วัดเทพธิดารามวรวิหาร

วัดเทพธิดารามวรวิหาร
ทางเข้าด้านหน้าวัด เมื่อปี 2564
ที่ตั้ง	แขวงสำราญราษฏร์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นตรี
นิกาย	มหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระธรรมวชิรคณี (แผ่ว ปรกกฺโม)
โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	วัดเทพธิดาราม
ขึ้นเมื่อ	13 ธันวาคม พ.ศ. 2520
เป็นส่วนหนึ่งของ	[[รายชื่อโบราณสถานในกรุงเทพมหานคร (เขตพระนคร) ]]
เลขอ้างอิง	0000019
หมายเหตุ	การเข้าชมพระอุโบสถ พระวิหาร และศาลาการเปรียญนั้นต้องขออนุญาตจากทางวัดเสียก่อน
สถานีย่อยพระพุทธศาสนา

วัดเทพธิดารามวรวิหาร เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ตั้งอยู่ที่ริมถนนมหาไชย ใกล้วัดราชนัดดา วัดเทพธิดารามวรวิหาร เดิมชื่อ วัดบ้านพระยาไกรสวนหลวง สันนิษฐานว่า เรียกตามบริเวณที่สร้าง ที่เป็นสวนไร่นา และคงเป็นที่ของพระยาไกรเพชรรัตนสงคราม เจ้านายหรือขุนนาง

วัดเทพธิดารามวรวิหารเป็นวัดที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดฯ ให้สร้างเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระราชทานแก่พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ พระราชธิดาองค์ใหญ่ใน รัชกาลที่ 3 สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2379 เสร็จในปี พ.ศ. 2382

สิ่งสำคัญในวัดนี้คือ พระปรางค์ทิศทั้งสี่ เป็นฝีมือช่างในสมัยรัชกาลที่ 3 บุษบกที่รองรับพระประธาน ภายในโบสถ์ ที่ประดิษฐ์อย่างสวยงามและที่ผนังพระอุโบสถมีภาพเขียนเป็นรูปพุ่มข้าวบิณฑ์ แบบอย่างในรัชกาลที่ 3

วัดนี้เคยเป็นที่พำนักของสุนทรภู่กวีเอกแห่ง กรุงรัตนโกสินทร์ ระหว่าง พ.ศ. 2383 - 2385 เมื่อคราวบวชเป็นพระภิกษุ ปัจจุบันยังมีกุฏิหลังหนึ่ง เรียกว่า "บ้านกวี" เปิดเป็น พิพิธภัณฑ์

สถาปัตยกรรมและศิลปกรรม

พระอุโบสถ

ลักษณะสถาปัตยกรรม เป็นศิลปะในช่วงสมัยรัชกาลที่ 3 ซึ่งได้รับอิทธิพลจากศิลปะจีน เนื่องจากในช่วงน้นมีการติดต่อค้าขายกับจีน อิทธิพลของจีนจึงเข้ามามีบทบาท รูปแบบสถาปัตยกรรมจึงเป็นอาคารแบบไม่มีช่อฟ้า ใบระกา แบบวัดในช่วงสมัยอื่น มีเครื่อง ประดับพระอารามที่เป็นตุ๊กตาจีนสลักหิน มีทั้งรูปคนและสัตว์ ตุ๊กตารูปคนบางตัวมีลักษณะท่าทางและการแต่งกายแบบจีน บางตัวแต่งกายแบบไทย ลักษณะพิเศษที่วัดแห่งนี้คือมีรูปสลักผู้หญิงในลักษณะต่าง ๆ เป็นส่วนมาก

หอไตรเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น ใต้ถุนสูง กว้าง 6.50 เมตร สูง 10 เมตร ปิดทอง ล่องชาด มีช่อฟ้า ใบระกา หน้าบันปิดทองประดับกระจกสี มีงานศิลปะลายรดน้ำที่มีอยู่ทุกบานประตู และหน้าต่าง หอไตรมีไว้สำหรับเก็บรักษาพระคัมภีร์ใบลาน จารึกพระไตรปิฎกและคัมภีร์อื่น ๆ มีตู้พระไตรปิฎกทรงโบราณ กว้าง 1.75 เมตร ยาว 1.70 เมตร สูง 2 เมตร ขาตู้เป็นลักษณะเท้าสิงห์

