วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร

วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร
	พระอุโบสถวัดเทพศิรินทราวาส
ชื่อสามัญ	วัดเทพศิรินทร์
ที่ตั้ง	เลขที่ 1464 ถนนกรุงเกษม แขวงวัดเทพศิรินทร์ เขตป้อมปราบศัตรูพ่าย กรุงเทพมหานคร 10100
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร
นิกาย	ธรรมยุติกนิกาย
เจ้าอาวาส	สมเด็จพระธีรญาณมุนี (สมชาย วรชาโย)
	ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

วัดเทพศิรินทราวาส เป็นพระอารามหลวงชั้นโท ชนิดราชวรวิหาร^[1] อยู่ในเขตป้อมปราบศัตรูพ่าย ใกล้สะพานกษัตริย์ศึกและสถานีกรุงเทพ (หัวลำโพง) อยู่รวมกับ "โรงเรียนเทพศิรินทร์"

ประวัติ แก้

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้สร้างวัดเทพศิรินทราวาส เมื่อ พ.ศ. 2419 ขณะมีพระชนมพรรษาครบ 25 พรรษาพอดี เพื่อทรงเฉลิมพระเกียรติและอุทิศพระราชกุศลสนองพระเดชพระคุณกรมสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ซึ่งได้เสด็จสวรรคตตั้งแต่รัชกาลที่ 5 ยังทรงพระเยาว์

สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ ผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ เสด็จทอดกฐินที่วัดเทพศิรินทราวาส

วันที่ 3 กรกฎาคม พ.ศ. 2421 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ อาราธนาพระอริยมุนีมาจากวัดบวรนิเวศ พร้อมด้วยพระฐานานุกรม 3 รูป พระอันดับ 16 รูป สามเณร 3 รูป รวม 23 รูป มาอยู่วัดนี้ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงบำเพ็ญพระราชกุศล แล้วประกาศพระราชทานวิสุงคามสีมาและพระราชทานนามอารามแห่งนี้ว่าวัดเทพศิรินทราวาส ตามพระนามแห่งองค์พระราชชนนี

สถาปัตยกรรมสำคัญได้แก่ พระอุโบสถของวัดเทพศิรินทราวาส มีขนาดใหญ่และตกแต่งอย่างงดงาม ด้วยลายรดน้ำและซุ้มประตูหน้าต่าง เพดานสลักรูปเครื่องราชอิสริยาภรณ์ พระอุโบสถเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำคัญหลายองค์ เช่น พระนิรันตรายซึ่งเป็นพระพุทธรูปประจำรัชกาลที่ 4 ซึ่งอัญเชิญมาเมื่อ พ.ศ. 2421 ตามพระราชประสงค์รัชกาลที่ 4

การวางแผนผังวัดเทพศิรินทราวาสนี้ ถือว่าเป็นแปลนที่เหมาะสม ที่โรงเรียนอยู่ทางด้านตะวันออก หน้าวัดและเขตพุทธาวาสอยู่ส่วนกลาง และสุสานอยู่ด้านตะวันตก ดุจชีวิตคนซึ่งเดินตามดวงตะวัน เริ่มด้วยวัยเด็ก วัยกลางคน และปัจฉิมวัยซึ่งไปสุดสิ้นที่สุสาน สิ่งก่อสร้างที่เป็นที่รู้จักกันดี คือ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิสริยาภรณ์

และใน พ.ศ. 2439 โปรดเกล้าฯ ให้สร้างสุสานหลวงไว้ในวัด ด้วยมีพระราชประสงค์ให้เป็นฌาปนสถานสำหรับพระราชวงศ์ซึ่งไม่ได้สร้างพระเมรุฯ ที่ท้องสนามหลวงและสำหรับชนทุกชั้น นับเป็นเรื่องพิเศษ เนื่องจากโดยปกติแล้วจะไม่มีฌาปนสถานในพระอารามหลวง

ลำดับเจ้าอาวาส แก้

เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส

นับแต่ก่อตั้งวัดมาจนปัจจุบัน วัดเทพศิรินทราวาสมีเจ้าอาวาสมาแล้ว 9 รูป ได้แก่

ลำดับที่	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ
1	พระอริยมุนี (เอม อายุวฑฺฒโน)	พ.ศ. 2421	พ.ศ. 2426
2	พระธรรมไตรโลกาจารย์ (เดช ฐานจาโร)	พ.ศ. 2427	พ.ศ. 2437
3	พระวินัยรักขิต (นาม กาฬนาโม)	พ.ศ. 2437	พ.ศ. 2438
4	หม่อมเจ้าพระศรีสุคตคัตยานุวัตร (พร้อม ธมฺมรโต)	พ.ศ. 2438	พ.ศ. 2441
5	สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (เจริญ ญาณวโร)	พ.ศ. 2441	พ.ศ. 2494
6	พระสาสนโสภณ (เอื้อน ชินทตฺโต)	พ.ศ. 2498	พ.ศ. 2521
7	สมเด็จพระวันรัต (นิรันตร์ นิรนฺตโร)	พ.ศ. 2521	พ.ศ. 2546
8	สมเด็จพระญาณวโรดม (ประยูร สนฺตงฺกุโร)	พ.ศ. 2546	พ.ศ. 2552
9	สมเด็จพระธีรญาณมุนี (สมชาย วรชาโย)	พ.ศ. 2553	ปัจจุบัน