์ไปในส่วน "แหล่งข้อมูลอื่น" หนังสือความสนใจเฉพาะควรรวบรวมไว้ในส่วน "หนังสืออ่านเพิ่มเติม" แต่เฉพาะเมื่อหนังสือเหล่านี้มิได้ถูกใช้เป็นแหล่งข้อมูลแก่บทความแล้วเท่านั้น
งดงานค้นคว้าต้นฉบับ
แก้วิกิพีเดียมิใช่ที่สำหรับงานค้นคว้าต้นฉบับ นั่นคือ ข้อเท็จจริง ข้อกล่าวหาหรือความคิดซึ่งไม่มีแหล่งข้อมูลตีพิมพ์ที่น่าเชื่อถืออยู่ นอกจากนี้ยังรวมบทวิเคราะห์หรือการสังเคราะห์สาระที่ได้รับการตีพิมพ์ซึ่งมีจุดประสงค์เพื่อต่อยอด แต่ไม่มีแหล่งข้อมูลประกอบ แหล่งข้อมูลต้องสนับสนุนสาระนั้นโดยตรงและในบริบท ตัวอย่างเช่น "คนส่วนมากเชื่อเรื่องผี" ต้องได้รับการสนับสนุนจากแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือที่กล่าวว่า คนส่วนมากเชื่อเรื่องผี มิใช่การอ้างอิงจากห้าคนที่กล่าวว่า ตนเชื่อเรื่องผี โดยมิได้อ้างการกล่าวถึงคนส่วนมาก
การคำนวณกิจวัตร การแปลจากภาษาอื่น และการถอดเสียงและวิดีทัศน์โดยทั่วไปไม่ถูกพิจารณาว่าเป็นงานค้นคว้าต้นฉบับ
นโยบายการเขียนอื่น
แก้ประเด็นเรื่อง
แก้วิกิพีเดียเป็นสารานุกรมที่แก้ไขได้ ร่วมกับบางหัวข้อที่พบทั่วไปในกาลานุกรม ฉะนั้น บทความควรประกอบด้วยสารสนเทศที่เป็นสารานุกรมเกี่ยวกับเรื่องที่ "มีความโดดเด่น" การชี้ชัดองค์ประกอบความโดดเด่นที่ว่านี้ยังเป็นหัวข้อถกเถียงอย่างต่อเนื่องบนวิกิพีเดีย แต่ไม่ว่ากรณีใด ๆ ไม่ควรมี (ตามกฎวิกิพีเดีย) บทความสำหรับทุกคนบนโลก หรือทุกบริษัทที่ขายของทุกอย่าง หรือถนนทุกสายในทุกเมืองในโลก อย่างไรก็ดี มีโครงการพี่น้องแก่เนื้อหาอันไม่เป็นสารานุกรมบางประเภท เช่น
บทความสารานุกรมเกี่ยวข้องกับเรื่องเป็นหลัก มิใช่คำของเรื่องนั้น ฉะนั้น บทความใด ๆ ที่เพียงนิยามและอธิบายการใช้คำหรือวลีสั้น ๆ เช่นที่คุณจะพบตามพจนานุกรมทั่วไป ก็ควรจะอยู่ในโครงการพี่น้องวิกิพจนานุกรมแทน
ข้อความจากแหล่งข้อมูลต้นฉบับ เช่น จากหนังสือสาธารณสมบัติที่คุณต้องการโพสต์ให้เข้าถึงได้แพร่หลายขึ้น ควรจะอยู่ในวิกิซอร์ซ โครงการพี่น้องอีกโครงการหนึ่งของวิกิพีเดียแทน
วิกิพีเดียดำเนินการโดยมูลนิธิวิกิมีเดีย องค์กรไม่แสวงผลกำไร ผู้ดำเนินการอีกหลายโครงการ ได้แก่
คอมมอนส์ คลังสื่อเสรี |
มีเดียวิกิ การพัฒนาซอฟต์แวร์วิกิ |
เมทาวิกิ ศูนย์ประสานงานโครงการวิกิมีเดีย | |||
วิกิตำรา ตำราและคู่มือเสรี |
วิกิสนเทศ ฐานความรู้เสรี |
วิกิคำคม แหล่งรวบรวมคำพูดเสรี | |||
วิกิซอร์ซ เอกสารต้นฉบับเสรี |
วิกิสปีชีส์ สารบบอนุกรมวิธานเสรี |
วิกิพจนานุกรม พจนานุกรมและอรรถาภิธานเสรี | |||
วิกิท่องเที่ยว คู่มือท่องเที่ยวเสรี |
สำหรับรายการโครงการที่เกี่ยวข้องทั้งหมด ดู รายการโครงากรวิกิมีเดียฉบับเต็ม
