ภาษาซากา
ภาษาซากา เป็นวิธภาษาของภาษากลุ่มอิหร่านตะวันออกที่มีหลักฐานจากอาณาจักรพุทธโบราณ เช่น โคตัน, คัชการ์ และตุมชุกในแอ่งน้ำตาริม (ปัจจุบันคือมณฑลซินเจียงตอนใต้ ประเทศจีน) ภาษานี้จัดอยู่ในภาษาอิหร่านกลาง[2] สองอาณาจักรมีภาษาย่อยต่างกันเป้น ภาษาย่อยโคตาน หรือ ภาษาย่อยตุมซุก
| ภาษาซากา | |
|---|---|
| โคตาน, ตุมซุก | |
| ประเทศที่มีการพูด | อาณาจักรโคตัน, ตุมชุก, มูร์ตุก, อาณาจักรชูเล[1] และอาณาจักรอินโด-ซิเทีย |
| ภูมิภาค | แอ่งน้ำตาริม (มณฑลซินเจียง ประเทศจีน) |
| ชาติพันธุ์ | ชาวซากา |
| ยุค | 100 ปีก่อน ค.ศ. – ค.ศ. 1,000 |
| ตระกูลภาษา | |
| ภาษาถิ่น | Khotanese
Tumshuqese
Kanchaki?
|
| ระบบการเขียน | อักษรพราหมี, อักษรขโรษฐี |
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-2 | kho |
| ISO 639-3 | อย่างใดอย่างหนึ่ง:kho – Khotanesextq – Tumshuqese |
| นักภาษาศาสตร์ | kho (Khotanese) |
| xtq (Tumshuqese) | |
ผู้นำชาวซากาในภูมิภาคตะวันตกของอนุทวีปอินเดีย เช่น อินโด-ซิเทียและเซแแทร็ปตะวันตก ในทางปฏิบัติพูดภาษาเดียวกัน[3]
เอกสารบนแผ่นไม้และกระดาษเขียนด้วยอักษรพราหมีดัดแปลงที่เพิ่มอักขระพิเศษเมื่อเวลาผ่านไป และคำสันธานที่ผิดปกติ เช่น อักษร ys สำหรับเสียง z[4] เอกสารเหล่านี้มีอายุตั้งแต่คริสต์ศตวรรษที่ 4 ถึง 11 ภาษาคุมชุกเก่าแก่กว่าภาษาโคตัน[5] แต่มีผู้เข้าใจน้อยกว่า เนื่องจากมีเอกสารตัวเขียนสำหรับภาษานี้น้อยกว่าเมื่อเทียบกับภาษาโคตัน ภาษาย่อยโคตันเชื่อว่ามีคุณสมบัติเดียวกันกับภาษาวาคีและภาษาปาทานในสมัยใหม่[6][7][8][9][10][11][12] เอกสารร่วมสมัยเคยเรียกภาษาซากาเป็น "Hvatanai"[13] ศัพท์ภาษาปรากฤตหลายคำยืมมาจากภาษาโคตันเข้าไปยังภาษากลุ่มโทแคเรียน
อ้างอิง แก้
- ↑ Mallory, J. P. (2010). "Bronze Age Languages of the Tarim Basin" (PDF). Expedition. Vol. 52 no. 3. Penn Museum. pp. 44–53. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 9 January 2021. สืบค้นเมื่อ 16 March 2013.
- ↑ "Saka Language". Encyclopædia Britannica (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2014-04-07. สืบค้นเมื่อ 2012-10-26.
- ↑ Diringer, David (1953) [First published 1948]. The Alphabet: A Key to the History of Mankind (ภาษาอังกฤษ) (Second and revised ed.). London: Hutchinson's Scientific and Technical Publications. p. 350.
- ↑ Bailey, H. W. (1970). "Saka Studies: The Ancient Kingdom of Khotan". Iran (ภาษาอังกฤษ). 8: 65–72. doi:10.2307/4299633. JSTOR 4299633.
