วังเทวะเวสม์

(เปลี่ยนทางจาก วังเทวะเวศม์)

วังเทวะเวสม์ เป็นวังที่พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงสร้างพระราชทานสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ เมื่อปี พ.ศ. 2457 บนที่ดิน 24 ไร่ 3 งาน 78 ตารางวา ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ทางทิศเหนือของวังบางขุนพรหม ทางทิศใต้ของวังเทเวศร์ บนถนนสามเสน ที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวพระราชทานให้

วังเทวะเวสม์
ตำหนักใหญ่
แผนที่
ที่มาสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ
ข้อมูลทั่วไป
สถานะเปลี่ยนสภาพ
ประเภทวัง
ที่ตั้งแขวงวัดสามพระยา เขตพระนคร
เมือง กรุงเทพมหานคร
ประเทศ ไทย
เริ่มสร้างพ.ศ. 2457
พิธีเปิดพ.ศ. 2461
ปรับปรุงพ.ศ. 2538
เจ้าของธนาคารแห่งประเทศไทย
ข้อมูลทางเทคนิค
พื้นที่24 ไร่ 3 งาน 78 ตารางวา
การออกแบบและการก่อสร้าง
สถาปนิกเอ็ดเวิร์ด ฮีลีย์
ชื่อที่ขึ้นทะเบียนวังเทวะเวสม์
ขึ้นเมื่อ1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2530
เป็นส่วนหนึ่งของโบราณสถานในเขตกรุงเทพมหานคร
เลขอ้างอิง0000027
ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของธนาคารแห่งประเทศไทย

ตำหนักใหญ่ วังเทวะเวสม์ ออกแบบและควบคุมการก่อสร้างโดยเอดเวิร์ด ฮีลีย์ สถาปนิกชาวอังกฤษ ลักษณะเป็นอาคารแบบยุโรป 3 ชั้น หันหน้าไปทางแม่น้ำเจ้าพระยา ศิลปะแบบนีโอคลาสสิค ประกอบด้วยเสาไอโอนิก (Ionic) ที่มุขทางเข้าตำหนัก และเสาแบบคอรินเธียน (Corinthian) ที่ผนังอาคารชั้นบน ซึ่งออกแบบโดย การก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2461

อาคารย่อย ประกอบด้วยตึก 8 อาคาร ออกแบบโดยเอมิลโย โจวันนี กอลโล (E.G. Gollo) สถาปนิกชาวอิตาเลียน ผู้ดูแลการก่อสร้างพระที่นั่งอนันตสมาคม

  • ตำหนักใหญ่
  • เรือนหม่อมพุก
  • เรือนหม่อมลม้าย
  • เรือนหม่อมปุ่น - (ปัจจุบัน ยังเป็นที่พำนักของทายาทราชสกุลเทวกุล)
  • เรือนหม่อมจันทร์
  • ตำหนักพระโอรสพระธิดา ประสูติแต่หม่อมพุก
  • ตำหนักหม่อมเจ้าปรีดิเทพพงษ์ - (ปัจจุบันขายให้ นายบัณฑูร ล่ำซำ นัดดา (หลานตา) ของหม่อมเจ้าปรีดิเทพพงษ์ ไปสร้างใหม่ที่ "บ้านสามญาณ" ใกล้วัดญาณสังวราราม ตั้งชื่อว่า เรือนเทวะเวสม์)
  • เรือนแพริมน้ำ

ปัจจุบัน อาคารทั้ง 8 อาคาร มีจำนวน 5 อาคาร คือ ตำหนักใหญ่ เรือนหม่อมลม้าย เรือนหม่อมจันทร์ ตึกหม่อมปุ่น และเรือนแพริมน้ำ

หลังจากสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2466 กระทรวงสาธารณสุขได้ซื้อวังเทวะเวสม์จากทายาท และได้ใช้เป็นที่ตั้งกระทรวงตั้งแต่ พ.ศ. 2493 เมื่อหน่วยงานของกระทรวงสาธารณสุขมากขึ้นและคับแคบ ประกอบกับธนาคารแห่งประเทศไทยซึ่งอยู่ที่วังบางขุนพรหมติดกันทางทิศใต้ ต้องการขยับขยาย จึงได้มีการเจรจาแลกพื้นที่กัน โดยธนาคารแห่งประเทศไทยได้ซื้อที่ดิน 400 ไร่ ในจังหวัดนนทบุรี พร้อมทั้งสร้างอาคารให้ แลกกับการเข้าไปเป็นเจ้าของพื้นที่ทั้งหมดของวังเทวะเวสม์ เมื่อ พ.ศ. 2530

ธนาคารแห่งประเทศไทยได้ดำเนินการบูรณะซ่อมแซมโบราณสถานในวังเทวะเวสม์ตั้งแต่ พ.ศ. 2538 ได้บูรณะเรือนแพ และตำหนักใหญ่ แล้วเสร็จ เปิดเป็นพิพิธภัณฑสถาน มีห้องแสดงพระประวัติของบุคคลสำคัญ และห้องแสดงวิธีอนุรักษ์โบราณสถานวังบางขุนพรหมและวังเทวะเวสม์ในเชิงวิชาการด้านสถาปัตยกรรม สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีทรงพระกรุณาเสด็จฯ มาทรงเป็นประธานในพิธีเปิดวังเทวะเวสม์ เมื่อเดือนธันวาคม พ.ศ. 2547

อ้างอิง แก้

แหล่งข้อมูลอื่น แก้

13°46′11″N 100°30′01″E / 13.769737°N 100.500355°E / 13.769737; 100.500355