วงศ์นกพิราบและนกเขา

นกเขา และ นกพิราบ
ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: ไมโอซีนตอนต้น – ปัจจุบัน
นกพิราบ (Columba livia) ขณะบิน
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Aves
อันดับ: Columbiformes
วงศ์: Columbidae
Illiger, 1811
วงศ์ย่อยและสกุล
ดูในบทความ
แผนที่แสดงการกระจายพันธุ์

วงศ์นกพิราบและนกเขา[1] เป็นวงศ์ของนกที่อยู่ในอันดับ Columbiformes ซึ่งมีอยู่เพียงวงศ์เดียว คือ Columbidae

เป็นนกที่มีขนาดตั้งแต่เล็กมากจนถึงใหญ่ (15-120 เซนติเมตร) มีลักษณะโดยทั่วไป คือ อ้วนกลม คอสั้น ปากเรียวมีปุ่มเนื้อเหนือปาก ปากเล็ก สันปากบนโค้งเล็กน้อย รูจมูกไม่ทะลุถึงกันเพราะมีผนังกั้น หางยาวปานกลาง ปลายหางมนกลมหรือแหลม ขนหางมี 12-20 เส้น ปีกยาวปานกลาง ขนปลายปีกมี 11 เส้น (10 เส้นทำหน้าที่ในการบิน) ขนกลางปีกมี 11-15 เส้น และมักไม่มีขนกลางปีกเส้นที่ 5 ขาสั้น หน้าแข้งเป็นเกล็ดแบบซ้อน บริเวณอื่นเป็นเกล็ดแบบร่างแห

ตัวเต็มวัยไม่มีขนอุย ขนไม่มีแกนขนรองหรือมีแต่เล็กมาก ต่อมน้ำมันไม่มีขนปกคลุมหรือไม่มีต่อมน้ำมัน ผิวหนังบอบบาง

เป็นนกที่กินพืชเป็นอาหาร โดยเฉพาะ เมล็ดพืชและธัญพืช สร้างรังจากกิ่งไม้ บนต้นไม้ เชิงผา หรือบนพื้นดินขึ้นกับชนิด วางไข่ 1-2 ใบ พ่อและแม่ช่วยกันเลี้ยงลูก ลูกอ่อนยังเดินไม่ได้ มีระยะเวลาออกจากรัง 7-28 วัน โดยพ่อแม่นกจะเลี้ยงลูกด้วยการสำรอกอาหารที่เป็นของเหลวออกจากกระเพาะพักป้อนให้ลูก ที่มีลักษณะคล้ายน้ำนม มีโครงสร้างทางและองค์ประกอบเคมีคล้ายน้ำนมของกระต่าย ซึ่งมีด้วยกันทั้งสองเพศ[2] [1]

นกในวงศ์และอันดับนี้ มีอยู่ประมาณ 40 สกุล 310 สปีชีส์ พบกระจายพันธุ์อยู่ทั่วโลก ในประเทศไทยพบราว 28 สปีชีส์ ใน 9 สกุล[1] โดยมีสปีชีส์หนึ่งที่สูญพันธุ์ไปนานกว่า 350 ปีแล้วและเป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดี คือ นกโดโด[3]

เป็นนกที่มนุษย์คุ้นเคยเป็นอย่างดี และสามารถใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง อาทิ ในการสื่อสารในสมัยโบราณ ที่ใช้นกพิราบสื่อสาร ที่จะบินกลับถิ่นฐานที่เป็นที่จากมาแม้ว่าจะอยู่ไกลแค่ไหน ด้วยสนามแม่เหล็กโลก[4] หรือใช้สำหรับแข่งขันกันในการบิน[5] หรือใช้เลี้ยงเป็นอาหาร, เป็นสัตว์เลี้ยงสวยงาม หรือฟังเสียงร้อง ที่สามารถต่อยอดแตกเป็นอาชีพต่าง ๆ ได้[6] [7]