- ↑ History of Civilizations of Central Asia (ภาษาอังกฤษ). Paris: UNESCO. 1992. p. 283. ISBN 92-3-103211-9.
- ↑ Frye, R.N. (1984). The History of Ancient Iran. p. 192. ISBN 9783406093975.
[T]hese western Saka he distinguishes from eastern Saka who moved south through the Kashgar-Tashkurgan-Gilgit-Swat route to the plains of the sub-continent of India. This would account for the existence of the ancient Khotanese-Saka speakers, documents of whom have been found in western Sinkiang, and the modern Wakhi language of Wakhan in Afghanistan, another modern branch of descendants of Saka speakers parallel to the Ossetes in the west.
- ↑ Bailey, H.W. (1982). The culture of the Sakas in ancient Iranian Khotan. Caravan Books. pp. 7–10.
It is noteworthy that the Wakhi language of Wakhan has features, phonetics, and vocabulary the nearest of Iranian dialects to Khotan Saka.
- ↑ Carpelan, C.; Parpola, A.; Koskikallio, P. (2001). "Early Contacts Between Uralic and Indo-European: Linguistic and Archaeological Considerations: Papers Presented at an International Symposium Held at the Tvärminne Research Station of the University of Helsinki, 8–10 January, 1999". Suomalais-Ugrilainen Seura. 242: 136.
...descendants of these languages survive now only in the Ossete language of the Caucasus and the Wakhi language of the Pamirs, the latter related to the Saka once spoken in Khotan.
- ↑ "Encolypedia Iranica, AFGHANISTAN vi. Paṣ̌tō".
It is, however, possible that the original home of Paṣ̌tō may have been in Badaḵšān, somewhere between Munǰī and Sangl. and Shugh., with some contact with a Saka dialect akin to Khotanese.
- ↑ Indo-Iranica. Kolkata, India: Iran Society. 1946. pp. 173–174.
... and their language is most closely related to on the one hand with Saka on the other with Munji-Yidgha
- ↑ Bečka, Jiří (1969). A Study in Pashto Stress. Academia. p. 32.
Pashto in its origin, is probably a Saka dialect.
- ↑ Cheung, Jonny (2007). Etymological Dictionary of the Iranian Verb. (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series).
- ↑ Bailey, H. W. (1939). "The Rāma Story in Khotanese". Journal of the American Oriental Society (ภาษาอังกฤษ). 59 (4): 460–468. doi:10.2307/594480. JSTOR 594480.
ข้อมูล แก้
- "International Dunhuang Project" (ภาษาอังกฤษ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-07-20.
- Bailey, H. W. (1944). "A Turkish-Khotanese Vocabulary" (PDF). Bulletin of the School of Oriental and African Studies (ภาษาอังกฤษ). 11 (2): 290–296. doi:10.1017/S0041977X00072475. JSTOR 609315. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2013-01-15.
อ่านเพิ่ม แก้
วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า Khotanese
- ""Prothetic H-" in Khotanese and the Reconstruction of Proto-Iranic" (PDF). Martin Kummel (ภาษาอังกฤษ). Script and Reconstruction in Linguistic History―Univerzita Karlova v Praze, March 2020.
- Bailey, H. W. (1979). Dictionary of Khotan Saka (ภาษาอังกฤษ). Cambridge University Press.
- "Iranian Languages". Encyclopædia Iranica (ภาษาอังกฤษ).
- Emmerick, R. E.; Pulleyblank, E. G. (1993). A Chinese text in Central Asian Brahmi script: new evidence for the pronunciation of Late Middle Chinese and Khotanese (ภาษาอังกฤษ). Roma: Istituto italiano per il Medio ed Estremo Oriente. (On connections between Chinese and Khotanese, such as loan words and pronunciations)
- Litvinsky, Boris Abramovich; Vorobyova-Desyatovskaya, M. I. (1999). "Religions and Religious Movements". History of Civilizations of Central Asia. Motilal Banarsidass. pp. 421–448. ISBN 8120815408.