เรายังมีแนวโน้มกีดกันมิให้ผู้เขียน เขียนเรื่องเกี่ยวกับตนเองหรือความสำเร็จของตน เพราะเป็นผลประโยชน์ทับซ้อน หากคุณมีความสำเร็จที่โดดเด่น จะมีคนอื่นเขียนบทความเกี่ยวกับคุณเอง (ในที่สุด) มีรายละเอียดเพิ่มเติมใน วิกิพีเดีย:อัตชีวประวัติ
ลิขสิทธิ์
แก้อย่าเพิ่มเนื้อหาที่มีลิขสิทธิ์ในวิกิพีเดียเว้นแต่จะได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์ เมื่อเพิ่มสารสนเทศในบทความ ให้แน่ใจว่าเขียนขึ้นด้วยภาษาของคุณเอง พึงระลึกว่า สารสนเทศทั้งหมดที่พบบนอินเทอร์เน็ตมีลิขสิทธิ์เว้นแต่เว็บไซต์จะระบุเจาะจงเป็นอื่น
การใช้ภาษา
แก้ในวิกิพีเดียภาษาไทยนี้ มีจุดมุ่งหมายในการสร้างสารานุกรมในภาษาไทย ซึ่งการใช้ภาษาไทยให้ถูกต้องจะช่วยเพิ่มความน่าเชื่อถือในวิกิพีเดียได้ โดยมีสิ่งที่ควรจำได้แก่
- ควรตรวจสอบคำสะกด โดยให้กด "ดูตัวอย่าง" และลองอ่านดูก่อนที่จะบันทึก
- ใช้เครื่องหมายวรรคตอนให้ถูกต้อง เช่นเครื่องหมายจุลภาค (,) มักถูกใช้เกินความจำเป็น
- ใช้คำภาษาไทยที่ปรากฏในพจนานุกรมเป็นหลัก
- คำทับศัพท์ตลอดจนถึงชื่อบุคคลที่ใช้ในบทความ ให้อ้างอิงตามเจ้าของภาษาเป็นหลักสำคัญ ดังแสดงในตาราง โดยไม่ต้องกังวลเกี่ยวกับคำในบทความที่ต่างจากแหล่งข้อมูลอื่น ๆ ซึ่งอาจไม่ถูกต้อง
คำเดิม | คำที่อ่านผิดในภาษาไทย | คำที่อ่านถูกต้องตามแบบเจ้าของภาษา | หมายเหตุ |
---|---|---|---|
Michelangelo | ไมเคิลแองเจโล | มีเกลันเจโล | ชื่อตัวของจิตรกรชาวอิตาลีผู้โด่งดัง โดยชื่อเต็มคือมีเกลันเจโล บัวนาร์โรตี |
Thévenin's theorem | ทฤษฎีบทของเทเวนิน | ทฤษฎีบทของเตเวอแนง | ทฤษฎีบทเกี่ยวกับวงจรไฟฟ้าค้นพบโดยเลยง ชาร์ล เตเวอแนง (Léon Charles Thévenin) |
Kirchhoff | เคอร์ชอฟฟ์ | คีร์คฮอฟฟ์ | ชื่อสกุลของกุสตาฟ คีร์คฮอฟฟ์ นักฟิสิกส์ชาวเยอรมัน |
อย่างไรก็ดี บางคำอาจเป็นที่นิยมในภาษาไทยแล้วก็ให้คงไว้ เช่น นโปเลียน แก๊สโซลีน เซี่ยงไฮ้ เป็นต้น (ดู วิกิพีเดีย:หลักการตั้งชื่อบทความ)
ความประพฤติ
แก้วิกิพีเดียสนับสนุนบรรยากาศแห่งความเป็นมิตรและเปิดเผย แน่นอน ในทางปฏิบัติ มีความไม่ลงรอยและการถกเถียงอย่างเผ็ดร้อนบ้าง แต่สมาชิกชุมชนถูกคาดหวังให้มีความประพฤติโดยทั่วไปเยี่ยงอารยชน
สิ่งสำคัญสุดที่ต้องจำ คือ คุณควรเชื่อว่าผู้ใช้อื่นมีเจตนาดีเสมอ อย่าสันนิษฐานว่าบางคนกระทำออกมาจากเจตนาร้าย หากมีบางคนทำให้คุณอารณ์เสีย ให้ทิ้งข้อความไว้ในหน้าอภิปรายของบทความที่เกี่ยวข้องหรือในหน้าคุยกับผู้ใช้ของผู้ใช้นั้น และถามเหตุผล คุณอาจพบว่าคุณหลีกเลี่ยงความเข้าใจผิดและช่วยให้คุณไม่ต้องอับอาย