วัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร

วัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร [สัง-เวด-วิด-สะ-ยา-ราม] เป็นพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร สังกัดคณะสงฆ์ฝ่ายมหานิกาย ตั้งอยู่ที่แขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร วัดยังเปิดการเรียนการสอนพระอภิธรรม และมีโรงเรียนมัธยมที่ตั้งอยู่ในบริเวณวัด

วัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร
ที่ตั้ง	เลขที่ 110 ซอยสามเสน 1 ถนนสามเสน แขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
ประเภท	พระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดวรวิหาร
นิกาย	มหานิกาย
เจ้าอาวาส	พระเทพเวที (พล อาภากโร)
หมายเหตุ
โบราณสถานที่ขึ้นทะเบียนโดยกรมศิลปากร
ชื่อที่ขึ้นทะเบียน	วัดสังเวชวิศยารามวรวิหาร
เป็นส่วนหนึ่งของ	โบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานคร
เลขอ้างอิง	0005597
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ประวัติ

วัดตั้งวัด เมื่อ พ.ศ. 2315 ได้รับพระราชทานวิสุงคามสีมา พ.ศ. 2315 เดิมเรียกว่า วัดสามจีน ตามตำนานเล่าว่า ชาวจีน 3 คน ร่วมกันสร้างวัด ต่อมาเรียกชื่อวัดว่า วัดบางลำพู ตามชื่อตำบล ในสมัยรัชกาลที่ 1 สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาทโปรดให้บูรณปฏิสังขรณ์วัดบางลำพูพระราชทานแก่นักชี พระอัยยิกาของพระเจ้าราชวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากำพุชฉัตร พระธิดา นักชีเป็นพระมารดาของเจ้าจอมมารดานักองค์อี พระธิดาในสมเด็จพระนารายณ์ราชา พระเจ้ากรุงกัมพูชา ต่อมารัชกาลที่ 3 โปรดให้บูรณะวัดใหม่ ได้ย้ายพระอุโบสถไปสร้างในสถานที่ตั้งปัจจุบัน ในสมัยรัชกาลที่ 4 โปรดให้นายสุดปลัดกรมช่างหล่อ บูรณะพระประธานในพระอุโบสถแล้วพระราชทานนามวัดว่า "วัดสังเวชวิศยาราม"

ปี พ.ศ. 2412 วัดสังเวชวิศยารามประสบอัคคีภัย เหลือเพียงพระอุโบสถ ศาลาการเปรียญ หอระฆังล่าง หอไตรคณะล่าง ศาลาหน้าพระวิหารที่เป็นโรงเรียนปัจจุบัน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนินมาทรงบัญชาการดับเพลิงที่สะพานข้ามคลองบางลำพู (สะพานฮงอุทิศ) และโปรดให้รื้อพระเมรุที่ถวายพระเพลิงพระบรมศพพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ไปสร้างเป็นกุฏิและเสนาสนะต่าง ๆ แล้วโปรดให้พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนภูวนัยนฤเบนทราธิบาลดำเนินการบูรณปฏิสังขรณ์อาคารเสนาสนะให้สมบูรณ์ ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 6 มีการปฏิสังขรณ์พระอารามใหม่ทั้งหมด มีปรับปรุงและก่อสร้างอาคารและสิ่งปลูกสร้างภายในวัดเพิ่มเติม พร้อมกับมีการสร้างสะพานข้างคลองบางลำพู จากประตูช่องกุดเดิมเชื่อมต่อถนนทางเข้าวัด กล่าวได้ว่า ภายในวัดที่ปรากฎให้เห็นในปัจจุบัน ส่วนใหญ่เป็นงานช่างฝีมือสมัยรัชกาลที่ 6 ลงมา

อาคารเสนาสนะ

เจดีย์ทรงปรางค์

พระอุโบสถเป็นอาคารก่ออิฐถือปูน มีพาไลด้านหน้าและด้านหลัง หลังคามุงประเบื้อง ประดับช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ หน้าบันปูนปั้นลายดอกไม้จีน ผนังภายในเขียนเป็นลายประแจจีน ดอกไม้ร่วง เพดานล่องชาดลอยดาวฉลุทอง บานประตูหน้าต่างเขียนลายรดน้ำ พัทธสีมาอยู่ในซุ้มก่ออิฐถือปูนรูปมณฑป กำแพงแก้วก่ออิฐถือปูน ภายในอุโบสถประดิษฐานพระประธาน เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ลงรักปิดทอง ฝีมือช่างสมัยทวารวดี ขนาดสูง 3 เมตร หน้าตักกว้าง 4.35 เมตร

พระวิหารเป็นอาคารก่ออิฐถือปูนมีพาไลหน้าหลัง หลังคามุงกระเบื้อง ประดับช่อฟ้า ใบระกา ทำด้วยไม้ ลงรักปิดทอง บานประตูหน้าต่างเขียนลายรดน้ำ เพดานล่องชาด ลอยดาวฉลุทอง วัดมีเจดีย์ทรงปรางค์ มี 8 องค์ อยู่ด้านหลังพระอุโบสถ มีลักษณะทั่วไปเดียวกับเจดีย์ทรงปรางค์สมัยต้นรัตนโกสินทร์ พระปรางค์องค์ใหญ่ล้อมรอบด้วยพระปรางค์องค์เล็ก 7 องค์ ตั้งอยู่บนกำแพงแก้ว

อาคารเสนาสนะอื่น ได้แก่ พระวิหารพระศรีอาริยเมตไตรย์ หอพระไตรปิฏก หอระฆัง

รายนามเจ้าอาวาส

• พระศีลพรหมจรรย์ (รอด) ปลายรัชกาลที่ 2 ถึงรัชกาลที่ 3
• พระบวรวิริยเถร (อยู่) กลางรัชกาลที่ 3 ถึง พ.ศ. 2405
• พระราชพันธุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์วอน) พ.ศ. 2405–2443
• พระครูธรรมจริยาภิรมย์ (โป๋ ธมฺมโชติ) พ.ศ. 2444–2448
• พระปลัดวัน (รักษาการเจ้าอาวาส) พ.ศ. 2448–2451
• พระวิสุทธิสังวรเถร (กล่อม) พ.ศ. 2451–2453
• พระธรรมกิติ (เหม้น พรหมสอน) พ.ศ. 2455–2459
• พระครูศีลคุณธราจารย์ (แนม ตงฺคสุวณฺโณ) พ.ศ. 2459–2461
• พระญาณกิตติ (พัน) พ.ศ. 2462–2478
• สมเด็จพระวันรัต (ทรัพย์ โฆสโก) พ.ศ. 2478–2520
• พระราชรัตนโสภณ (จันทร์ จนฺทสิริ) พ.ศ. 2521–2533
• พระธรรมสิทธิเวที (ถมยา อภิจาโร) พ.ศ. 2534–18 มิถุนายน 2564
• พระเทพเวที (พล อาภากโร) พ.ศ.2564-ปัจจุบัน