การอนุกรมวิธาน

แก้

วงศ์ Columbidae

 
นกเขาเขียว (Chalcophaps indica) นกพื้นเมืองของเอเชียใต้และออสเตรเลีย
 
นกชาปีไหน (Caloenas nicobarica)
  • วงค์ย่อย Columbinae
    • สกุล Columba รวมถึง Aplopelia (33-34 สปีชีส์ที่ยังอยู่, 2-3 สปีชีส์สูญพันธุ์แล้ว)
    • สกุล Streptopelia รวมถึง Stigmatopelia และ Nesoenas (14-18 สปีชีส์ที่ยังอยู่)
    • สกุล Patagioenas เดิมรวมอยู่ใน Columba (17 สปีชีส์)
    • สกุล Macropygia (10 สปีชีส์)
    • สกุล Reinwardtoena (3 สปีชีส์)
    • สกุล Turacoena (2 สปีชีส์)
  • วงค์ย่อย N.N.
    • สกุล Turtur (5 สปีชีส์; ไม่แน่นอน)
    • สกุล Oena ( ไม่แน่นอน)
    • สกุล Chalcophaps (2 สปีชีส์)
    • สกุล Henicophaps (2 สปีชีส์)
    • สกุล Phaps (3 สปีชีส์)
    • สกุล Ocyphaps
    • สกุล Geophaps (3 สปีชีส์)
    • สกุล Petrophassa (2 สปีชีส์)
    • สกุล Geopelia (3–5 สปีชีส์)
  • วงค์ย่อย Columbininae
    • สกุล Columbina (7 สปีชีส์)
    • สกุล Claravis (3 สปีชีส์)
    • สกุล Metriopelia (4 สปีชีส์)
    • สกุล Scardafella อาจเป็นส่วนหนึ่งของ Columbina (2 สปีชีส์)
    • สกุล Uropelia
  • วงค์ย่อย Gourinae
    • สกุล Goura (3 สปีชีส์)
Columbinae
Zenaidini

Starnoenas (Blue-headed quail-doves)

Geotrygon (Quail-doves)

Leptotila

Leptotrygon (olive-backed quail-dove)

Columbini

Ectopistes (นกพิราบพาสเซนเจอร์)

Patagioenas (นกพิราบอเมริกัน)

Streptopelia

?†Dysmoropelia

Columba (นกพิราบโลกเก่า)

Claravinae

Claravis

Uropelia (long-tailed ground dove)

Phabini

?Henicophaps

Gallicolumba

Alopecoenas

Ocyphaps (นกพิราบหงอน)

Petrophassa (นกพิราบ)

Trugon (thick-billed ground pigeon)

Microgoura (Choiseul crested pigeon)

Otidiphaps (นกพิราบไก่ฟ้า)

Goura (นกพิราบหงอน)

Natunaornis (Viti Levu giant pigeon)

Didunculus (tooth-billed pigeon)

?†Bountyphaps (นกพิราบเกาะเฮนเดอร์สัน)

Caloenas (นกชาปีไหน)

Raphus (โดโด)

Pezophaps (Rodrigues solitaire)

Treronini

Treron (นกเปล้า)

Turturini

Phapitreron (นกเขาสีน้ำตาล)

Chalcophaps (นกเขาเขียว)

Oena (Namaqua dove)

Turtur (African wood doves)

Ptilinopini

Ducula (Imperial pigeons)

[Ptilinopus; Drepanoptila; Alectroenas] (นกเขาผลไม้)

Hemiphaga (นกพิราบเคเรรุ)

Lopholaimus (นกพิราบTopknot)

Cryptophaps (Sombre pigeon)

Gymnophaps (Mountain pigeons)

อ้างอิง

แก้
  1. 1.0 1.1 1.2 (อันดับนกพิราบ-วงศ์นกพิราบ)[ลิงก์เสีย]
  2. 2.0 2.1 Crome, Francis H.J. (1991). Forshaw, Joseph (บ.ก.). Encyclopaedia of Animals: Birds. London: Merehurst Press. pp. 115–116. ISBN 1-85391-186-0.
  3. "โดโด : ถึงจะสูญพันธุ์ แต่ยังอยู่ในความทรงจำ จากผู้จัดการออนไลน์". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-04-28. สืบค้นเมื่อ 2012-11-06.
  4. นกพิราบสื่อสารหาทางกลับบ้านได้อย่างไร?[ลิงก์เสีย]
  5. [ลิงก์เสีย] อึ้ง! เศรษฐีจีนซื้อนกพิราบแข่งขันกว่า 50 ล้าน จากสนุกดอตคอม
  6. นกพิราบพาสเซนเจอร์ (Passenger pigeon)
  7. "กรงนกเขาชวาทำมือ!ขายตลาดอาเซียน จากคมชัดลึก". คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2012-07-29. สืบค้นเมื่อ 2012-11-06.

แหล่งข้อมูลอื่น

แก้