พระวิหาร

ในพระวิหาร มีรูปหล่อลงรักปิดทอง หมู่ภิกษุณี จำนวน 52 องค์ นั่ง 49 องค์ ยืน 3 องค์ อยู่ในอิริยาบถต่าง ๆ หลากหลายท่า มีทั้งท่านั่งปฏิบัติธรรม ฟังธรรม ฉันหมาก สูบยา ยืนไหว้ นั่งพนมมือ

ภายในพระอุโบสถมีหลวงพ่อขาวประดิษฐานบนบุษบก เป็นพระประธานปางมารวิชัย สลักด้วยศิลาขาวบริสุทธิ์ หน้าตักกว้าง 15 นิ้ว สูง 21 นิ้ว รัชกาลที่ 9 ทรงถวายพระนามว่า พระพุทธเทววิลาส

รูปภาพ

• 
  พระพุทธเทววิลาส พระประธานในพระอุโบสถ
• 
  พระประธานในพระวิหารพร้อมด้วยรูปหล่อหมู่ภิกษุณี
• 
  ภายในศาลาการเปรียญ
• 
  บรรยากาศภายในกุฏิสุนทรภู่
• 
  พระบรมสาทิสลักษณ์รัชกาลที่ 3 และพระสาทิสลักษณ์กรมหมื่นอัปสรสุดาเทพ
• 
  พระปรางค์
• 
  รูปหล่อสุนทรภู่เมื่อครั้งบวชเป็นพระภิกษุ

ลำดับเจ้าอาวาส

ลำดับเจ้าอาวาส และผู้รักษาการแทนเจ้าอาวาสวัดเทพธิดารามวรวิหาร เท่าที่พบข้อมูล

ลำดับที่	รายนาม	เริ่มวาระ	สิ้นสุดวาระ	หมายเหตุ
1	พระปัญญาคัมภีรเถร	พ.ศ. 2382	พ.ศ. 2385	เจ้าอาวาส
2	พระญาณปริยัติ (บุญ) ป.ธ.8	พ.ศ. 2386	พ.ศ. 2389	เจ้าอาวาส
3	พระธรรมเจดีย์ (สิงห์ สงฺโฆ)	พ.ศ. 2389	พ.ศ. 2408	เจ้าอาวาส
4	พระสุนทรสมาจารย์ (เข้ม)	พ.ศ. 2408	พ.ศ. 2410	เจ้าอาวาส
5	พระสุธรรมธีรคุณ (ทัด)	พ.ศ. 2410	พ.ศ. 2430	เจ้าอาวาส
6	พระสุนทรศีลาจารย์ (เลิศ)	พ.ศ. 2430	พ.ศ. 2434	เจ้าอาวาส
7	พระสุนทรสมาจารย์ (สวน)	พ.ศ. 2434	พ.ศ. 2457	เจ้าอาวาส, มรณภาพ
8	พระครูธรรมรังษี (พัน กิจฺจกโร)	พ.ศ. 2457	พ.ศ. 2458	ผู้รั้ง
		พ.ศ. 2458	พ.ศ. 2469	เจ้าอาวาส, มรณภาพ
ว่าง	พระสมุห์ไสว ธมฺมสาโร	พ.ศ. 2469	พ.ศ. 2469	ผู้รั้ง, ภายหลังเป็นพระเมธีธรรมสาร เจ้าอาวาสวัดบ้านกร่าง
9	พระมงคลธรรมรังษี (ปาน อินฺทโชโต) ป.ธ.3	พ.ศ. 2469	พ.ศ. 2509	เจ้าอาวาส, มรณภาพ
10	พระวิสุทธิวงศาจารย์ (พลอย ญาณสํวโร) ป.ธ. 9	พ.ศ. 2511	พ.ศ. 2547	เจ้าอาวาส, มรณภาพ
11	พระธรรมวชิรคณี (แผ่ว ปรกฺกโม) ป.ธ.9	พ.ศ. 2548	-	เจ้าอาวาส, ปัจจุบัน

อ้างอิง

• เที่ยว “วัดเทพธิดาราม” ชมความงามศิลปะสมัย ร.3 เก็บถาวร 2005-04-12 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน โดย ผู้จัดการออนไลน์ 29 มีนาคม 2548 15:28 น.
• วัดเทพธิดาราม วรวิหาร dhammathai.org