ยัน เอวังเกลิสตา ปูร์กิเญ

ยัน เอวังเกลิสตา ปูร์กิเญ (เช็ก: Jan Evangelista Purkyně, ออกเสียง: [ˈjan ˈɛvaŋɡɛlɪsta ˈpurkɪɲɛ] ( ฟังเสียง); 17 ธันวาคม ค.ศ. 1787 – 28 กรกฎาคม ค.ศ. 1869) หรือ โยฮันน์ เอวังเกลิสท์ พูร์คินเยอ (เยอรมัน: Johann Evangelist Purkinje) เป็นนักกายวิภาคศาสตร์และนักสรีรวิทยาชาวเช็ก

ยัน เอวังเกลิสตา ปูร์กิเญ
ยัน เอวังเกลิสตา ปูร์กิเญ ในปีค.ศ. 1856
เกิด	17 ธันวาคม ค.ศ. 1787(1787-12-17) ลิโบโควิซ ราชอาณาจักรโบฮีเมีย จักรวรรดิฮับส์บูร์ก
เสียชีวิต	กรกฎาคม 28, 1869(1869-07-28) (81 ปี) ปราก, จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี
สัญชาติ	เช็ก
อาชีพ	นักกายวิภาคศาสตร์, นักสรีรวิทยา
มีชื่อเสียงจาก	เซลล์เพอร์คินจี

ประวัติ

ยัน เอวังเกลิสตา ปูร์กิเญ เกิดเมื่อ ค.ศ. 1787 ที่เมืองเล็ก ๆ ในโบฮีเมีย (ปัจจุบันคือสาธารณรัฐเช็ก) เขาเรียนจบจากคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยชาลส์ และต่อมาได้เป็นศาสตราจารย์ด้านสรีรวิทยา เขาเป็นผู้ค้นพบปรากฏการณ์เพอร์คินจี ซึ่งอธิบายว่าทำไมมนุษย์จึงมองเห็นสีแดงได้ลดลงเมื่อเทียบกับสีน้ำเงิน และตีพิมพ์ผลงาน 2 เล่ม คือ Observations and Experiments Investigating the Physiology of Senses และ New Subjective Reports about Vision ที่เป็นจุดเริ่มต้นของวิชาจิตวิทยาเชิงทดลอง

ปูร์กิเญเป็นหนึ่งในนักวิทยาศาสตร์ที่มีผลงานค้นพบหลายอย่าง ในปี ค.ศ. 1823 เขาเขียนวิทยานิพนธ์ที่ว่าด้วยลักษณะ 9 แบบของลายนิ้วมือ สิบปีต่อมา เขาก็ค้นพบต่อมเหงื่อ ต่อมาในปี ค.ศ. 1837 เขาก็ค้นพบเซลล์เพอร์คินจี ซึ่งเป็นเซลล์ประสาทขนาดใหญ่ที่มีเดนไดรต์หลายแขนงในซีรีเบลลัม และค้นพบเพอร์คินจีไฟเบอร์ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการส่งกระแสไฟฟ้าไปยังหัวใจห้องล่าง นอกจากนี้ เขายังค้นพบภาพสะท้อนเพอร์คินจี (Purkinje images) ซึ่งเป็นภาพสะท้อนของวัตถุที่เกิดจากโครงสร้างในดวงตา รวมถึงริเริ่มการใช้คำว่าพลาสมาและโพรโทพลาสซึม

ปูร์กิเญเสียชีวิตที่กรุงปราก เมื่อ ค.ศ. 1869 รวมอายุได้ 81 ปี

แหล่งข้อมูลอื่น

• วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อเกี่ยวกับ ยัน เอวังเกลิสตา ปูร์กิเญ