ภาษาซาริโกลี
ภาษาซาริโกลี เป็นภาษากลุ่มอิหร่านตะวันออกเฉียงใต้ กลุ่มย่อยปามีร์ พูดโดยชาวทาจิกในจีน ชื่อเป็นทางการในประเทศจีนคือภาษาทาจิก (จีน: 塔吉克语; พินอิน: Tǎjíkèyǔ)[4] แต่ถือว่าอยู่ในกลุ่มย่อยที่ต่างจากภาษาทาจิกที่เป็นภาษาราชการของประเทศทาจิกิสถาน มีผู้พูดราว 10,000 คน ส่วนใหญ่อยู่ในเขตปกครองตนเองทักโกรคัน ทาจิกในมณฑลซินเจียง ผุ้พูดภาษานี้ใช้ภาษาอุยกูร์หรือภาษาจีนติดต่อกับผู้พุดภาษาอื่นๆในบริเวณนั้น โดยทั่วไปสามารถเข้าใจกันได้กับผู้พูดภาษาวาคี ซึ่งเป็นภาษาของชนกลุ่มน้อยชาวทาจิกจีนด้วย
| ภาษาซาริโกลี | |
|---|---|
| تۇجىك زىڤ / سەرىقۇلى زىڤ[1] Tujik ziv / Sarikhuli ziv Тоҷик зив | |
| ประเทศที่มีการพูด | ประเทศจีน |
| ภูมิภาค | ปามีร์ (Taxkorgan County) |
| ชาติพันธุ์ | ชาวปามีร์ |
| จำนวนผู้พูด | 16,000 (2000)[2] |
| ตระกูลภาษา | อินโด-ยูโรเปียน
|
| ระบบการเขียน | อักษรอาหรับอุยกูร์ (ไม่ทางการ)[3] |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-3 | srh |
| Linguasphere | 58-ABD-eb |
 บริเวณที่มีผู้พูดภาษาซาริโกลี (ฟ้า) ในเขตปกครองตนเองซินเจียงอุยกูร์ | |
ระบบการเขียน แก้
ไม่มีระบบการเขียนที่เป็นทางการในจีน นักภาษาศาสตร์ชาวรัสเซียที่ศึกษาภาษานี้เขียนด้วยอักษรซีริลลิกแบบรัสเซีย นักภาษาศาสตร์กลุ่มอื่น ๆ ใช้สัทอักษร[5][6] หรือใช้อักษรที่ใช้เขียนภาษาวาคี[7][8] เนื่องจากผู้พูดภาษานี้ส่วนใหญ่ใช้ภาษาอุยกูร์ในโรงเรียนจึงมีบางส่วนเขียนภาษานี้ด้วยอักษรอุยกูร์[3]
ระบบการเขียน แก้
ใน ค.ศ. 1958 นักภาษาศาสตร์ Gāo Èrqiāng ศึกษาภาษาซาริดกลีร่วมกับนักภาษาศาสตร์ชาวทาจิก โดยใช้สัญลักษณ์ 37 อันจากสัทอักษรสากล ในพจนานุกรมซาริโกลี-ฮั่นฉบับปี 1996 Gāo Èrqiāng ใช้ 26 พยัญชนะและ 8 ทวิอักษรจากอักษรพินอิน
| ตัวพิมพ์ใหญ่ | A | B | C | Dz | D | E | F | GC | GH | G | HY | H | I | J | KH | K | L | M |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ตัวพิมพ์เล็ก | a | b | c | d | dz | e | f | g | gc | gh | h | hy | i | j | k | kh | l | m |
| สะกด | [a] | [b] | [x] | [d] | [d͡z] | [e] | [f] | [ɡ] | [ɣ] | [ʁ] | [χ] | [h] | [i] | [d͡ʒ] | [k] | [q] | [l] | [m] |
| ตัวพิมพ์ใหญ่ | N | O | P | Q | R | S | SS | TS | T | U | Ü | V | W | X | Y | ZY | ZZ | Z |
| ตัวพิมพ์เล็ก | n | o | p | q | r | s | ss | t | ts | u | ü | v | w | x | y | z | zy | zz |
| สะกด | [n] | [o] | [p] | [t͡ʃ] | [r] | [s] | [θ] | [t] | [t͡s] | [u] | [ɯ] | [v] | [w] | [ʃ] | [j] | [z] | [ʒ] | [ð] |
สัทวิทยา แก้
สระ ได้แก่ a [a], e [e], ɛy [ɛi̯] (บางสำเนียงเป็น æy หรือ ay [æi̯ / ai̯]), ɛw [ɛu̯] (บางสำเนียงเป็น æw หรือ aw [æu̯ /au̯]), ə [ə], i [i], o [o / ɔ], u [u], ы [ɯ] (บางสำเนียงเป็น ů [ʊ]) ในบางสำเนียงอาจมีสระเสียงยาวที่ต่างไปดังนี้: ā, ē, ī, ō, ū, ы̄, ǝ̄[ต้องการอ้างอิง]
พยัญชนะมี 29 ตัว ได้แก่ p /p/, b /b/, t /t/, d /d/, k /k ~ c/, g /ɡ ~ ɟ/, q /q/, c /ts/, ʒ /dz/, č /tɕ/, ǰ /dʑ/, s /s/, z /z/, x̌ /x/, γ̌ /ɣ/, f /f/, v /v/, θ /θ/, δ /ð/, x /χ/, γ /ʁ/, š /ɕ/, ž /ʑ/, w /w/, y /j/, m /m/, n /n, ŋ/, l /l/, r /r/
คำศัพท์ แก้
รากศัพท์ของภาษาซาริโกลีส่วนใหญ่ใกล้เคียงกับภาษากลุ่มอิหร่านตะวันออกอื่นๆ มีบางส่วนรับอิทธิพลจากภาษากลุ่มอิหร่านตะวันตกเช่นภาษาเปอร์เซียหรือภาษาทาจิก
อ้างอิง แก้
- ↑ Gao, Erqiang (高尔锵) (1996). 塔吉克汉词典 [Tajik-Chinese Dictionary] (ภาษาจีนตัวย่อ). Sichuan Nationalities Publishing House (四川民族出版社). ISBN 978-7-5409-1744-9.
- ↑ ภาษาซาริโกลี ที่ Ethnologue (18th ed., 2015) (ต้องสมัครสมาชิก)
- ↑ 3.0 3.1 Yang, Yi-fang 杨亦凡; Abdurahman Tursun 阿不都热合曼·吐尔逊 Aray Zangbek 阿来·藏别克 Qian, Wei-liang 钱伟量 (2017). "Jīyú "Yīdài Yīlù" zhànlüè shìjiǎo de Zhōngguó Tǎjíkè yǔyán wénzì bǎohù yǔ chuánchéng wèntí fēnxī" 基于"一带一路"战略视角的中国塔吉克语言文字保护与传承问题分析 [Research of Protection and Inheritance of Sarikoli Tajik Language and Characters]. Jiāmùsī zhíyè xuéyuàn xuébào / Journal of Juamjusi Education Institute (ภาษาจีน). 2017 (4): 263–265. doi:10.3969/j.issn.1000-9795.2017.04.176.
近代以来,我国塔吉克族使用阿拉伯维吾尔文拼写高山塔吉克语
- ↑ มีชื่อเรียกหลายแบบ เช่น 萨里库尔语, Sàlǐkùěryǔ, 萨雷阔勒语, Sàléikuòlèyǔ, 色勒库尔语, Sèlèkùěryǔ หรือ 撒里科里语, Sǎlǐkēlǐyǔ.
- ↑ Gawarjon (高尔锵/Gāo Ěrqiāng) (1985). Tǎjíkèyǔ jiǎnzhì 塔吉克语简志 [Outline of the Tajik language] (ภาษาจีน). Beijing: Minzu chubanshe.
- ↑ Gawarjon (高尔锵/Gāo Ěrqiāng) (1996). Tǎjíkè-Hàn cìdiǎn 塔吉克汉词典 [Tajik–Chinese Dictionary] (ภาษาจีน). Chengdou: Sichuan minzu chubanshe. ISBN 7-5409-1744-X.
- ↑ Pakhalina, Tatiana N. (Татьяна Н. Пахалина) (1966). Sarykol'skij Jazyk Сарыкольский язык [The Sarikoli Language] (ภาษารัสเซีย). Moskva: Akademia Nauk SSSR.
- ↑ Pakhalina, Tatiana N. (Татьяна Н. Пахалина) (1971). Sarykol'sko-russkij slovar' Сарыкольско-русский словарь [Sarikoli–Russian Dictionary] (ภาษารัสเซีย). Moskva: Akademia Nauk SSSR.
- ↑ Gao 1996.
อ่านเพิ่ม แก้
- Arlund, Pamela S. (2006). An Acoustic, Historical, and Developmental Analysis of Sarikol Tajik Diphthongs (วิทยานิพนธ์ PhD) (ภาษาอังกฤษ). University of Texas. hdl:10106/438.
- Xiren Kurban 西仁·库尔班 Zhuang, Shu-ping 庄淑萍 (2008). "Zhōngguó Tǎjíkèyǔ Sèlēikùěr fāngyán gàishù" 中国塔吉克语色勒库尔方言概述 [A Probe Into China-Tajik Selekur Dialect]. Yǔyán yǔ fānyì / Language and Translation (ภาษาจีน). 2008 (1): 13–19. doi:10.3969/j.issn.1001-0823.2008.01.003.